Toàn cảnh di tích lò gốm Hưng Lợi nhìn từ trên cao là bãi đất trống đầy cỏ - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Nội dung trên được thông tin từ văn bản UBND TP giải trình ý kiến của đại biểu HĐND về việc thực hiện pháp luật đầu tư công. Trong đó, đại biểu đã đặt vấn đề về việc bố trí vốn cho các công trình trùng tu di tích lịch sử văn hóa nghệ thuật.

Nhiều di tích trong tình trạng kêu cứu

Ý kiến đại biểu cho rằng hiện nay, nhiều di tích lịch sử văn hóa nghệ thuật đã xuống cấp nghiêm trọng nhưng chưa được bố trí vốn để sửa chữa xây dựng, khi nào được bố trí vốn để kịp thời trùng tu, sửa chữa các di tích bị xuống cấp nghiêm trọng này.

Giải trình về vấn đề này, UBND TP cho biết ngày 31-3-2021, Sở Văn hóa và Thể thao TP đã ban hành về việc tu bổ, phục hồi di tích trên địa bàn TP giai đoạn 2021-2025. Đến ngày 17-6-2022, sở tiếp tục có công văn gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư trong đó đề xuất đối với các dự án tu bổ, tôn tạo các di tích chưa được cân đối, bố trí vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.

Trên cơ sở đó, Sở Văn hóa và Thể thao và các địa phương đã lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư trình các cấp thẩm quyền với 8 dự án ưu tiên mức 1, tổng mức đầu tư ước tính 440 tỉ đồng.

Theo UBND TP, các chủ đầu tư đang phối hợp với các sở, ngành, đơn vị liên quan đã trình, phê duyệt và đang chuẩn bị triển khai thực hiện các dự án Giồng Cá Vồ, đình Chỉ Hòa, Bảo tàng Lịch sử, chùa Giác Viên, đình Xuân Hiệp, đình Bình Đông...

Đang hoàn chỉnh hồ sơ để trình thẩm định 12 dự án, bao gồm: đình Tân Túc, đình Phú Lạc, đình Vĩnh Trường, trại giam Bệnh viện Chợ Quán, khách sạn Continental, công trình số 14 đường Cách Mạng Tháng Tám, chùa Giác Lâm, đình Trường Thọ, đình Linh Tây, đình Bình Thọ, Hội quán Hà Chương, Hội quán Lệ Châu.

TP cũng khảo sát, lập phương án đầu tư đối với 11 dự án: di tích khảo cổ quốc gia lò gốm Hưng Lợi, đình Nam Tiến, đình Tân Quy Đông, đình Vĩnh Hội, đình Tân Hòa Tây, đình Hòa Thạnh, đình Tân Hội, miếu Xa Tân, đình Xuân Hòa, kho bom Phú Thọ, khu di tích Dân công Hỏa tuyến...

Tuy nhiên, số lượng di tích xuống cấp nhiều cần tu sửa cấp thiết, nguồn vốn ngân sách có hạn. Do đó, Sở Văn hóa và Thể thao đã tiếp tục phối hợp với các quận huyện khảo sát lại di tích Bảo tàng Mỹ thuật, đình Tân Quy Đông, lò gốm Hưng Lợi... đưa vào thứ tự ưu tiên để Sở Kế hoạch và Đầu tư cân đối bố trí vốn khẩn cấp.

Đề xuất chủ trương tu sửa cấp thiết

UBND TP cho biết Sở Văn hóa và Thể thao đang trình TP cho phép chủ trương tu sửa cấp thiết các di tích bằng kinh phí sự nghiệp hằng năm của sở để tiến hành gia cố, gia cường kịp thời các di tích có khả năng sập đổ. Đồng thời, sở cũng đang lên kế hoạch lập quỹ bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của TP, để vận động thêm từ nhiều nguồn vốn khác.

Ngoài ra, đối với các dự án tu bổ di tích sử dụng nguồn vốn đầu tư công, Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu TP bố trí vốn cho các dự án như: Khu truyền thống cách mạng Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định (giai đoạn 3): 100 triệu đồng; cải tạo, nâng cấp nội dung trưng bày 9 không gian đền tưởng niệm liệt sĩ Bến Dược: 100 triệu đồng.

Tiếp đến là tu bổ, phục dựng, tái hiện cảnh trí Di tích lịch sử trụ sở Phái đoàn liên lạc Bộ Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam: 50 triệu đồng; di tích lịch sử cấp quốc gia khu trại giam Bệnh viện Chợ Quán - nơi cố Tổng bí thư Trần Phú hy sinh: 100 triệu đồng.

Một số dự án khác cũng trong giai đoạn xuống cấp và chờ nguồn vốn, như di tích lịch sử quốc gia địa điểm lưu niệm Chủ tịch Tôn Đức Thắng; nhà đặt trống đồng thuộc khu tưởng niệm các Vua Hùng...

Bên trong di tích lò gốm Hưng Lợi trở thành nơi đốt rác - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Xuống cấp rồi lặng lẽ biến mất?

Trước đó, theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, di tích khảo cổ học quốc gia lò gốm Hưng Lợi (phường 16, quận 8) ghi dấu một thời phát triển hoàng kim của nghề gốm ở TP.HCM nay chỉ còn một bãi đất trống đầy cỏ, không còn dấu vết của di tích. Lò gốm này được công nhận là di tích khảo cổ học quốc gia vào tháng 4-1998.

Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM từ năm 1975 đến nay chưa từng được trùng tu sửa chữa bài bản, không có kho đủ chuẩn lưu trữ hiện vật. Ba mặt đường vỉa hè bên ngoài hàng rào bảo tàng nhếch nhác vì có nhiều hàng rong, người vô gia cư ngủ nghỉ, thậm chí có người hút chích, phóng uế cạnh hàng rào bảo tàng.

TP.HCM dự kiến chi 230 tỉ đồng tu bổ di tích tại xí nghiệp Ba Son

TTO - Dự án tu bổ, tôn tạo di tích tại xí nghiệp Ba Son dự kiến hoàn thành trong quý 1 năm 2025, với quy mô thực hiện khoảng 6.000m2, tổng kinh phí 230 tỉ đồng.