Phóng to

Một bé gái ngồi bên bờ sông Mekong đoạn chảy qua biên giới Lào - Thái Lan, nơi mực nước đã xuống mức thấp nhất trong 50 năm qua - Ảnh: Reuters

Hôm nay (2-4), tại thành phố này diễn ra hội nghị quốc tế về chủ đề “Quản lý các nguồn nước xuyên biên giới trong một thế giới đang thay đổi” với các đại diện từ MRC, các lưu vực sông quốc tế ở nhiều nơi trên thế giới, các tổ chức và chuyên gia về nước. Hội nghị nhằm tăng cường phát triển và quản lý có hiệu quả các nguồn nước. Sau hai ngày, hội nghị sẽ đưa ra tuyên bố và gửi tới các lãnh đạo chính trị tham gia Hội nghị cấp cao MRC.

Các sự kiện này nhằm đánh dấu 15 năm ngày ký Hiệp định hợp tác phát triển bền vững lưu vực sông Mekong giữa bốn quốc gia hạ nguồn Mekong là Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam. Trang web của Chính phủ Việt Nam trích lời chánh văn phòng MRC Việt Nam Lê Đức Trung cho biết hội nghị lần này có ý nghĩa rất quan trọng, nhằm kiểm điểm quá trình 15 năm hợp tác, đề ra những định hướng lớn cho sự phát triển trong tương lai của MRC về quản lý, sử dụng, phát triển bền vững tài nguyên nước và các tài nguyên liên quan trong lưu vực sông Mekong, vì lợi ích chung của các nước trong lưu vực. Sự kiện này cũng khẳng định cam kết cấp cao của các nước thành viên MRC quốc tế trong thực hiện Hiệp định hợp tác phát triển bền vững lưu vực sông Mekong năm 1995.

Các hội nghị này diễn ra đúng vào thời điểm sông Mekong đang cạn kiệt ở mức báo động, gây ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống thường nhật và an ninh lương thực ở các quốc gia phía cuối nguồn, trong đó có Việt Nam. Các tổ chức dân sự quốc tế, điển hình là Liên minh cứu trợ sông Mekong, đã lên tiếng cáo buộc các con đập khổng lồ của Trung Quốc ở thượng nguồn sông Mekong chính là nguyên nhân khiến con sông thay đổi dòng chảy và khô cạn. Chính phủ Thái Lan cũng đã chính thức yêu cầu Trung Quốc cung cấp thông số kỹ thuật của các con đập và giải thích ảnh hưởng của các con đập đối với phần hạ nguồn sông Mekong.

Phía Trung Quốc luôn bác bỏ thông tin cho rằng các đập nước ở sông Lan Thương, thượng nguồn Mekong, là nguyên nhân khiến mực nước sông Mekong ở hạ nguồn sụt giảm và gây ra hạn hán. Trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 30-3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Tần Cương, được China Daily dẫn lời, khẳng định: “Chúng tôi đã xem xét các báo cáo liên quan và thấy chúng không có cơ sở”. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc lên tiếng về vấn đề này. Ông Tần Cương giải thích hạn hán là do thời tiết, còn phần nước ở thượng nguồn Lan Thương chỉ chiếm 13,5% tổng lưu lượng nước sông Mekong. Tuy nhiên, ông cũng cho biết phía Trung Quốc sẽ cử Thứ trưởng ngoại giao Tống Đào đến dự hội nghị của Ủy hội sông Mekong tại Hua Hin.

Theo Liên minh cứu trợ sông Mekong, một trong những cách để Trung Quốc xây dựng lòng tin với các nước ở hạ nguồn và chứng tỏ các con đập không phải là tác nhân gây ra hạn hán hiện nay chính là công khai các số liệu liên quan đến các con đập và mời đại diện của các nước, các tổ chức dân sự đến tận nơi chứng kiến hoạt động của các con đập. Trung Quốc và Myanmar dù dùng chung sông Mekong nhưng chưa là thành viên của MRC.