Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) đã phát biểu như vậy tại buổi Quốc hội thảo luận tổ về Dự án Luật hải quan (sửa đổi) chiều 4-11.

Phóng to

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa: "Phải làm sao để người ta xin vào làm hải quan để vì cái vinh dự của công việc chứ đừng chạy vào hải quan chỉ để kiếm những đồng tiền bất chính” - Ảnh: Mai Hương

"Những ai có bà con họ hàng liên quan tới doanh nghiệp thì sẽ biết cái khổ ải của doanh nghiệp khi làm thủ tục hải quan thế nào. Chủ yếu người ta hối lộ hải quan vì người ta là nạn nhân của nhũng nhiễu, làm khó. Bên cạnh đó còn có một bộ phận nhỏ cố tình hối lộ để buôn lậu” - ông Trương Trọng Nghĩa nói.

Nói về thực trạng nhiều doanh nghiệp khốn đốn vì bị thủ tục hải quan “hành”, đại biểu Trương Trọng Nghĩa lý giải: “Hải quan của mình không hội nhập kịp. Mỗi lần giam hàng hóa, lưu kho lưu bãi làm nảy sinh nhiều chuyện, làm suy giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam - đặc biệt là doanh nghiệp xuất nhập khẩu”. Hồ sơ thủ tục giấy tờ đòi hỏi nhiều cái không cần thiết. Thời nay người ta trao đổi bằng email mà anh hải quan cứ đòi công ty ở tận bên nước ngoài phải gửi bộ hồ sơ bằng giấy cho anh xem thì làm sao?”

Ông Nghĩa nhấn mạnh một trong những mục tiêu quan trọng nhất của sửa luật hải quan là phải xác định lại nhiệm vụ của hải quan. Nhiệm vụ đầu tiên và quan trọng nhất của hải quan là phải làm cho hàng hóa hợp pháp được vận chuyển thông suốt, kế đến thứ hai mới là chống buôn lậu vận chuyển trái phép và thực hiện pháp luật về thuế.

“Chừng nào anh còn coi kiểm tra giám sát là nhiệm vụ chính thì tối ngày anh cứ cắm đầu vào đó, quên đi nhiệm vụ của đảm bảo thông quan thuận lợi cho hàng hóa hợp pháp của doanh nghiệp. Một môi trường lành mạnh thì hàng hóa hợp pháp phải chiếm ưu thế. Có doanh nghiệp nước ngoài nói với tôi rằng: “Các anh muốn tôi trả thêm 20-30 USD để bồi dưỡng cho hải quan cũng được, nhưng anh làm ơn cho tôi cái hóa đơn đi vì luật pháp nước tôi không chấp nhận cho chúng tôi chi những khoản bất minh như thế”. Sửa Luật Hải quan lần này phải làm sao để người ta xin vào làm hải quan để vì cái vinh dự của công việc chứ đừng chạy vào hải quan chỉ để kiếm những đồng tiền bất chính” - đại biểu Trương Trọng Nghĩa tha thiết nói.

Đồng tình với quan điểm của ông Nghĩa, đại biểu Trần Du Lịch phân tích: Bản chất của hải quan là cơ quan thu thuế ở các cửa khẩu - gọi chính xác là thuế vụ. Kể cả luật thuế và luật hải quan lần này phải thay đổi quan điểm về quản lý. Đa số doanh nghiệp là ngay tình, chỉ có thiểu số là gian trá. Pháp luật phải lấy đa số làm trọng. Đừng lấy cái thiểu số gian trá để hành hạ những anh lương thiện. Phải làm sao cho doanh nghiệp tự nguyện đóng thuế một cách ngay ngắn, minh bạch. Bây giờ riêng chuyện áp mã thôi là đủ thứ chuyện - mà thay cái mã là tiền tỷ. Các nước họ đều chấp nhận một tỷ lệ thất thoát nhất định, chứ ta cứ đòi tận thu 100% thì chỉ làm khổ những anh nghiêm chỉnh mà thôi.

Theo ông Trần Du Lịch, hiện nay một số tỉnh có cửa khẩu thật sự nhưng không đến mức phải mở một cục hải quan. Hướng tới phải quy định làm sao trừ những cửa khẩu lớn, còn lại đa số nên tổ chức cục hải quan trong khu vực.