24/05/2013 03:34 GMT+7

Nỗi lòng biết tỏ cùng ai

VŨ QUỐC TUẤN (Bà Rịa - Vũng Tàu)

TTC - Nữ hoàng La Mã (?!)

● Tạp chí TTT số 60 (11-12-2012), bài Tin là mình quyến rũ, tác giả viết:

“Không phải bây giờ mà từ thời Nữ hoàng Cleopatra của La Mã cổ đại, người ta đã nhận ra trên đời có những phụ nữ quyến rũ kỳ lạ…”.

Cleopatra là “Nữ hoàng La Mã” sao, cô Tú?

- Cleopatra Thea Philopator (gọi tắt là Cleopatra; 69 TCN - 30 TCN) người gốc Hy Lạp, là Nữ hoàng của Ai Cập cổ đại (không phải La Mã). Tương truyền bà có nhan sắc cực kỳ quyến rũ, mà quyến rũ nhất là cái… mũi, đến nỗi B. Pascal (1623 - 1662; nhà toán học, vật lý học kiêm triết gia người Pháp) đã có một câu nhận xét dí dỏm nổi tiếng: “Nếu cái mũi của Cleopatra ngắn hơn một chút, lịch sử thế giới có thể đã thay đổi (!)”.

Thủ đô của Thổ Nhĩ Kỳ (?)

● Mục Đố vui ô chữ, báo TNTP số 39 (ngày 9-3-2013) có đăng tấm ảnh với lời chú thích: “Nhà thờ Hồi giáo Blue Mosque ở Thủ đô Itstanbul, Turkey (Thổ Nhĩ Kỳ)”. Nhờ cô Tú “nhặt sạn” giùm.

- Nhà thờ Hồi giáo Sultan Ahmed (còn gọi là “Blue Mosque - Thánh đường Xanh”) được xây dựng từ thế kỷ thứ 17 (1609 - 1616), là một danh thắng nổi tiếng thế giới, tọa lạc tại thành phố Istanbul - thành phố lớn nhất Thổ Nhĩ Kỳ (rộng 5.343km2, dân số hơn 13 triệu) và là “cố đô” của nước này. Còn thủ đô của Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay là Ankara (tên cũ là Angora - thành phố lớn thứ hai, rộng 2.516km2, dân số khoảng 4,5 triệu người).

Thơ của ai?

● Mới đây, tôi nhặt được một tờ lịch cũ, trên đó có in hai câu thơ “Khôn nghề cờ bạc là khôn dại - Dại chốn văn chương ấy dại khôn”, và tên tác giả ghi ở dưới là La Fontaine (!). Một sự nhầm lẫn quá đáng, cô Tú nhỉ?

- Jean de La Fontaine (1621 - 1695) là nhà thơ ngụ ngôn nổi tiếng người Pháp, với những tác phẩm để đời như: “Ve và Kiến”, “Thỏ và Rùa”, “Cáo và chùm nho”, “Ếch muốn to bằng Bò”… Còn thơ trào phúng, châm biếm hình như không phải là sở trường của ông.

Riêng hai câu “Khôn nghề cờ bạc là khôn dại - Dại chốn văn chương ấy dại khôn” là trích trong bài Dại khôn của cụ Tú Xương (1870 - 1907).

Tương truyền rằng cụ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 - 1585) cũng có làm một bài thơ Dại khôn tương tự, trong đó có hai câu: “Khôn mà hiểm độc là khôn dại - Dại vốn hiền lành ấy dại khôn”. Tú tôi ghi luôn ra đây để bạn cùng tham khảo.

Di sản văn hóa

● Đầu tháng 4 năm nay, cư dân mạng phát hiện tấm bia dựng dưới gốc một cây gạo cổ thụ, được cho là có tuổi thọ hơn 700 năm (?) ở đền Mõ, thôn Nghi Dương, xã Ngũ Phúc, Huyện Kiến Thụy - Hải Phòng. Bia công nhận cây gạo này là cây di sản văn hóa Việt Nam. Trên bia có phần tiếng Việt ghi: CÂY GẠO ĐẠI THỤ - Trồng năm 1284 - (Giáp Thân). Bên dưới là phần dịch tiếng Anh như sau:

Plant rice university acceptance. (Body Armor)

Có thể nhận ra ai đó đã gõ vào Google để truy cập từng từ một: cây: plant; gạo: rice; đại (học): university; thụ: aceptance; giáp: Armor; thân: Body. Cái này thật còn tệ hơn cái món “canh gà Thọ Xương” mà dịch là “Thọ Xương chicken soup”.

Tiếng Hán Việt gọi cây gạo là mộc miên hay hồng miên. Nhưng mấy chữ Hán ở cuối bia không biết dịch kiểu gì mà không thấy có các từ này. Không khéo lại cũng gõ vào Google, nó cho chữ gì thì lấy chữ ấy mà khắc vào bia làm di sản văn hóa! Mời cô Tú cho vài lời bình.

- Muốn xác định tuổi của một cây cổ thụ cần những thủ pháp chuyên môn của các nhà thực vật học chứ không thể chỉ căn cứ vào truyền thuyết của dân làng mà khẳng định nó được trồng từ năm 1284. Nếu đã có các nhà thực vật học tham gia việc xác định tuổi của cây gạo thì họ phải biết tên khoa học của cây gạo là bombax ceiba chứ không thể để người ta dịch tầm bậy tầm bạ đến thế.Than ôi! Đúng là thảm họa văn hóa.

Lại sửa sai

● TTC số 1-3-2013 bài sửa sai một chút cô Tú viết: “Vua Tự Đức ký hòa ước Nhâm Tuất (1862) và 27 năm sau lại ký hòa ước Giáp Tuất (1874).

Cô Tú có tính lộn không nhỉ?

- Vâng đúng là Tú tôi đã sơ suất làm sai phép trừ: 1874 - 1862 = 12 chứ không phải 27 năm. Xin cảm ơn cụ đã chỉ giáo.