Dư luận có quyền đặt nghi vấn

PGS.TS NGUYỄN NGỌC ĐIỆN

TT - Ý kiến phản hồi liên quan vụ tặng ôtô tiền tỉ cho Bộ GTVT đều băn khoăn với việc một cơ quan nhà nước nhận quà tặng lớn từ doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực mình quản lý mà được xem là không có gì sai.

Doanh nghiệp tặng xe đã trúng thầu dự án giao thông

Phóng to

Chiếc xe do Công ty PVC-TBD tặng Bộ GTVT Ảnh: P.X.

Đâu là sự khác biệt?

Bộ GTVT khẳng định việc Công ty cổ phần xây lắp dầu khí Thái Bình Dương (PVC-TBD) tặng xe cho bộ là phù hợp với pháp luật với căn cứ pháp lý là văn bản của Bộ Tài chính xác định chiếc xe được tặng cho là tài sản thuộc sở hữu nhà nước. Thật ra, chính văn bản của Bộ Tài chính cũng cần được rà soát lại về tính hợp luật. Bởi doanh nghiệp trong câu chuyện không tặng cho Nhà nước chung chung, mà cho một cơ quan nhà nước cụ thể, theo pháp luật hiện hành, có tư cách pháp nhân là Bộ GTVT.

Trong khi theo pháp luật hiện hành, Bộ GTVT được lập ra để đảm nhận chức năng quản lý nhà nước trong các lĩnh vực tương ứng. Để thực hiện được chức năng đó, bộ được trao một số quyền hạn. Theo đúng nguyên tắc “cơ quan nhà nước chỉ được làm những gì pháp luật cho phép”, Bộ GTVT chỉ có những quyền năng đã được quy định rõ trong các văn bản pháp luật có liên quan.

Chắc chắn không có quy định nào cho phép hiểu rằng bộ này hay bất kỳ cơ quan quản lý nhà nước nào khác có quyền đứng ra nhận một tặng vật của doanh nghiệp. Chưa nói đến chuyện người tặng cho đồng thời cũng là người theo đuổi các lợi ích ít nhiều có mối liên hệ với chức năng quản lý chuyên môn của người được tặng cho.

Chắc chắn nếu người nhận trong vụ này là một cá nhân giữ một vị trí trong bộ máy quản lý, một công chức, thì người ta có thể nói ngay việc tặng cho là trái luật, đúng hơn nữa là có đầy đủ các dấu hiệu của một vụ đưa hối lộ.

Nếu coi Bộ GTVT hay bất kỳ cơ quan quản lý nhà nước nào có tư cách pháp nhân, cũng là một người đang nắm giữ chức năng công, thì đâu là sự khác biệt?

Có quyền đặt nghi vấn

Việc lãnh đạo Bộ GTVT nhận xe tặng của doanh nghiệp trong ngành dù dưới bất cứ lý do gì cũng là điều không nên. Chưa thể khẳng định người cho và người nhận có lồng ghép tính vụ lợi gì trong những vụ tặng quà này hay không, nhưng như người xưa có câu “đừng sửa dép khi đi qua ruộng dưa”, hành động tặng xe cho bộ sử dụng rõ ràng công luận hoàn toàn có quyền đặt câu hỏi nghi vấn.

Không ai cho không

Trước giờ chỉ nghe nói tặng nhà tình nghĩa, tình thương cho gia đình chính sách nghèo, ủng hộ lũ lụt, tặng tiền, hiện vật cho các bệnh nhân... Đây là việc làm tốt. Còn trường hợp tặng quà, tiền, tài sản... cho người hoặc đơn vị có chức quyền thì thường là có vấn đề, vì không ai cho không ai cái gì, đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn...

Các cơ quan thuộc chính phủ điều hành kinh tế - xã hội cả đất nước mà để các công ty cổ phần tặng xe cho đi thấy kỳ lắm. Giả sử công ty này khi trúng thầu, làm ăn hiệu quả và tặng 2,6 tỉ đồng này cho các gia đình chính sách, gia đình nghèo... thì quá hay, người dân sẽ ủng hộ.

Đơn vị nhận quà phải chịu trách nhiệm

Ngày 19-4, trao đổi với Tuổi Trẻ, đại diện Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính) cho rằng Bộ GTVT phải chịu trách nhiệm vì là đơn vị nhận quà. Theo quyết định 64 năm 2007 về quy chế tặng quà quy định, nghiêm cấm các cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức nhận quà tặng có liên quan đến hoạt động công vụ do mình hoặc người mà mình nhận thay chịu trách nhiệm giải quyết hoặc thuộc phạm vi quản lý.

Theo Cục Quản lý công sản, việc Công ty PVC-TBD có tham gia dự thầu dự án thuộc ngành giao thông quản lý hay không thì Bộ Tài chính không biết, và bộ không thể đi dò xem doanh nghiệp làm gì, ở đâu... Đơn vị nhận quà phải kiểm tra việc này.

