PGS.TS nghệ thuật học Nguyễn Thị Minh Thái: Đánh giá hiệu quả trên thực tế

Có lần tôi đã đọc bài phỏng vấn một người nước ngoài trên báo chí và ông ta đã có nhận xét rất đúng, Tết Nguyên đán là thời điểm để người ta hối lộ nhiều nhất. Ông này không hiểu vì sao người Việt Nam lại thích biếu tặng quà đến thế.

Thực tế tất cả các chỉ thị yêu cầu các địa phương không được biếu quà tết lãnh đạo đều hợp lý về nguyên tắc. Năm nào trung ương cũng nhắc địa phương không được làm thế, nhưng thực tế lại rất khác.

Dường như quy định và thực tế người dân thực hiện vẫn luôn là hai đường thẳng song song. Năm nào cũng nhắc, nhưng người dân vẫn cứ thực hiện theo cách mà họ cho là đúng.

Làm thế nào để hai đường thẳng song song đó gặp nhau thì phải xây dựng được luật. Phải có quy định cụ thể về mức thế nào được gọi là quà tặng, mức nào bị coi là hối lộ, có kiểm tra, có xử phạt vi phạm thì may ra mới thay đổi được.

Bây giờ việc các gia đình thi nhau lì xì nhiều tiền cho trẻ em cũng là một hình thức "hối lộ". Nếu móc phong bao ra thấy ít tiền, trẻ em lại xị mặt kêu ít.

Nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Hùng Vĩ (nguyên giảng viên ĐH Khoa học xã hội và nhân văn - ĐH Quốc gia Hà Nội): Còn thiếu quy định cụ thể

Việc trung ương ra chỉ thị cho các địa phương không được biếu quà cấp lãnh đạo cho thấy tư duy đổi mới của các cấp lãnh đạo. Đây là việc hết sức cần thiết vì liên quan mật thiết đến uy tín của Đảng, Nhà nước.

Việc biếu tặng quà là một kẽ hở rất lớn gây ra tham nhũng trong nước. Các nhà thầu nước ngoài cũng lợi dụng kẽ hở này để họ có được những gói thật tốt hơn, gây ảnh hưởng lớn đến Việt Nam.

Tuy nhiên, việc thực hiện chỉ thị là một chuyện, còn việc thực hiện mỗi nơi mỗi khác. Cuộc sống cũng muôn hình vạn trạng, người dân không biếu dịp tết thì lại biếu dịp khác.

Chúng ta cũng đang thiếu luật, những quy định cụ thể về biếu tặng quà. Ở các nước phát triển chủ yếu thanh toán qua ngân hàng và nhà nước quản lý được thu nhập của người dân. Còn đất nước tiêu tiền mặt như Việt Nam sẽ rất khó để quản lý.

Dẫu vậy thì việc có quy định cho thấy bắt đầu có tư duy đổi mới. Có thể ban đầu sẽ rất khó khăn nhưng về cơ bản cứ quản lý tốt thì dần dần mới hi vọng mọi thứ tốt lên.

Ông Đinh Văn Phước - Kato Fukukazu (một người Việt sống tại Nhật): Hình thành văn hóa tặng quà

Trong nếp sống của người Nhật, quà chiếm một vị trí vô cùng quan trọng. Người ta tặng quà nhau dịp sinh nhật, rồi Valentine (con gái tặng quà cho con trai), White Day (con trai tặng quà cho con gái). Hè có quà Obon, tết có quà tết, nhập viện - xuất viện đều có quà biếu các bác sĩ và y tá. Nhập học, tốt nghiệp, đám cưới, đi thăm ai, đi chơi xa về... tùy dịp mà người ta có thể tặng quà hay tiền mặt cho nhau.

Đó là dịp để tỏ lòng biết ơn hay ưu ái, trân trọng, chứng tỏ tình yêu thương.

Tặng quà là một khía cạnh của văn hóa, mà văn hóa tốt đẹp thì không thể một ngày, một tháng, một năm, một thế hệ mà tạo được. Cũng không phải một người, một nhóm người, một tổ chức hô hào thì có thể làm được.

Muốn bắt đầu, tôi đề nghị hãy bắt đầu từ môi trường gia đình và nhà trường. Bắt đầu từ trong cung cách cha mẹ tặng quà cho con, cha mẹ đã đặt để "bao nhiêu" tấm lòng để lựa chọn món quà cho con? Có khi nào thầy cô tặng quà cho học trò của mình không hay chỉ có quà tết của cha mẹ học trò?

Những người con đã được tặng quà, những đứa học trò trong ngày còn thơ được nhận món quà nhỏ có ý nghĩa của thầy cô mình, khi lớn lên sẽ nhớ lại và thể hiện tấm lòng mình khi tặng quà.

Phải có những thí dụ vô cùng cụ thể và gần gũi trong cuộc sống bình thường chứ không phải là nghị luận hay những thí dụ của các chính khách ngoài đời, mới làm rung động và đâm rễ trong lòng người...