Mái nhà xanh hình xuyến là vườn trồng rau tại nhà trẻ Farming Kindergarten (Đồng Nai) do Công ty kiến trúc Võ Trọng Nghĩa thiết kế - Ảnh: OKI HIROYUKI

Sẽ có người nói rằng thì giờ đâu cho cây cỏ giữa tất bật cơm áo gạo tiền... Dù là doanh nhân thành đạt hay người vất vả mưu sinh, chỉ cần để tâm hồn hướng đến thiên nhiên, chăm sóc hoặc tặng nhau những chậu cây chắc là không quá khó.

Còn những nhà sinh vật học chẳng lẽ không dành được chút thời gian biên tập những tờ rơi khuyến nghị nên trồng loại cây gì và chăm sóc ra sao để cộng đồng cùng biết?

Đất nước xanh tươi và sắc màu

Khi học tại Hàn Quốc, tôi được nghe một vị giáo sư giảng đại ý rằng: tiêu chí đánh giá một nước phát triển là màu xanh và ánh sáng. Trên đường trở về, khi máy bay cất cánh tại phi trường Incheon và lúc hạ dần xuống tầm thấp nơi TP.HCM náo nhiệt, tôi mới cảm nhận được lý do của tiêu chí đánh giá ấy.

Nếu so với Seoul nhìn từ trên cao, TP.HCM cũng có nhiều nét tương đồng là những tòa nhà cao tầng và những con đường tấp nập xe cộ. Tuy nhiên giữa những khối bêtông, sắt thép đủ loại ấy, sắc xanh trong tầm mắt quả là khác biệt. Nếu không có những dòng sông và những vùng ven chưa đô thị hóa, có lẽ TP.HCM chỉ là những gam màu bức bối trong khi thành phố của xứ sở kim chi đang xanh ngắt cây trồng.

Và tôi kỳ vọng 20 năm tới Việt Nam sẽ xanh tươi và sắc màu trong khí hậu nhiệt đới yên bình: màu xanh từ những hàng cây thảm cỏ bên đường, sắc hoa tươi thắm trên những bờ tường góc phố, cây trái đong đưa bên những mái đầu điểm sương, bữa cơm gia đình ấm cúng với những thực phẩm tươi sạch, và lũ lụt chẳng tràn về khi có rừng che chở...

Khi ấy, trẻ thơ được giáo dục cách nâng niu từng mầm sống, cách giữ cho bầu không khí trong sạch mát lành, lối ứng xử hòa vào thiên nhiên, cây cỏ. Khi ấy, sẽ không còn những cuộc ẩu đả chỉ vì va quẹt nhau trên phố bởi người ta đâu thể nóng giận trước sắc xanh. Cha mẹ hiểu con hơn qua những khoảnh khắc cùng chăm một chậu cây, tuổi trẻ bớt vội vàng để chiêm nghiệm một chiều thu thay lá...

Quả ngọt từ một thế hệ trồng cây

Không phải là lãng mạn, chúng ta sẽ đạt được kỳ vọng khi xác định rõ nhóm chủ thể và từng bước thực hiện giấc mơ tươi sáng này. Tôi không chọn quy định bằng pháp luật, tôi không đủ khả năng thay đổi tầm vĩ mô, tôi chọn đi từ cuộc vận động những nhóm người có sự đồng cảm về lợi ích của việc trồng cây và hưởng lợi trực tiếp từ hành động của mình.

Trước tiên là những người mẹ trẻ và những bé thơ được sinh ra từ trong năm này. Hãy tặng bé những chậu hoa mừng ngày bé bước vào thế giới, hãy trồng cho bé những cây xanh nơi công viên của địa phương vào ngày khai sinh của bé.

Trên các diễn đàn trong thế giới phẳng, các bà mẹ sẽ chia sẻ kinh nghiệm về chăm sóc trẻ con cùng với cây trồng của chúng, sẽ khoe những thành quả của mình qua những bức ảnh thiên thần nhỏ bên hoa lá vườn nhà.

Khi bé đến trường, cô giáo hãy giao bài tập chăm sóc những mầm xanh để bé hiểu về quy trình sinh trưởng và lợi ích của chúng. Và trẻ con hôm nay là trung tâm của gia đình vốn chỉ có một vài trẻ, thế nên bài tập của con chắc chắn sẽ kéo theo cả bố mẹ, ông bà, thậm chí cả người giúp việc vào cuộc.

Thay vì nuôi những con thú ảo trong game, cây sẽ là cầu nối để mọi người chia sẻ với nhau. Và tôi tin rằng những thở than về việc trẻ không có gì giải trí, suốt ngày chỉ biết say mê trò chơi điện tử sẽ giảm dần.

Những đứa trẻ biết chung tay chăm từng nhành lá, nụ hoa sẽ loại trừ khuynh hướng bạo lực... Đó chính là động cơ trồng cây cho những người mẹ trẻ hôm nay.

Thứ đến, tôi muốn vận động trong giới trẻ. Các bạn vốn yêu cái đẹp và sâu thẳm có khuynh hướng tìm về giữa thiên nhiên. Một bức tường dây leo hay những hàng rào hoa dại không đẹp hơn khối bêtông thô cứng sao?

Sẽ hạnh phúc biết bao khi chàng trai tặng người mình thương mến một chậu cây đặt nơi bậu cửa, sẽ lãng mạn hơn khi bắt đầu một mối quan hệ bằng kiến thức về chăm sóc cây.

Và chính các bạn sẽ nhận ra rằng dành một chút thời gian trồng cây sẽ đem lại sự tươi mới trong tâm hồn. Bên cạnh đó, người trẻ còn có Đoàn, Hội, nhóm và các phong trào. Chỉ cần có ai đó khởi xướng phong trào trồng cây xanh làm đẹp phố phường, khu xóm hay nơi làm việc, chắc chắn các bạn trẻ sẽ chung tay.

Chỉ cần như vậy, khắp nơi sẽ ngập tràn hoa lá, người ta tận dụng những khoảng trống, những khe hở, những vách tường để trồng loài cây thích hợp. Người sẽ xem cây như bạn tâm giao, như tiêu chí để đánh giá người khác về tâm hồn và lối sống.

Với một nền tảng như vậy, thế hệ này sẽ không tàn phá mà bảo vệ rừng, sẽ tìm hiểu để tránh những yếu tố ô nhiễm gây hại cho sự sống, sẽ chẳng còn những kẻ hung hăng, tàn bạo với đồng loại...

Hai mươi năm sau, những người trồng cây hôm nay sẽ tự tay mình xây dựng những chính sách phát triển đất nước trong hòa bình, bền vững. Đó chẳng phải là điều cả nhân loại đang hướng đến sao?