Cũng theo Cục Quản lý công sản, căn cứ để ban hành quyết định xác lập sở hữu nhà nước đối với chiếc ôtô mà PVC-TBD tặng Bộ GTVT là xem xét nguồn gốc của ôtô đó. Mặt khác, Bộ Tài chính cũng xem xét rất kỹ nghị quyết của hội đồng quản trị PVC-TBD là tặng cho Bộ GTVT. Hai bên đã có hợp đồng tặng xe. Sau khi có đề xuất của Bộ GTVT, Bộ Tài chính có quyết định xác lập sở hữu nhà nước đối với chiếc xe này.

“Nếu không hợp thức hóa thì họ vẫn tặng và bên được tặng sẽ vẫn nhận. Được biết chiếc xe đó đã đăng ký và có biển số trước ngày mà Bộ Tài chính có quyết định hợp thức hóa. Cho nên, Bộ Tài chính đã cân nhắc rất kỹ những lý do nêu trên trước khi có quyết định hợp thức hóa chiếc xe này” - đại diện Cục Quản lý công sản nói. Để làm rõ việc Bộ GTVT có cân nhắc việc cấm nhận quà của đơn vị đang có dự án thuộc ngành Bộ GTVT quản lý hay không, tới đây Bộ Tài chính có thể sẽ làm việc với Bộ GTVT.

Chưa đấu thầu tòa nhà điều hành đường cao tốc phía Nam

Chiều 19-4, lãnh đạo Ban quản lý dự án đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây - đại diện chủ đầu tư (Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc VN), khẳng định đến nay chưa tổ chức đấu thầu nhà điều hành đường cao tốc phía Nam (nằm trong gói thầu số 4: lắp đặt hệ thống quản lý giao thông thông minh và thu phí điện tử).

Hiện nay, Ban quản lý dự án đang trình Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA - nhà tài trợ dự án) phê duyệt hồ sơ mời thầu gói thầu này. Dự kiến trong quý 2-2012 sau khi JICA phê duyệt hồ sơ mời thầu, ban quản lý dự án sẽ tổ chức đấu thầu quốc tế gói thầu số 4, trong đó dự toán kinh phí xây dựng tòa nhà điều hành đường cao tốc phía Nam khoảng 20 tỉ đồng.

Theo Ban quản lý dự án, việc một doanh nghiệp thông tin đã trúng thầu và làm lễ động thổ gói thầu nhà điều hành đường cao tốc phía Nam vào cuối tháng 3-2012 là không đúng sự thật. Bởi vì đến nay ban quản lý dự án vẫn chưa phát hồ sơ và chưa tổ chức đấu thầu công trình này.

* Sau nhiều lần trực tiếp tới trụ sở doanh nghiệp tặng xe cho Bộ GTVT là Công ty PVC-TBD tại Q.1, TP.HCM nhưng được bộ phận hành chính thông báo “lãnh đạo công ty đi công tác” hoặc “đang bận họp”, chiều 19-4 phóng viên Tuổi Trẻ có cuộc trao đổi qua điện thoại với ông Đỗ Trung Thành, chủ tịch hội đồng quản trị PVC-TBD.

Về việc website của PVC-TBD đưa thông tin công ty này đã trúng thầu phần xây lắp chính (trị giá 32 tỉ đồng) dự án xây dựng “khối nhà điều hành các dự án đường cao tốc phía Nam” và ngày 30-3 đã động thổ dự án tại P.Phú Hữu, Q.9, TP.HCM, ông Thành cho biết đây là “lỗi của anh em công nghệ thông tin”. Ông Thành khẳng định thông tin PVC-TBD trúng thầu và động thổ dự án nói trên là không đúng, và đã gọi điện yêu cầu bộ phận công nghệ thông tin gỡ bài viết trên website của công ty, kiểm điểm trách nhiệm về việc thông tin không chính xác.

Ông Thành cho biết đơn vị thiết kế của PVC-TBD chỉ thuê một đội đóng ép cọc thử để lấy các số liệu lập thiết kế kỹ thuật. Việc xác định độ lún hay một số thông số khác là quy trình bình thường mà chủ đầu tư yêu cầu khi xây dựng thiết kế kỹ thuật của dự án. Tuy nhiên khi được hỏi nếu chưa trúng thầu thì việc PVC-TBD cho đóng ép cọc thử có ý nghĩa như thế nào, ông Thành cho biết hiện nay ông đang nghỉ để chữa bệnh nên chưa nắm đầy đủ thông tin.

Về lý do PVC-TBD tặng ôtô trị giá nhiều tỉ đồng cho Bộ GTVT, ông Thành cho biết đây là chủ trương đã có từ lâu của hội đồng quản trị công ty. Vấn đề này ông Thành nói sẽ cung cấp thông tin chính thức cho báo chí trong thời gian sớm nhất sau khi đã chữa bệnh xong.

PGS.TS NGUYỄN NGỌC ĐIỆN