Trong thời đại mà văn hóa truyền thống dễ bị lãng quên giữa nhịp sống số, Tetsuro Shimaguchi chọn cách làm khác: đưa tinh thần samurai bước ra khỏi sàn đấu, để ánh sáng của thanh kiếm không chỉ lóe lên trong giao chiến, mà còn soi chiếu vào cách con người đối diện với chính mình.

Từ trường quay đến bước ngoặt cuộc đời

Trước khi đến với Hollywood, Tetsuro Shimaguchi chỉ là một diễn viên kiếm đạo chuyên biểu diễn trong các show du lịch ở Kyoto. 

Ông yêu thanh kiếm như một nghệ sĩ, nhưng ở Nhật "người ta xem nó như một tiết mục hơn là một con đường sống". Không danh tiếng, không đất diễn, Shimaguchi tưởng mình sẽ gắn bó mãi với những màn biểu diễn cho khách tham quan đền chùa.

Mọi thứ thay đổi vào năm 2002, khi đạo diễn Quentin Tarantino sang Nhật để chuẩn bị cho Kill Bill: Vol.1. 

Tarantino muốn tìm một "bậc thầy kiếm thuật" không chỉ giỏi kỹ thuật mà còn hiểu sâu tinh thần samurai, thứ mà ông gọi là "sự tĩnh lặng phía sau nhát chém".

Cái tên Tetsuro Shimaguchi được một người bạn trong giới sân khấu giới thiệu. Buổi gặp đầu tiên diễn ra trong một dojo nhỏ ở Tokyo. 

Khi Tarantino yêu cầu ông trình diễn, Shimaguchi không chỉ vung kiếm. Ông bước đi chậm rãi, hít sâu, cúi chào, rồi dừng lại bằng ánh mắt bất động. Cả căn phòng im lặng. Tarantino mỉm cười, vỗ tay: "Đó chính là thứ tôi đang tìm kiếm - linh hồn của samurai".

Sau khoảnh khắc ấy, Shimaguchi được mời làm chỉ đạo kiếm thuật cho bộ phim. Nhưng trên phim trường Kill Bill, ông không chỉ dạy cách cầm kiếm. 

Ông dạy Uma Thurman, Lucy Liu và cả đội diễn viên cách thở như một chiến binh, cách coi thanh kiếm như phần kéo dài của cơ thể mình.

Shimaguchi kể lại trong cuộc phỏng vấn với Motion Pictures Association:

"Làm việc với Quentin Tarantino là một trải nghiệm tuyệt vời, ông ấy rất tôn trọng văn hóa Nhật Bản và trao cho tôi tự do thể hiện tinh thần samurai qua từng chuyển động".

Cũng chính sự tự do đó khiến ông nhận ra một điều lớn hơn: võ đạo không chỉ là kỹ năng, mà là một ngôn ngữ cảm xúc. Từ nhận thức ấy, Shimaguchi bắt đầu ấp ủ ý tưởng biến kiếm đạo thành nghệ thuật biểu đạt, khởi nguồn cho sự ra đời của kengido sau này.

Khi võ thuật trở thành ngôn ngữ cảm xúc

Sau thành công của Kill Bill, Shimaguchi bắt đầu tìm cách đưa kiếm đạo ra khỏi phạm vi biểu diễn thuần túy. Năm 2012, ông sáng lập kengido, một môn võ kết hợp giữa kiếm thuật, biểu diễn sân khấu và triết lý sống của samurai.

Ông từng chia sẻ trên tạp chí Live Japan rằng: "Kengido không chỉ là kỹ thuật mà còn là cách biểu đạt trái tim và cảm xúc qua thanh kiếm".

Với Shimaguchi, thanh kiếm không chỉ để chiến đấu, mà còn là công cụ để con người hiểu chính mình. Mỗi động tác trong kengido đều mang tính biểu tượng: rút kiếm là khởi đầu cho nhận thức, giao đấu là quá trình tự vấn, còn tra kiếm trở lại vỏ là khoảnh khắc của sự giác ngộ.

Ngày nay, kengido được giảng dạy ở nhiều quốc gia, từ Mỹ đến châu Âu, trở thành cầu nối văn hóa giữa Nhật Bản và thế giới. 

Những buổi biểu diễn của ông không còn là "màn múa kiếm" mà là nghệ thuật kể chuyện bằng chuyển động, nơi khán giả cảm nhận sự tôn nghiêm và tự do cùng lúc.

Đưa samurai ra thế giới

"Thông qua biểu diễn, tôi muốn chia sẻ vẻ đẹp của tinh thần samurai với cả thế giới", Shimaguchi nói trong một bài viết của Simone Chierchini (2020). Với ông, tinh thần ấy, lòng trung thành, sự kỷ luật và tôn trọng vẫn giữ nguyên giá trị, dù được truyền tải bằng ngôn ngữ hiện đại.

Ở Mỹ, môn này thường được giới thiệu trong các sự kiện văn hóa như một loại hình nghệ thuật biểu diễn đương đại, kết hợp triết lý samurai với sân khấu và điện ảnh (theo Live Japan và Simone Chierchini, 2020).

Những chuyến lưu diễn quốc tế, từ Paris đến New York, đã biến Tetsuro Shimaguchi thành biểu tượng của tinh thần samurai thời hiện đại. 

Song ông không muốn được gọi là "người giữ gìn truyền thống" mà là "người đối thoại giữa các nền văn hóa".

Bằng cách đưa thanh kiếm ra khỏi sàn đấu, Shimaguchi không chỉ làm mới một di sản Nhật Bản, mà còn khiến nó trở thành ngôn ngữ chung của cảm xúc và sự tĩnh lặng. 

Trong thế giới ngày càng ồn ào, ông nhắc nhở chúng ta về một giá trị giản dị: sức mạnh lớn nhất không nằm ở nhát chém, mà ở sự tĩnh lặng phía sau nó.

Samurai mắt xanh, đứa con lai sinh từ vẻ đẹp Nhật Bản

Samurai mắt xanh (tên gốc: Blue eyes samurai, phim hoạt hình) tiếp nối mạch cảm hứng bất tận mà những võ sĩ đạo xứ Phù Tang truyền vào văn học nghệ thuật.