Trong các ý kiến được nêu ra, thậm chí có việc phải chấp nhận thiệt hại với những sai sót đã xảy ra để làm đúng, trúng lại từ đầu.

Nhiệt điện Long Phú 1: tách việc tranh kiện và triển khai tiếp

Đến nay, PVN đã rót khoảng 14.000 - 15.000 tỉ đồng vào Nhà máy nhiệt điện Long Phú 1. Nhiều năm qua dự án dở dang và PVN đã chấm dứt hợp đồng với tổng thầu Power Machines (PM) của Nga.

Báo cáo của PVN ghi nhận hiện còn khoảng 20.000 tấn thiết bị đang lưu kho bãi, chưa thể lắp đặt do tổng thầu PM cấp không đầy đủ vật tư phụ hoặc không cung cấp đúng trình tự để lắp đặt khoảng 6.500 tấn thiết bị. Bên cạnh đó còn có khoảng 14.000 tấn thiết bị của Nhà máy nhiệt điện Long Phú 1 không thể lắp đặt vì không có giám sát kỹ thuật của PM/các nhà thầu phụ. Đáng lưu ý, đến nay PVN chưa thể xác định được tiến độ khả thi dự án Nhiệt điện Long Phú 1 do tổng thầu PM không tiếp tục thực hiện hợp đồng EPC.

Ông Hưởng nói để tháo gỡ khó khăn, đưa dự án vận hành vào năm 2027 đúng như kế hoạch thì phải tìm nhà thầu mới để làm dự án Nhiệt điện Long Phú 1. Bên cạnh đó phải đánh giá lại hiện trạng dự án về chất lượng, khối lượng, đồng thời đánh giá lại mô hình triển khai dự án, chi phí, tiến độ dự án, gắn chặt phương án thực hiện với chi phí, tiến độ dự án.

"Có thể làm sống lại dự án Nhiệt điện Long Phú 1 trong thời gian tới, vấn đề là chi phí bao nhiêu và thời gian bao lâu. Điều quan trọng nhất là phải tách hai việc tranh kiện với việc triển khai dự án", ông Hưởng nhấn mạnh.

Xây bệnh viện, chấp nhận đập ra, sửa lại

Với hai dự án ngàn tỉ đồng khác là cơ sở 2 Bệnh viện Việt Đức và cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai, theo TS Nguyễn Việt Hùng - nguyên vụ trưởng Vụ Quản lý và đấu thầu (nay là Cục Quản lý đấu thầu, Bộ Kế hoạch và đầu tư), việc tách hai dự án bệnh viện ngàn tỉ đồng thành hai hạng mục xây lắp tòa nhà riêng, mua sắm, lắp đặt thiết bị y tế riêng cho thấy năng lực của chủ đầu tư (Ban quản lý dự án y tế trọng điểm của Bộ Y tế) có vấn đề.

Năng lực của chủ đầu tư rất quan trọng, đáng ra các gói thầu xây hai cơ sở này phải là gói thầu hỗn hợp, vừa cung cấp thiết bị, vừa xây lắp thì nhà thầu họ tự phối hợp để làm đồng bộ. Với những gói thầu bệnh viện có tính đặc thù cao, gắn xây lắp với lắp đặt thiết bị khám, chữa bệnh cần thực hiện theo hình thức tổng thầu EPC vì có những cái từ thiết bị mới ra xây lắp, ông Hùng khẳng định.

Theo ông Hùng, một trong những lỗ hổng triển khai các dự án đầu tư công hiện nay, đặc biệt những dự án lớn quy mô nhiều ngàn tỉ đồng là không có tiêu chuẩn, tiêu chí rõ ràng về năng lực chủ đầu tư. Ai cũng có thể làm chủ đầu tư được, bất cập nằm ở đây.

Về giải pháp, ông Hùng khuyến nghị hiện giờ khi đã xây xong phần vỏ của hai bệnh viện rồi cần lựa chọn một tổng thầu đủ năng lực cả về xây lắp và lắp đặt thiết bị để họ đưa ra những điều chỉnh tổng thể nhằm có thể thực hiện cải tạo phần đã xây dựng để có thể lắp đặt được các thiết bị y tế phục vụ yêu cầu khám, chữa bệnh, chứ không thể tách rời được.

Đối với các dự án bệnh viện nhiều khi thiết bị quyết định các hạng mục xây lắp chứ không thể làm ngược lại. Vì thế lúc này cần chọn một nhà thầu thực hiện hai công việc đồng thời để cải tạo, hoàn thiện hai bệnh viện. 

Tất nhiên trong quá trình này phải chấp nhận một số lãng phí khi buộc phải đập đi làm lại cho phù hợp. Giờ phải mời các nhà cung cấp thiết bị y tế, trong đó có những thiết bị đặc chủng cho bệnh viện, lên để xem yêu cầu của họ thế nào, từ đó mới đưa ra quyết định cải tạo, hoàn thiện cơ sở hiện có của hai bệnh viện, ông Hùng cho biết thêm.

Ca 'thoát hiểm' của Nhiệt điện Thái Bình 2

Sự hồi sinh Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2, đạm Ninh Bình, xơ sợi Đình Vũ... thời gian qua cho thấy có thể chặn đứng lãng phí ở những đại dự án ngàn tỉ đồng "đắp chiếu" nhiều năm.