Auckland - thành phố lớn nhất New Zealand (NZ) - bây giờ không còn xa lạ với nhiều người châu Á nữa vì bạn bè, người thân của họ sống ở đây ngày càng đông.

Phóng to

Các lớp tiếng Anh có hơn phân nửa là sinh viên người Trung Quốc - Ảnh: L.T.M.N.

“Hiệp chủng quốc” ở AUT

Mỗi lớp học tiếng Anh chỉ mười mấy sinh viên nhưng sinh viên Trung Quốc thường chiếm khoảng phân nửa. Tiếp theo là Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam, chỉ có một số ít đến từ các nước Trung Đông, Mỹ Latin, châu Âu, châu Phi. Vì sinh viên đa quốc gia nên giờ thực hành tiếng Anh ở mỗi lớp nghe đủ thứ giọng, đủ thứ tiếng lẫn lộn nhau.

Giáo viên yêu cầu sinh viên không được nói tiếng mẹ đẻ trong giờ học nhưng chưa bao giờ yêu cầu đó được chấp hành nghiêm túc cả. Nhiều lúc các thứ tiếng khác trỗi lên lấn át tiếng Anh đến nỗi giáo viên phải nhắc: “English only zone” (chỉ được nói tiếng Anh). Lời nhắc ấy thường chỉ hiệu nghiệm một lúc, rồi đâu lại vào đấy. Ngay cả giáo viên nghiêm khắc nhất cũng không thể nhắc mãi, đành chịu!

Không hiếm lúc lớp học như ong vỡ tổ, nhất là trong những giờ “speaking” (nói). Sinh viên mỗi nước nói tiếng Anh một giọng nên có người nói một tràng xong thì người nghe đề nghị lặp lại vì... chẳng hiểu gì. Chỉ có giáo viên nghe và đoán được ngay vì họ đã có quá nhiều kinh nghiệm dạy sinh viên quốc tế. Cô nàng người Bắc Kinh cứ nói “I sink” chứ không nói được “I think” vì trong tiếng Hoa không có âm “thờ”. Cô sinh viên Nhật đang học ngành quan hệ quốc tế nói tiếng Anh cứ như nhép môi và phát ra toàn là nguyên âm. Anh chàng y tá người Ả Rập nói tiếng Anh kéo nhừa nhựa dính từ nọ với từ kia. Sinh viên Việt Nam thường quên mất âm cuối nên khi nghe “ai lai” thì không biết anh ta muốn nói “I lie”, “I like” hay “I light”... Nhiều người Việt học mãi vẫn không tài nào nhớ phát âm cuối, đặc biệt là những lúc nói nhanh vì trong tiếng Việt hoàn toàn không có âm cuối.

Lớp tiếng Anh “thập cẩm” đành phải chấp nhận nhiều giọng thôi. Giáo viên sửa được tới đâu hay tới đó. Sinh viên nghe giọng của nhau riết rồi cũng quen và rồi cũng hiểu. Vì thế, sinh viên không chỉ học tiếng Anh của thầy mà còn học thứ tiếng Anh của nhau nữa. Thầy Bùi Văn Mạnh, người Kiwi (*) gốc Việt dạy tiếng Anh tại AUT, cho rằng: phải chấp nhận nhiều giọng tiếng Anh khác nhau vì tính chung trên toàn thế giới thì người nước ngoài nói tiếng Anh nhiều hơn người bản xứ nói tiếng Anh. Chính vì điều này mà trong các giáo trình tiếng Anh gần đây, người ta cho sinh viên nghe tiếng Anh với đủ thứ giọng. Ngoài giọng Mỹ, giọng Anh, giọng Úc, giọng Kiwi, sinh viên phải tập nghe tiếng Anh giọng Nga, giọng Trung Quốc, giọng Hàn Quốc. Thỉnh thoảng giáo viên đố sinh viên xem có nhận ra tiếng Anh giọng nước nào. Quả thật, học tiếng Anh một giọng đã khó mà còn phải học nhiều giọng thì khó tránh khỏi “tẩu hỏa nhập ma” và cuối cùng là... nói đại miễn sao người nghe hiểu là được.

Phóng to

Thầy giáo người New Zealand hướng dẫn sinh viên châu Á đi thực tế để làm bài tập tiếng Anh - Ảnh: L.T.M.N.

