Kỳ cuối:

TT - Tiến sĩ Trần Đăng Tuấn hiện là tổng giám đốc Công ty cổ phần Nghe nhìn toàn cầu (AVG). Ông Tuấn đã nhiều năm là phó tổng giám đốc Đài truyền hình VN (VTV) và trực tiếp phụ trách việc đàm phán mua bản quyền các giải bóng đá quốc tế và quốc gia châu Âu.

Kỳ 1:

Tuổi Trẻ phỏng vấn ông với tư cách một chuyên gia giàu kinh nghiệm về thị trường truyền hình trả tiền, xoay quanh câu chuyện giá bản quyền truyền hình bóng đá tăng chóng mặt...

Vai trò quan trọng của VTV

* Theo ông, nên bắt đầu từ đâu và động thái cụ thể nhất có thể làm ngay là gì để ngăn chặn tình trạng giá bản quyền truyền hình bóng đá quốc tế tăng chóng mặt?

- Trước hết, phải xác định là không có nhiều đài có nhu cầu tham gia cuộc chơi mua bản quyền các giải bóng đá quốc tế như ngoại hạng Anh hay World Cup hoặc Euro. Đài nhỏ lại càng không. Vậy thì cuộc chơi này chỉ liên quan đến vài đài lớn như VTV, hai đài HTV (Hà Nội và TP.HCM), VTC, các đơn vị pay TV (truyền hình trả tiền) của các đài này hoặc có cổ phần của các đài này, các doanh nghiệp làm pay TV khác, trong đó có AVG. Do vậy mọi cái bắt đầu từ chính mấy đơn vị lớn này.

* Nếu VTV, với 80% thị phần (thông qua hai đơn vị kinh doanh pay TV mà họ có vốn chi phối là VCTV và SCTV) vẫn không muốn ngồi lại cùng các đơn vị kinh doanh pay TV  khác bàn bạc và đàm phán với đối tác nước ngoài để mua bản quyền các giải bóng đá quốc tế với mức giá hợp lý hơn, liệu các đơn vị còn lại có thể liên kết với nhau để tự đàm phán được không?

- Tôi không muốn tin là lãnh đạo VTV sẽ nghĩ theo hướng đó. Thật ra VTV là đơn vị đầu tiên từng khởi xướng việc liên kết với các đài khác nhằm chống lại sự ép giá của người bán bản quyền. Trước đây, khi còn làm ở VTV, chính tôi là người thay mặt VTV ký với HTV của TP.HCM một bản thỏa thuận với tất cả các giải thể thao lớn của thế giới, hai bên không mua riêng rẽ mà chỉ VTV mua và HTV sẽ chia sẻ lại nếu có nhu cầu (khi đó chỉ có VTV và HTV thật sự có khả năng mua bản quyền giải quốc tế lớn). Sau khi có cuộc nâng giá World Cup 2006 do FPT nhảy vào cuộc, VTV đã có văn bản trình Thủ tướng Chính phủ đề nghị có cơ chế để VTV hoặc một đài khác thay mặt các đài truyền hình mua bản quyền truyền hình World Cup. Và Thủ tướng đã chấp thuận.

Nếu VTV kiên quyết đi theo hướng đó, tình hình sẽ khác, đương nhiên khác. Vấn đề là giờ đây các đơn vị pay TV cạnh tranh nhau, nên muốn phát triển thuê bao dựa vào “hàng độc”, VTV nếu giữ ngọn cờ đầu đàn thì phải hướng kinh doanh của K+ hay bất cứ đơn vị nào khác mình đang sở hữu cổ phần áp đảo hoặc ngang bằng đi theo hướng hợp tác với các đơn vị pay TV khác vì lợi ích chung của người xem và cũng vì lợi ích của chính mình. Tôi tin là VTV sẽ chứng tỏ vai trò của mình.

Không thiếu giải pháp

* Trước mắt, theo ông, cách thức mua bản quyền Giải ngoại hạng Anh khả dĩ có thể chấp nhận được cho tất cả các bên là gì?

- Cho đến nay, ở VN chưa có đài truyền hình tư nhân. Các đơn vị kinh doanh pay TV dù là tư nhân, liên doanh với nước ngoài... đều không có quyền tự phát cái gì cả. Các đài nhà nước mới quyết định. Và sẽ là vô lý nếu với cơ chế như vậy mà các đài VN vẫn lao vào cuộc chiến với nhau để phía nước ngoài ép giá. Nếu các đài truyền hình trong nước liên kết lại (và cũng là mấy đài lớn thôi), cử một đài đại diện mua bản quyền rồi chia sẻ với nhau, thì dẫu thua trong đấu thầu, đấu giá, phải mua lại của ai thì kẻ bán cũng làm sao ép giá được! Cơ quan quản lý nhà nước không chỉ đạo việc kinh doanh của công ty, nhưng hoàn toàn có thể chỉ đạo các đài truyền hình nhà nước để tránh thiệt hại.

Người xem truyền hình VN muốn được xem giải bóng đá Anh, nhưng người xem cũng không muốn chứng kiến sự đấu đá của gà cùng mẹ. Tôi tin điều này, vì chính tôi là người được thay mặt VTV kiên quyết từ chối bóng đá Anh trong một mùa bóng khi công ty giữ bản quyền có dấu hiệu ép về các điều kiện. Hai tháng đầu mùa người hâm mộ không được xem bóng đá Anh trên VTV. VTV đã nói công khai trên báo chí về lý do VTV không nhượng bộ. Tôi nhớ chính trên báo Tuổi Trẻ đã đăng các ý kiến khán giả gửi về ủng hộ lập trường của VTV. Sau đó chính đối tác lại phải chạy theo nài nỉ VTV để bán bản quyền.

* Nếu được quyền đề xuất và tổ chức một chiến lược mua bán bản quyền cùng các đơn vị kinh doanh truyền hình trả tiền, chiến lược của ông sẽ như thế nào?

- Tôi nghĩ ai đó, có thể ở VTV, có thể ở hội truyền hình trả tiền, hoặc là Bộ Thông tin - truyền thông... sẽ là người có tư cách và sức nặng để nói về chiến lược này. Và họ nên lên tiếng. Tôi tin họ sẽ có ý kiến. Còn về cá nhân tôi, tôi nghĩ đâu có thiếu giải pháp, đâu có thiếu cách làm, nếu cơ quan quản lý và các đơn vị truyền hình chủ chốt ở VN có quyết tâm đoàn kết một lòng để đồng tiền làm ra ở VN không bị phí phạm. Tiền của đơn vị nào, đài nào, xét cho cùng không lấy từ túi người xem thì lấy ở đâu? AVG, nơi tôi đang làm việc, đang soạn thảo một đề xuất với các đơn vị pay TV và các cơ quan quản lý những lựa chọn để hợp tác mua bản quyền. Nhưng đó là đề xuất của công ty, không phải của cá nhân tôi.

THU HÀ thực hiện