Phóng to

Cận cảnh tàu tuần tra biển Nhật Bản (phía trên trong ảnh) chạy sát tàu hải giám 66 của Trung Quốc - Ảnh: Reuters

Kể từ khi nhậm chức hồi tháng 12-2012, Thủ tướng Shinzo Abe đã nhận được khá nhiều ủng hộ nhờ chính sách kinh tế “Abenomics” của mình, trong đó liên tục kích thích kinh tế và cải cách cơ cấu nhằm phục hồi tăng trưởng kinh tế. Tiếp đến, ông Abe đã hướng tới sửa đổi điều 9 hiến pháp Nhật Bản nhằm chính thức hóa quyền được xây dựng quân đội chính quy. Nay, ông Shinzo Abe lại không ngần ngại bộc lộ ý định muốn đẩy mạnh việc cải tổ hệ thống tình báo an ninh quốc gia theo hướng tập trung, thống nhất nhằm xử lý hiệu quả những khủng hoảng chính trị trong và ngoài nước trong bối cảnh căng thẳng hiện nay.

Theo báo The Japan Times, từ sau thất bại trong Thế chiến thứ II, những vấn đề liên quan đến cải tổ chính trị hay quân sự đã trở thành điều cấm kỵ ở Nhật Bản. Song, đứng trước những căng thẳng với Trung Quốc trong tranh chấp chủ quyền ở quần đảo Senkaku/Điếu Ngư và mối đe dọa tấn công tên lửa từ Triều Tiên cũng như nhiều vấn đề đối ngoại khác, yêu cầu cải tổ mô hình tình báo, an ninh quốc gia theo kiểu Hội đồng an ninh quốc gia của Mỹ càng trở nên cấp bách. Cùng với cải cách này, ông Abe cũng đề nghị luật trừng phạt nghiêm khắc hơn đối với nhân viên chính phủ làm lộ thông tin bí mật quốc gia.

Nhật Bản hiện nhận các thông tin tình báo từ Mỹ theo hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật.

Ông Masafumi Kaneko, chuyên gia trong Ủy ban cố vấn cho chính phủ của Thủ tướng Abe về kế hoạch cải cách bộ máy an ninh tình báo, nhấn mạnh Nhật Bản đang đứng trước những cuộc khủng hoảng thật sự, buộc chính phủ phải điều hành các hoạt động xuyên bộ. “Trước đây, Nhật Bản phụ thuộc nhiều vào Mỹ trong vấn đề an ninh quốc gia và chưa hề đối mặt với những tranh chấp như ở quần đảo Senkaku, nhưng tình hình đã khác. Để đối phó xung đột với Trung Quốc và các mối đe dọa từ Triều Tiên, Nhật Bản cần có một tổ chức để hợp nhất các khả năng, thông tin liên lạc và tình báo của lực lượng phòng vệ, tuần duyên, bộ quốc phòng cũng như bộ ngoại giao của mình” - ông Kaneko nêu rõ.

“Tập trung quản lý thông tin là rất quan trọng. Tôi cảm thấy Nhật Bản cần có một tổ chức chuyên nghiệp giống như Hội đồng an ninh quốc gia của Mỹ” - báo The Japan Times dẫn lời chánh văn phòng nội các Nhật Yoshihide Suga khẳng định. Ông Suga dẫn chứng trong cuộc khủng hoảng con tin ở Algeria hồi tháng 1-2013 làm 10 công dân Nhật thiệt mạng, ông và các quan chức cấp cao của Nhật đã đau đầu, thậm chí lúng túng khi tiếp nhận thông tin từ các đơn vị tình báo khác nhau nên quá trình xử lý trở nên chậm chạp. “Tôi phải nghe cùng một lúc thông tin từ bộ ngoại giao, quốc phòng và các bộ khác để gạn ra chi tiết của vụ bắt cóc” - ông Suga nói.