Nhân việc Vĩnh Phúc thực hiện đề án phân luồng học sinh, ông Hoàng Ngọc Vinh, vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp- Bộ GD-ĐT, cho rằng:

Học kém: không cho thi đại học

Phóng to

Trường THPT Lê Xoay - một trong những trường ở Vĩnh Phúc có tỉ lệ đăng ký thi ĐH, CĐ rất cao - Ảnh: NGỌC HÀ

- Phân luồng học sinh sau THCS và THPT là việc cần thiết để đáp ứng tốt hơn nhu cầu nhân lực hiện nay. Nhưng đây là việc rất khó. Khó khăn nhất là hạn chế trong nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền nhiều địa phương, nhận thức của các gia đình, học sinh, đoàn thể xã hội và của cả giới truyền thông. Tâm lý học hết phổ thông thì phải thi đại học, vào được đại học mới tốt, mới hơn người, mới là thành tích đáng kể đã khiến giới trẻ chỉ chuyên tâm một con đường thi đại học. Trong khi đó không phải nơi nào cấp lãnh đạo cũng có được nhận thức, quyết tâm, chủ trương, giải pháp quyết liệt để thúc đẩy việc phân luồng.

* Trong bối cảnh còn nhiều cản trở trong việc thúc đẩy phân luồng học sinh phổ thông, có những tỉnh đã chủ động đưa ra nhiều giải pháp để thu hút học sinh tốt nghiệp THCS, THPT vào các trường nghề, giảm tỉ lệ học sinh đăng ký thi đại học như cách làm của tỉnh Vĩnh Phúc, ông đánh giá thế nào về việc này?

- Việc hỗ trợ tiền cho học sinh tốt nghiệp THCS và THPT chuyển sang học nghề, hỗ trợ cho cơ sở đào tạo nghề, những nơi tạo điều kiện công việc cho học sinh học nghề tại địa phương như cách tỉnh Vĩnh Phúc đang làm rất đáng hoan nghênh. Ở đâu đảng ủy, chính quyền quan tâm, có chính sách đầu tư thích đáng thì việc phân luồng mới có chuyển biến. Với việc quan tâm đến phân luồng học sinh để dạy nghề, đáp ứng nhu cầu nhân lực, những nơi như Vĩnh Phúc có thể sẽ đi trước nơi khác về mục tiêu công nghiệp hóa. Ở một số địa phương khác như TP.HCM, Thanh Hóa, Hà Tĩnh... việc phân luồng học sinh và tăng tỉ lệ học sinh vào học trường nghề, TCCN được làm rất tốt do đảng ủy, chính quyền quan tâm đúng mức cho việc này.

* Nhưng nhiều trường đã phân loại học sinh và từ chối thu hồ sơ đăng ký dự thi của học sinh có kết quả khảo sát chất lượng kém hoặc đề nghị các em phải suy nghĩ để chọn lựa lại. Việc này có nên không?

- Mọi giải pháp phân luồng vẫn phải bám sát khung luật pháp, quan tâm đến các yếu tố văn hóa và đảm bảo quyền lợi chính đáng của người học. Tôi nghĩ nếu chủ trương phân luồng học sinh được thực thi một cách ép buộc thì không được và cũng không hiệu quả. Các trường chỉ nên cung cấp thông tin về những sự lựa chọn khác nhau để học sinh tham khảo, tư vấn cho học sinh lựa chọn ngành, trường học phù hợp năng lực, hoàn cảnh, sở thích. Việc khảo sát chất lượng và công bố kết quả học tập, kiểm tra của học sinh và khuyến cáo đối với các em là cần thiết, nhưng không thể làm thay các em trong việc quyết định chọn trường, chọn nghề cho tương lai.

* Theo ông, nhân việc Vĩnh Phúc đã làm là phân loại học sinh kém để vận động vào trường nghề, TCCN, cơ quan quản lý nhà nước có nên đặt ra quy định chung về điều kiện học sinh được thi đại học, áp dụng trên toàn quốc để giảm quá tải lượng học sinh đua chen thi vào đại học không?

- Tôi nghĩ không nên, ít nhất là bây giờ. Vì một quy định như vậy phải cân nhắc đến yếu tố xã hội, kinh tế (việc làm có sẵn) đến thói quen văn hóa tồn tại lâu nay. Việc người dân mong muốn, khao khát cho con thi đại học là chính đáng. Nhưng vấn đề là dù biết “thi sẽ trượt” không chỉ do họ hạn chế về thông tin. Con nhà hàng xóm thi đại học thì con mình cũng phải thi cho “bằng anh bằng em”, thi không đỗ nhưng cũng thỏa mong ước “được đi thi” (tương tự như đi thi Olympic thể thao của ta vậy, biết không đoạt giải nhưng có khi vẫn tham gia để “học hỏi”). Đó là những suy nghĩ ăn sâu vào số đông người dân. Vì thế, một quy định cứng nhắc sẽ gây phản ứng bất lợi. Hơn nữa, khi xây dựng một quy định như thế, cần phải có những nghiên cứu khoa học nghiêm chỉnh làm căn cứ, nghiên cứu trên nhiều bình diện, không thể tùy hứng được.