Phóng to

Mưa bụi của Cơ Chu Pin

Là triển lãm mở đầu các hoạt động tập thể của Hội Mỹ thuật Việt Nam nhiệm kỳ 6, "Tranh bộ" của CLB Họa sĩ trẻ tại 16 Ngô Quyền (Hà Nội) đánh dấu một thể nghiệm mới của lớp sáng tác trẻ trong lần bày tranh thường niên (kéo dài tới ngày 13-4).

Hình thức tranh bộ thường thấy trong loại tranh thánh ở nhà thờ hoặc tranh thờ ở đình, chùa - phương tiện tốt để diễn giải một khái niệm, quan niệm hay một câu chuyện.

Thế mạnh của thể loại này đã khiến các trường phái hội họa ứng dụng. Nếu ở phương Đông, người ta thường thấy tranh bộ xuất hiện trong các dòng tranh khắc gỗ hoặc thủy mặc, thì ở phương Tây, xu hướng sáng tác này hiện hữu trong trường phái ấn tượng.

Về bản chất, đó là những bức tranh không thể tách rời nhau, dù là tranh vẽ bộ đôi hay bộ ba. Nó có tính chất tựa như "phim bộ" hay "bộ sưu tập trang phục". Về hình thức, tranh bộ thường được vẽ cùng một khổ tranh, cùng một chất liệu, cùng một phong cách và thậm chí tác phẩm phải có cùng một kiểu khung.

Dù vậy, trong thực tế cho thấy ở hội họa hiện đại, cũng có những trường hợp hai tác phẩm hoàn toàn độc lập hoặc khổ tranh không nhất thiết phải bằng nhau, chủ đề khác nhau, nhưng vẫn được coi là tranh bộ, bởi bộ tranh toát lên được tính thống nhất của tinh thần ý tưởng mà tác giả gửi gắm, đặc biệt phong cách biểu đạt phải nhất quán và các tác phẩm phải được sáng tác trong một khoảng thời gian gần nhau.

Chính sự độc đáo của hình thức thể hiện đã hấp dẫn giới họa sĩ khi họ muốn nhấn mạnh một hướng đi, một chủ đề.

Phóng to

Thuyền và biển của Phạm Hoàng Vượng

Từ thành công của triển lãm "Chỉ một m²" tổ chức từ năm 2003 của CLB Họa sĩ trẻ (trong đó các tác phẩm được quy định chỉ được vẽ trên diện tích 1m²) đến Tranh bộ của năm 2005 là một quãng hành trình mà các họa sĩ không ngừng tìm tòi thể nghiệm với bản tính năng động của giới trẻ.

Trong Tranh bộ có cụm tác phẩm 2 hoặc 3 tranh và cũng có cụm 9 tranh, nhưng số tác phẩm trong cụm tranh không bị trói buộc bởi bất cứ con số nào mà điều chủ yếu, dù cụm tranh có số lượng tranh khác nhau, nhưng tổng thể bộ tranh đó chỉ nhằm tăng thêm sức nặng của phong cách và cá tính sáng tạo của họa sĩ.

Trong Tranh bộ, người ta dễ nhận thấy ở mỗi cụm tác phẩm dấu ấn riêng của từng tác giả, cho dù tranh được thể hiện theo xu hướng hiện thực hoặc trừu tượng, ấn tượng. Chính tính chất "tranh bộ" đã góp phần vào sự định hình những dấu ấn cá nhân.