Theo các doanh nghiệp, nếu muốn đi gấp, chủ hàng phải chấp nhận trả chi phí cao hơn để có suất đặt container hàng. Đặc biệt, tùy theo từng tuyến nhưng đặt lịch tàu đi liền trong tuần sau là không có, ít nhất phải lên lịch chuyển hàng một tháng trở lên.

Xuất nhập khẩu gặp khó với giá cước tàu biển

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Ngô Tường Vy, giám đốc Công ty Chánh Thu (Bến Tre), cho biết giá cước tàu biển tăng mạnh trong thời gian gần đây, đặc biệt là trong tháng 5, ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất khẩu. Theo đó, trung bình một container xuất đi Mỹ khoảng 6.000 - 7.000 USD, tăng gấp đôi so với trước đó.

Không chỉ xuất hàng sang Mỹ, theo giám đốc một doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, giá cước tàu biển từ VN đi châu Âu trên dưới 4.000 - 5.000 USD/container, tăng gấp 2 - 3 lần so với cuối năm ngoái. Giá cước đi khu vực gần như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Đông Nam Á cũng tăng, dao động từ 1.000 - 2.000 USD/container.

Cũng theo vị này, giá cước tàu biển nhiều lần tăng cao rồi hạ nhiệt dần, rồi lại tăng mạnh khiến doanh nghiệp gặp khó vì chi phí xuất khẩu tăng mạnh và bị động trong việc đàm phán giá với đối tác nhập khẩu.

"Chúng tôi phải ghép hàng với doanh nghiệp khác cho đủ container, đặt lịch xuất sớm hơn để có thời gian tìm được giá cước tốt. Tuy vậy, Nhà nước cần phải có phương án hỗ trợ về thuế phí đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu; các hãng tàu biển, tàu bay tìm thêm phương thức vận tải để tăng nguồn cung", vị này nói.

Theo ông Trần Hữu Hậu - tổng thư ký Hiệp hội Điều VN, lo ngại nhất đối với các doanh nghiệp là không biết giá cước vận tải sắp tới như thế nào. Nếu cứ tăng kéo dài thì với các đơn hàng tiếp theo chắc chắn người mua sẽ đặt vấn đề chia sẻ chi phí vận chuyển tăng thêm.

"Vì vậy, đề nghị các hãng tàu cần phải minh bạch, thông tin sớm các vấn đề liên quan để doanh nghiệp cùng nắm, từ đó có kế hoạch ứng phó, giảm thiểu thiệt hại", ông Hậu nêu rõ.

Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cho biết việc ách tắc tại cảng khiến doanh nghiệp thiệt đơn thiệt kép. Ngoài chịu mức cước tăng cao, có trường hợp hãng tàu đơn phương áp thêm mức phí khá cao lên doanh nghiệp vì hàng đã đưa lên tàu nhưng chưa rời cảng như dự kiến vì bị ách tắc.

Doanh nghiệp thiệt đơn, thiệt kép

Không chỉ giá cước vận tải biển tăng cao, theo đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu thực phẩm đi Mỹ và châu Âu, việc đặt tàu đang khá khó khăn bởi hàng tới cảng nhưng không đủ tàu nên có khi phải chờ trong nhiều ngày, thậm chí nhiều tuần mới được xuất đi, làm trễ việc giao hàng và doanh nghiệp chịu thêm các chi phí phát sinh vì lưu hàng tại cảng.

"Nhiều doanh nghiệp Việt gần như không có sự lựa chọn bởi đội tàu biển trong nước hiện chỉ đảm nhận vận chuyển khoảng 10 - 15% thị phần, chủ yếu các tuyến gần như Đông Nam Á, Trung Quốc..., còn lại xuất khẩu từ VN sang Mỹ, châu Âu... phần lớn phụ thuộc vào hãng tàu nước ngoài", vị này nói.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, đại diện một hãng tàu ở phía Nam cho biết ngoài việc chịu ảnh hưởng từ tình hình Biển Đỏ khiến luồng di chuyển của nhiều hãng tàu gặp khó, tàu phải thay đổi lộ trình, việc Trung Quốc tăng gom container rỗng để phục vụ xuất khẩu xe điện và tình trạng ùn tắc tại cảng container ở Singapore cũng là nguyên nhân góp phần tác động tiêu cực đến vận tải biển, đẩy giá cước tăng.

"Giá cước có thể còn tăng. Tuy nhiên, các yếu tố tác động phần lớn mang tính chất thời điểm, nên khả năng giá cước sẽ hạ nhiệt về mức bình thường nếu các nguyên nhân trên được sớm tháo gỡ trong quý 3", vị này khẳng định và cho rằng việc ách tắc lớn ở cảng Singapore có thể khiến một số hãng tàu chọn đưa một số chuyến tàu về cảng ở VN và đây là cơ hội cho ngành vận tải biển trong nước.

Tuy nhiên, điều này cũng khiến việc cạnh tranh diễn ra nhiều hơn, giá cước có thể lại tăng thêm, đẩy cái khó về doanh nghiệp. Theo các doanh nghiệp, cả nước chỉ có khoảng 4 - 5 hãng tàu lớn, nắm quyền chi phối mọi mặt vận tải biển. Khi có rủi ro, khách hàng thường sẽ yêu cầu đơn vị xuất khẩu có những hỗ trợ. Do đó, các doanh nghiệp đang rất cần việc có được thông tin sớm, tạo sự chủ động trong việc đàm phán đơn hàng tiếp theo.

Một số chuyên gia hàng hải cho rằng do Chính phủ Mỹ có kế hoạch sắp áp mạnh thuế lên nhiều loại hàng hóa xuất xứ từ Trung Quốc, nên các nhà xuất khẩu Trung Quốc và nhập khẩu Mỹ muốn đẩy nhanh việc xuất nhập khẩu để né thuế.

Theo đó, nhiều doanh nghiệp của hai quốc gia này sẵn sàng trả cước vận tải cao hơn để giữ chỗ, chiếm container trước, tiện cho việc xuất nhập. "Đặc biệt, lượng hàng hóa của các nhà xuất khẩu Trung Quốc được cho là đang dồn tại cảng Singapore nhiều, điều này đẩy cái khó về các doanh nghiệp khác khi không thể cạnh tranh lại", một chuyên gia trong lĩnh vực vận tải biển nói.

Giá cước tàu biển tăng vọt, doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó

Giá cước tàu biển bất ngờ tăng vọt, biến động hằng ngày khiến cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu gặp nhiều khó khăn khi chi phí bị đội lên cao, chưa kể bị chậm trễ trong giao hàng.