Thầy Nguyễn Tùng Lâm

* Thầy Nguyễn Tùng Lâm (hiệu trưởng Trường THPT Đinh Tiên Hoàng, Hà Nội):

Không đáp lại bằng phản ứng tức thời

Nhiều người vẫn nghĩ Trường Đinh Tiên Hoàng là nơi có nhiều học sinh hư, cá biệt. Thực tế ngoài những học sinh được tuyển đầu vào lớp 10, đúng là có khá nhiều học sinh có cá tính đặc biệt được chuyển tới từ trường khác. Bởi thế công tác quản lý học sinh của chúng tôi luôn được đặt ra như một nhiệm vụ quan trọng song song với việc dạy kiến thức văn hóa.

Việc tiếp nhận, giáo dục và thường xuyên phải xử lý nhiều tình huống khác nhau liên quan tới học sinh đã đúc kết cho tôi những nguyên tắc chung.

Thứ nhất, không bao giờ áp đặt mong muốn của người lớn, mà ở đây là các thầy cô giáo, vào học sinh một cách cứng nhắc. Vì nếu làm như vậy các em có thể tuân theo nhưng thực chất không phục, không tự nguyện, chống đối ngầm... Trái lại cần tìm hiểu, lắng nghe và thể hiện cho học sinh thấy các em đang được chia sẻ, tôn trọng, việc tiếp cận của người thầy đầy thiện chí và sẵn lòng giúp đỡ các em.

Thứ hai, khi xảy ra một sự việc liên quan tới hành vi của những học sinh có cá tính nổi trội, người thầy không đáp lại bằng phản ứng tức thời, không tạo ra xung đột, phân thắng thua giữa thầy với trò mà cần tạo một “khoảng lặng” cho các em học sinh có cơ hội, thời gian bình tĩnh, nhìn nhận, tự đánh giá.

Thứ ba, cần nhận thức đúng về việc người lớn không phải lúc nào cũng đúng. Bởi vậy, người lớn cũng cần kiểm soát, tự nhìn nhận hành vi của mình.

Các em học sinh khi làm sai cũng cần phải có thói quen chịu trách nhiệm về những điều mình đã làm. Việc quy định hình phạt đối với học sinh có việc làm sai là điều chúng ta cần nghiên cứu. Tôi nghĩ có rất nhiều cách phạt tích cực như đề nghị học sinh khắc phục hậu quả do các em gây ra, phạt bằng các hình thức lao động, cũng có thể đồng ý để học sinh phải thực hiện một việc làm tốt khác để bù lại điều các em mắc lỗi... Nhưng trong khi đề ra các hình phạt cũng cần phải đảm bảo nguyên tắc không sỉ nhục, xúc phạm và xâm phạm thân thể, tinh thần học sinh. Phải làm sao để các em thực hiện hình phạt tự nguyện sau khi nhận ra cái sai của mình.

Cô Trương Vy Việt Huyền và các học trò ở Trường THPT Thủ Đức - Ảnh: M.H.

* Cô Trương Vy Việt Huyền (giáo viên môn hóa Trường THPT Thủ Đức, TP.HCM):

Trong giáo dục không thể dùng nắm đấm

Sau nhiều năm làm công tác chủ nhiệm và gặp nhiều trường hợp học sinh cá biệt khác nhau, tôi nhận ra rằng trong quá trình giáo dục, không thể dùng nắm đấm.

Nếu học sinh không thuộc bài hoặc không làm bài, giáo viên cần tìm hiểu tại sao như vậy: do em không hiểu bài, em mất căn bản ở những lớp dưới hay do gia đình em có vấn đề, do em bất mãn một việc gì đó trong lớp, trong trường... Biết được chính xác nguyên nhân rồi sẽ có cách giải quyết phù hợp. Sự tìm hiểu, gần gũi, quan tâm đến học sinh phải thật sự xuất phát từ tình yêu thương của thầy giáo. Khi học sinh nhận biết được tình cảm đó thì việc giáo dục các em sẽ dễ dàng hơn rất nhiều.

