Ảnh: T.N.S.

Ngay từ lúc ra đời, tiểu thuyết đã gây chấn động trong giới văn chương và độc giả Mỹ, rồi ngay tức khắc được dịch ra hàng chục thứ tiếng. Bản tiếng Việt do dịch giả Khánh Nguyên chuyển ngữ đã được Nhã Nam và NXB Hội Nhà Văn tái bản chỉ sau một tháng ra mắt.

Ocean Vuong là một trong những nhà thơ nổi bật của nền văn chương Mỹ đương đại và từng đạt nhiều giải thưởng danh giá với tập thơ Trời đêm những vết thương xuyên thấu.

Chúng ta sẽ không ngạc nhiên khi tiểu thuyết đầu tay này anh viết bằng ngôn ngữ thấm đẫm chất thơ, nhưng lại ngạc nhiên vì sao một cây bút có nguồn gốc Việt Nam lại được giới văn Mỹ ngợi ca là "bậc thầy", "người sửa lại ngôn ngữ Anh".

Như thế đủ thấy sức nặng của tác phẩm đang làm mưa làm gió trên thị trường xuất bản tại nơi mà gia đình anh khởi hành làm những kẻ di cư.

Bản thân anh, như nhiều người da màu khác, cũng là nạn nhân của sự phân biệt chủng tộc, luôn phải ẩn mình, ở nơi mà màu da đôi khi được hiểu là tấm căn cước đầu tiên cất lên tiếng nói. Chỉ vì da vàng hay chỉ vì "con trai không được xài đồ màu hồng" mà Chó Con - nhân vật chính - phải nhiều lần kìm nén nỗi đau.

Dưới ngòi bút thiên tài của Ocean Vuong, người đọc sẽ được khám phá lai lịch của một gia đình di dân gốc Việt, cảm nhận được những tổn thương dai dẳng của người phụ nữ sau chiến tranh, hay là mối tình đồng tính vừa ngây thơ vừa bạo liệt của một người lần đầu tiên biết đến cảm giác đó là gì; chúng ta còn nhìn thấy những hình ảnh ẩn dụ về loài vật, về một đàn bướm đang vượt thoát để hồi sinh thành cái đẹp.

Anh viết cho mẹ: "Tất cả những gì con được trao cho chỉ là một cái bàn, thay vì một ngôi nhà. Một cái bàn thay vì lịch sử".

Cũng chính từ cái bàn trong ký ức này, có lẽ anh đã làm lại tất cả, đã ngồi viết cho mẹ bằng những áng văn đẹp của một người nghệ sĩ. Chúng ta cũng không ít lần tự hỏi liệu đây có phải là tự sự của chính Ocean Vuong?

Ký ức là sức mạnh có sức công phá lớn lao ở cả hai chiều kích, vừa là sự đau đớn khi phải gọi tên từng thứ một, như khi ta chạm vào vết thương sâu kín chưa bao giờ lành hẳn; mặt khác, những mảnh vụn phi thực đó biến hóa thành hình tượng nghệ thuật, khi ấy tự chúng biểu lộ một sức gợi cảm lớn lao, lay động lòng người. Ocean Vuong ở khía cạnh này đúng là bậc thầy tái tạo những thứ đã qua.

Có vô số những chi tiết, trường đoạn, những mẩu đối thoại hay những bài thơ xen lẫn khiến người đọc cảm phục tài năng, sức tưởng tượng tuyệt vời của tác giả.

Một trong những chi tiết gây ám ảnh là cảnh trong tiệm làm móng: một bà khách da trắng đến với một khúc chân giả, và người thợ - chính là mẹ của nhân vật chính, dùng đôi tay thuần thục của mình để tái hiện một cẳng chân vô hình trong tâm trí của bà ta.

Chúng ta không thể kể lại rành mạch câu chuyện sáng chói của Ocean Vuong bởi nó có một cốt truyện giản dị nhưng là thứ giản dị ngấm thật sâu vào tâm hồn ta. Và ngay cả trong tổng thể giản dị đó, ta vẫn tìm thấy trong từng đoạn nhỏ những câu chuyện hay của khoảnh khắc thoáng qua.

Độc giả Việt Nam sau khi đọc Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian chắc chắn sẽ còn trông đợi tác phẩm tiếp theo của nghệ sĩ gốc Việt này.

Thong dong ba vùng đất: Ta yêu cuộc đời và ta yêu em

TTO - Thong dong ba vùng đất - tập sách ảnh nghệ thuật, thơ và nhạc của nhà thơ, nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Lương Hiệu - có thể được xem là một "gia tài văn nghệ" của riêng anh.