Chỉ có thể có những cải cách thật sự một khi những lạm dụng bị lôi ra ánh sáng. Tốt nhất là phát hiện những lạm dụng này ngay trước khi chúng xảy ra, còn không thì ngay lúc chúng còn đang được thai nghén. Bằng cách này, chúng ta mới có thể ngăn chặn

Julian Assange, tổng biên tập Wikileaks, trả lời phỏng vấn báo Đức Der Spiegel cuối tháng 7-2010 sau khi cho công bố các tài liệu mật.

Phản ứng của Mỹ và các nước

Phóng to

Tờ Der Spiegel, một trong năm tờ báo được Wikileaks cung cấp thông tin, bán tại Hamburg (Đức) ngày 29-11 - Ảnh: Reuters

* Mỹ: Nhà Trắng đã phản ứng gay gắt trước các thông tin bị rò rỉ khi cho rằng chiến dịch này là “một tội ác nghiêm trọng”. Người phát ngôn của tổng thống Robert Gibbs cho rằng Wikileaks và những người tiếp tay cho các thông tin này “là những tên tội phạm” khi nhấn mạnh những thông tin bị rò rỉ này “vi phạm nghiêm trọng luật pháp và đe dọa nghiêm trọng cho những người đang thực thi và giúp đỡ nền ngoại giao của chúng ta”. Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cũng cho rằng “đây là một cuộc tấn công vào cộng đồng ngoại giao quốc tế”.

* Pháp: Paris cho rằng việc tiết lộ những thông tin này là “dễ dãi và vô trách nhiệm”. Nhân vật số 2 của Chính phủ Pháp, ông Alain Juppé, chỉ trích cách làm của Wikileaks là “tồi tệ” và “vô trách nhiệm”.

* Đức: Bộ trưởng ngoại giao Guido Westerwelle cho rằng đây chỉ là “những chuyện ngồi lê đôi mách” và khẳng định những thông tin này không hề ảnh hưởng đến quan hệ của Đức với Washington.

Ghi nhận của đặc phái viên Tuổi Trẻ từ New York: Vì sao New York Times đăng tài liệu mật của Wikileaks?

Cuộc tranh luận lớn nhất ở Mỹ hiện nay là cân bằng giữa quyền tự do báo chí - niềm tự hào được tu chính án số 1 hiến pháp bảo vệ - với ảnh hưởng nguy hại đối với quan hệ ngoại giao giữa Mỹ và các nước đối tác.

Đã có những kêu gọi của các nghị sĩ đưa Wikileaks vào danh sách “khủng bố” vì những tổn hại do tổ chức này có thể gây ra đối với chính quyền Mỹ. Bộ Tư pháp Mỹ nói đang ráo riết hoàn tất hồ sơ hình sự đối với vụ việc. Trong ngày 29-11, việc siết chặt quy trình tiếp cận thông tin được tiến hành trong một loạt cơ quan liên bang ở Mỹ.

Cùng với việc đưa thông tin vụ Wikileaks chiếm gần trọn trang nhất số đầu tuần, tờ New York Times của Mỹ có lá thư giải thích với bạn đọc về quyết định đưa tin của mình. Tờ báo cho biết đã loại bỏ các thông tin có thể gây nguy hại tới những người cung cấp thông tin hay ảnh hưởng tới an ninh quốc gia. Tờ báo cũng khẳng định trước khi đăng tải họ đã gửi chính quyền Obama những bức điện mà tờ báo dự kiến đăng tải và nghe phản hồi. Tờ báo cho biết họ đồng ý một số gợi ý của chính quyền chứ không phải tất cả.

“Điều quan trọng khi công khai những thông tin này là các bức điện cho thấy sự thật về việc chính quyền đưa ra những quyết định quan trọng nhất như thế nào, những quyết định đã gây tổn hại lớn cho đất nước cả về sinh mạng và tiền bạc” - tờ New York Times viết. Trên trang web, tổng thư ký tòa soạn Bill Keller đã trực tiếp trả lời một loạt chất vấn của bạn đọc về quyền đăng tải thông tin từ Wikileaks cũng như khả năng nguy hại mà việc công bố gây nên.

Tờ báo giải thích: “Dù việc công bố thông tin bất chấp sự phản đối của chính quyền có đáng sợ tới đâu, nhưng sẽ coi thường người dân Mỹ nếu cho rằng họ không có quyền được biết những gì đang được làm nhân danh họ”.

Mọi nghi vấn đều đang nhắm về anh chàng binh nhất Bradley Manning, chuyên viên phân tích thông tin tình báo tại căn cứ quân sự Mỹ ở Iraq. Manning bị bắt hồi đầu năm nay và bị kết tội liên quan tới vụ lộ thông tin mật đầu tiên trên Wikileaks.

Người ta phát hiện viên binh nhất 22 tuổi này ngày ngày mang chiếc đĩa nhạc có tiêu đề Lady Gaga vào căn cứ để rồi xóa nhạc và tải các thông tin mật vào đĩa. Trong đoạn chat với một hacker khác, Manning khoe “tiếp cận được với hệ thống mạng mật 14 giờ một ngày, bảy ngày một tuần suốt hơn tám tháng”.

Một trong những sai lầm của chính quyền Mỹ trước vụ 11-9-2001 là để lọt thông tin tình báo về khả năng Al Qaeda tấn công. Để sửa chữa sai lầm đó, chính quyền Mỹ cho kết nối hệ thống liên lạc từ các sứ quán, cơ quan ngoại giao với Siprnet, hệ thống mạng thông tin của quân đội Mỹ. Tổng cộng hơn 3 triệu quân nhân, nhân viên ngoại giao Mỹ có thể tiếp cận với hệ thống dữ liệu mật này. Nhiệm vụ bảo mật với từng ấy con người quả là thách thức quá tầm.