Nói như thế không phải lúc nào tôi cũng thành công trong việc giáo dục học sinh cá biệt. Nhất là trong thời đại như hiện nay, tinh thần tôn sư trọng đạo đã không còn được như ngày xưa, chưa kể một số phụ huynh không muốn phối hợp với nhà trường để giáo dục con mà khư khư bênh vực con em mình. Hồi mới ra trường tôi đã từng thất bại khi quá nóng nảy, khi chưa có kinh nghiệm để giải quyết vấn đề nên có những lời nói, hành động thiếu tế nhị. Lúc đó, tôi cứ nghĩ rằng mình là giáo viên thì các em phải nghe lời. Thực tế không phải như vậy.

Học sinh lứa tuổi THPT tự ái rất cao, các em luôn nghĩ mình đã là người lớn. Vì vậy thầy cô giáo phải tôn trọng các em, không thể tùy tiện la mắng các em trước mặt các bạn cùng lớp, cùng trường. Người thầy cư xử làm sao mà để học sinh của mình mắc cỡ với bạn bè rồi dẫn đến bất mãn thì các em sẽ chống trả quyết liệt, không thể giáo dục được.

Tóm lại, tôi vẫn cho rằng giáo viên cần gần gũi, yêu thương học sinh để hiểu các em hơn, sẵn sàng bỏ qua những lỗi lầm để uốn nắn từ từ, giáo dục các em trở thành người tốt.

* Cô Trần Thị Hải Yến (phụ trách công tác quản lý học sinh Trường THCS Alpha, Hà Nội): Không có học sinh nào là cá biệt Cô Trần Thị Hải Yến - Ảnh do nhân vật cung cấp Nhiều năm phụ trách chương trình “Tôi tài giỏi” (một chương trình giáo dục giá trị sống - PV), tôi đã tiếp xúc với nhiều em học sinh bị xem là cá biệt. Với cái danh “cá biệt” đó, các em tự ti, chán nản, bất cần, mất niềm tin. Việc phân loại học sinh bình thường và học sinh cá biệt là cách làm không nên trong nhà trường hiện nay. Khi đảm nhiệm vai trò quản lý học sinh ở Trường THCS Alpha, tôi cũng thống nhất với các thầy cô giáo rằng “ở đây không có học sinh cá biệt, mọi cá tính của các em đều cần được tôn trọng, yêu thương”. Trong chương trình dạy giá trị sống cho học sinh, giá trị tôi muốn các em biết đến đầu tiên là sự yêu thương. Học sinh của tôi khi vào trường sẽ được cho biết “trong ba tháng đầu, các em được quyền mắc lỗi”. Nhiều người sợ tuyên bố như thế học sinh sẽ hư hơn, nhưng tôi không lo điều đó. Các em vấp váp, chúng tôi nhận thấy những điểm yếu, những điều cần căn chỉnh và cho các em cơ hội thay đổi... Nếu tự các em biết được cái mình từng làm là không đúng, nhưng các em không bị xúc phạm mà trái lại được khích lệ, tin tưởng, tôi tin rằng các em sẽ thay đổi. Bọn trẻ sẽ không đáp lại sự yêu thương, tôn trọng bằng việc tái phạm lỗi lầm.

------------------------------------

* Tin bài liên quan:

Không thể “mặc kệ chúng nó”Thầy trò đánh nhau: sa thải thầy, cảnh cáo, khiển trách tròVụ thầy trò đánh nhau: Sở GD-ĐT sẽ có quyết định kỷ luật“Hãy thông cảm và tha thứ...”Chúng tôi như những con “bù nhìn”Nói chuyện riêng, học sinh bị phạt ăn... ớtLẽ nào đến thời thầy phải sợ trò?