Ngày 4-12, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát tiếp xúc cử tri tại xã Ea Bhốk (huyện Cư Kuin, Đắk Lắk). Hàng trăm người dân đã tập trung phản ảnh những bức xúc xung quanh việc các công ty cà phê giao khoán sản phẩm cho người dân không bình đẳng.

Một trong những nội dung được nhiều cử tri nêu lên là tình trạng các nông trường cà phê quốc doanh (nay là công ty TNHH MTV) làm ăn thua lỗ vì sử dụng nguồn vốn, quỹ đất sai mục đích nhưng không bị xử lý. Không chỉ vậy, các công ty này lại áp dụng các hình thức khoán sản phẩm cho người dân một cách áp đặt, sai quy định, gây thiệt thòi cho nông dân. Vị tư lệnh ngành nông nghiệp cho biết đã nhận được phản ảnh việc các công ty quốc doanh làm ăn bết bát, hình thức khoán không minh bạch nhưng đây là lần đầu tiên ông mới nghe chuyện công ty nhà nước “khoán trắng” cho nông dân từ A-Z (trồng, chăm sóc vườn cây) nhưng lại thu sản phẩm khoán từ người dân...

“Trăm khổ đổ đầu nông dân”

Ông Nguyễn Đình Danh - đại diện hàng chục hộ dân tại thôn 3, xã Ea Bhôk - cho biết năm 1977 Nông trường quốc doanh Ea Ktur (nay là Công ty TNHH MTV Ea Ktur) thành lập và đã giao khoán đất cà phê cho hàng trăm hộ dân canh tác. Từ khoảng năm 1997 trở lại đây cây cà phê già cỗi, công ty đã không tái canh mà bỏ hoang hàng trăm hecta đất. Hàng trăm hộ dân bỏ công sức, tiền của phục hóa đất bỏ hoang để trồng hoa màu, cà phê, hồ tiêu. Khoảng năm 2008, khi phần lớn vườn cây của người dân được kiến thiết cơ bản, Công ty TNHH MTV Ea Ktur yêu cầu người dân phải ký hợp đồng giao khoán với công ty (theo nghị định 135/2005/NĐ-CP ngày 8-1-2005 của Chính phủ về giao khoán đất nông nghiệp, đất rừng và đất có mặt nước nuôi trồng thủy sản trong các nông, lâm trường quốc doanh) với mức khoán sản phẩm rất cao.

Ông Phan Thanh Tá, đại diện cử tri thôn 3, đề nghị Bộ NN&PTNT và Chính phủ xem xét giải thể các công ty cà phê nhà nước làm ăn kém hiệu quả, đối với những khoản thu vô lý mà các công ty đã thu của người dân thì phải trả lại. Đồng thời, Nhà nước cần xem xét việc thu hồi đất mà công ty đã bỏ hoang, người dân phục hóa để giao lại cho địa phương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân...

Thanh tra toàn diện các công ty cà phê

Trả lời những bức xúc của cử tri, ông Đinh Văn Khiết, phó chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk, cho biết UBND tỉnh đã yêu cầu UBND huyện Cư Kuin và Công ty TNHH MTV Ea Ktur rà soát, xem xét lại các hợp đồng giao khoán với người dân. Với những diện tích đất mà người dân đầu tư trồng, chăm sóc vườn cây thì công ty không được thu sản phẩm của nông dân. Những hộ dân nào đã bị công ty thu sản phẩm những năm trước không đúng thì công ty phải trả lại cho người dân. “Trên địa bàn huyện Cư Kuin cũng như tỉnh Đắk Lắk còn nhiều công ty như Công ty TNHH MTV Ea Ktur dùng hình thức khoán trắng, phát canh thu tô áp đặt nông dân. Tỉnh đã có thanh tra, kiểm tra, chỉ đạo khắc phục các tồn tại nhưng đến nay chưa giải quyết được dứt điểm. UBND tỉnh Đắk Lắk đã mời lãnh đạo Tổng công ty Cà phê Việt Nam, lãnh đạo các công ty cà phê nhà nước trên địa bàn huyện Cư Kuin làm việc để bàn cách giải quyết những bức xúc của nông dân” - ông Khiết nói.

Phát biểu trước cử tri, Bộ trưởng Cao Đức Phát khẳng định việc Công ty Ea Ktur và các công ty quốc doanh khác không đầu tư vườn cây nhưng lại thu sản phẩm là trái với quy định của Nhà nước và đạo lý thông thường. Bộ trưởng khẳng định không thể chấp nhận việc một doanh nghiệp ngồi không nhưng đòi hưởng lợi trên mồ hôi, nước mắt nông dân. “Sau cuộc tiếp xúc cử tri này, tôi sẽ có quyết định thanh tra tất cả công ty cà phê nhà nước trên địa bàn huyện Cư Kuin bị người dân phản ảnh” - ông Phát khẳng định.