Xe máy và ôtô chen chúc trên đường Cộng Hòa, Q.Tân Bình, TP.HCM - Ảnh: Thuận Thắng

Thu để làm gì?

Theo tiến sĩ Nguyễn Hồng Thái (ĐH Giao thông vận tải Hà Nội), nếu chỉ xét trên cơ sở khoa học, việc thu phí xe máy sẽ đóng góp vào ngân sách nhà nước nhằm duy tu, bảo dưỡng đường bộ.

Tuy nhiên, theo tiến sĩ Thái, người dân không đồng tình đóng phí bảo trì đường bộ đối với xe máy vì thu nhập của người Việt Nam nhìn chung còn chưa cao, nhiều loại phí cộng lại tạo thành áp lực lớn cho người dân.

“Quan trọng nhất là mục đích thu để làm gì và sẽ sử dụng phí đó ra sao?”, ông Thái nhấn mạnh.

Thực tế cho thấy, nhiều trường hợp các loại phí như vệ sinh môi trường, chăm sóc cây xanh được nhiều địa phương áp dụng nhận được sự ủng hộ cao của người dân, thậm chí họ còn sẵn sàng bỏ tiền gấp rưỡi, gấp đôi để đóng góp với mong muốn được phục vụ tốt hơn.

Ngược lại, với phí bảo trì đường bộ cho xe máy, nhiều người không đồng tình vì họ không biết thu xong sẽ dùng làm gì, đem lại kết quả ra sao khi đường sá hiện nay quá kém.

“Chúng ta đã từng rất thành công trong việc xã hội hóa xây dựng giao thông nông thôn vì người dân thấy được kết quả của việc đóng phí, còn phí bảo trì đường bộ, họ vẫn hoài nghi, vì nó mơ hồ”, ông Thái nói.

Chia sẻ với TTO, ông Trần Quang Thắng (Đại biểu HĐND TP.HCM) cho rằng cách làm của nhiều nơi là cán bộ địa phương phải đến từng nhà để kê khai rồi thu phí thì quá nặng nề.

Thu phí xe máy không nhất thiết phải sử dụng toàn bộ bộ máy chính trị tập trung vào việc này và thực tế thì hiệu quả kinh tế mang lại cũng không cao, bằng chứng là nhiều địa phương đã áp dụng thu phí đạt tỉ lệ không cao.

Từ tháng 7 tới, chủ xe máy ở TP.HCM phải đóng phí bảo trì đường bộ - Ảnh: Quang Khải

Người dân ủng hộ bỏ thu phí xe máy

Theo tiến sĩ Phạm Xuân Mai (khoa kỹ thuật giao thông ĐH Bách khoa - ĐHQG TP.HCM), việc áp dụng thu phí xe máy tại nhiều thành phố lớn như TP.HCM sẽ rất khó khăn vì số lượng xe gắn máy nhiều nhưng phần lớn là của nhiều tỉnh đưa vào, điều này dẫn đến đầu tư cho công tác thu phí lớn nhưng hiệu quả mang lại không cao.

Thu phí ngay thời điểm này là chưa hợp lý, theo ông Thái, việc cần làm là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, công khai, minh bạch lý do, mục đích của việc thu phí cũng như hiệu quả mà nó đem lại. Tránh trường hợp thu phí vì mục đích này nhưng lại dùng cho việc khác.

Người dân phải được giám sát toàn bộ quá trình, khi nào thấy những lợi ích mình được hưởng họ sẽ ủng hộ.

Những luận điểm của đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (Chủ tịch HĐND TP.HCM) trong cuộc tranh luận với Bộ trưởng Đinh La Thăng về việc thu phí xe máy vào sáng ngày 18-6 nhận được sự đồng tình của nhiều bạn đọc.

Bạn Nguyễn Bích cho rằng không nên để người dân phải đóng phí khi chưa thật cần thiết và chưa công bằng. Bởi vì đường sá thì chật chội, ổ gà, ổ voi,... mà chỉ lo thu phí thì không công bằng chút nào.

“Người dân đang phải chịu nhiều loại phí, có loại phí rất vô lý. Tôi ủng hộ bỏ phí bảo trì đường bộ đối với mô tô xe máy. Lâu nay, các loại phí thu từ dân đều đổ dồn về phường xã, hầu như không có chế tài nên nhà nộp, nhà không.

Nếu phí nào dân không đồng thuận lại càng khó thu, từ đó gây bất công trong xã hội” - bạn đọc Nguyễn Văn Tuyết nói.

Tuyến đường chưa kịp nghiệm thu đã bê bối như thế này - Ảnh: T.Thái

Bạn đọc Tuyết đề xuất, nên chăng việc ban hành chủ trương thu bất cứ khoản gì cần lấy ý kiến từ cơ sở và người dân trước khi triển khai thực hiện để tránh tình trạng thiếu đồng thuận, thiếu đồng bộ như phí mô tô xe máy.

Từ thực tế địa phương mình, bạn Thanh Vân cho biết: “Việc thu phí giao cho phường, khóm cũng như người đóng phí được tự khai số lượng phương tiện nên gần như thiếu chính xác, minh bạch và công bằng. Tốt nhất là nên bỏ cái phí này đi”.

Mời bạn đọc nghe các phát biểu:

>> Tiến sĩ Nguyễn Hồng Thái

>> Tiến sĩ Phạm Xuân Mai

>> Ông Trần Quang Thắng