Vì sao chọn NZ?

Cô sinh viên người Nhật nói cô đến Auckland học tiếng Anh là do thầy giáo của cô giới thiệu. Ông ấy từng học ở đây, có mối mang sẵn nên tư vấn cô sang đây học tiếng Anh chín tháng. Trong khi đó, cả một nhóm sinh viên Hàn Quốc còn rất trẻ chỉ sang học đúng một tháng theo chương trình liên kết và trao đổi sinh viên giữa các trường Hàn Quốc và NZ.

Nhiều sinh viên Việt Nam cũng đi theo chương trình liên kết hoặc theo các dự án đào tạo nâng cao trình độ tiếng Anh từ 3-6 tháng. Đối tác của các dự án không chỉ là các trường ở NZ mà ở hầu hết các nước nói tiếng Anh (như Mỹ, Canada, Anh, Úc). Sau một thời gian đào tạo trong nước, học viên sẽ được gửi đi nước ngoài với mục tiêu để thực hành là chính. Đa số học viên bảo rằng họ không được chọn nước mà chờ đề án phân đi đâu thì đi đó.

Đi học bằng tiền túi của gia đình, anh sinh viên Chile tự tìm thông tin trên mạng, cuối cùng chọn NZ vì chi phí rẻ. Còn Anna, người Nga, làm nghề kế toán, chọn NZ để ôn luyện tiếng Anh sau khi xem bộ phim Chúa tể của những chiếc nhẫn. Cô rất thích phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ trong bộ phim này. Khi biết cảnh phim quay ở NZ, Anna khăn gói lên đường sang đây học tiếng Anh để được sống như trong phim. Nhiều phim trường ở NZ đã trở thành điểm du lịch mà du khách đến đấy chỉ để thỏa mãn sự tò mò về cảnh thật của phim, chứ cũng chẳng có gì đặc biệt lắm.

Khác với những lý do trên, đa số sinh viên Trung Quốc đến NZ không chỉ để học tiếng Anh mà còn tìm cơ hội để ở lại. Họ chẳng giấu giếm gì mục tiêu chính này và thường nói thẳng ra luôn trong các giờ thảo luận khi được hỏi vì sao bạn chọn học tiếng Anh ở NZ. Nhiều sinh viên Trung Quốc có sẵn câu trả lời giống nhau: thứ nhất là chi phí học không cao. Thứ hai là có thân nhân sống ở đây. Thứ ba là môi trường trong lành - thực phẩm sạch - dân cư thưa thớt. Thứ tư là sau khi học sẽ ráng tìm việc làm, sống lâu dài ở NZ. Một anh chàng sinh viên quê ở thành phố Tây An (Trung Quốc) phân tích: một nước có hơn 1,3 tỉ dân với một nước chỉ có 4,5 triệu dân thì tìm việc ở đâu dễ hơn? Theo anh bạn này, ăn uống, đi lại ở NZ an toàn hơn nhiều so với ở Trung Quốc vì đất rộng người thưa và đã hình thành nếp sống văn minh, lịch sự từ lâu đời. Không có chuyện chen lấn xô đẩy, xả rác, khạc nhổ và rất ít khi nghe tiếng còi xe ầm ĩ như ở quê nhà.

Với nhiều lý do như vậy, sinh viên nước ngoài đến NZ học tiếng Anh ngày càng nhiều, biến ngành học tiếng Anh trở thành một dịch vụ ăn nên làm ra ở NZ. Tuy nhiên, theo một anh sinh viên Việt Nam đang làm nghiên cứu sinh ngành du lịch ở Đại học AUT, số lượng sinh viên nước ngoài đến NZ có chiều hướng giảm vì nước này đang siết lại chính sách nhập cư và trong bối cảnh kinh tế khó khăn, nhiều gia đình cũng bớt chi cho con cái đi du học ở nơi xa xôi, tốn kém.

(*) Dân NZ tự gọi mình là Kiwi. Tùy ngữ cảnh của người nói mà người nghe phải hiểu họ đang nói về người NZ hay chim kiwi hay trái kiwi. Theo giải thích của họ, chim kiwi là biểu tượng của nước NZ và cũng là biểu tượng của người NZ nên họ thích gọi người sinh sống lâu năm ở NZ là Kiwi.

Kỳ tới: Học và trải nghiệm