Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp cùng chồng và bố chị tại ngày chị nhận tước hiệu Hiệp sĩ của Chính phủ Pháp

Từ bé, người nấu ăn đều đều tháng tháng ngày ngày trong gia đình tôi là mẹ. Người đảm nhiệm những bữa cỗ to quan trọng cầu kì cần thể hiện tinh tế lại là cha!

Tôi nói chung không ưa bếp núc! Không giống mẹ tôi - nấu ăn là trách nhiệm cao cả chăm sóc gia đình, không giống bố tôi - nấu ăn là nghệ thuật vui vẻ và đẳng cấp thể hiện sự tinh vi khi đối diện cùng thế giới. 

Tôi chỉ thích không khí của sự nấu xào khi mình thu lu đâu đó, bưng cái bát ô-tô và chờ đến lúc thò đũa nhón miếng này còn đương nóng bỏng, miếng kia còn đương độ xuân thì…

Nhưng lúc này đây, khi buồn xuống đáy, tôi bỗng muốn nổi lửa lên - ngọn lửa của bếp từ! Làm một nồi canh chua, rim một ít thịt nạc vai giắt mỡ, nấu một đận cơm dẻo thật dẻo từ gạo Tám trên đồng làng Ước Lễ! 

Tôi muốn tự mình xắt ớt thật đẫm vào bát nước mắm "chượp" nồng mùi cá biển rồi thư thả, thái khoanh giò còn vết rỗ hoa trên mặt ửng hồng! À, phải có dưa chua, món dưa muối bằng cám nếp, ăn giòn và đã các giác quan!

Bữa cơm gia đình với thịt ram, cá sốt cà, cà bung xào đậu hũ, su su xào, dưa cải chua, canh rau mồng tơi - Ảnh: GIA TIẾN

Nấu ăn cho mình sự giải toả thật khó lí giải, tôi biết mình nấu ra cũng chả ngon tròn thanh thoát lắm…nhưng cái sự vui sướng hân hoan nhè nhẹ, lan dần từ mắt mũi tai và các đầu ngón tay toả ra trong cơ thể, nó khiến tôi vui thích chả kém gì - thậm chí còn hơn hẳn khi được ăn miễn phí trong bếp ba sao micheline…

Lúc nấu ăn, tôi hay nhớ lại cơn giông mùa hè, khi tôi còn bé lắm, chạy vù vù trên ngã ba Lương Yên toàn cát bụi dưới những tán dâu da nghiêng ngả ngả nghiêng, lá dập thoáng lên mùi chua chua thanh thanh dịu nhẹ, rồi mưa rơi xuống, đất oi nồng…

Tôi, tay bưng bát cơm nguội chạy về nhà xin mẹ chan cho 2 muôi nước rau muống có bỏ bột canh và đánh sấu hoặc vơ vẩn lá me bánh tẻ! 

Tôi sẽ được phát cho 2 quả cà pháo, giòn và chua. Một thìa thịt băm thần thánh do bố tôi làm. Món thịt băm mà tôi dù đi năm châu bốn bể không tìm được người thứ 2 có khả năng tái hiện! 

Canh cua với cà ghém - Ảnh: GIA TIẾN

Ồ lúc ấy tôi gầy và đen đúa, đầu gối củ lạc nhiều sẹo xấu, mắt rất to và ăn rất khoẻ. Tôi vẫn nhớ rằng, bố gác 2 chiếc đũa, nhấc nồi nhôm bé bé khỏi bếp may xo - bên trong nồi, có thịt băm thần thánh. Nó luôn hồng hồng chín tới, thành một vầng tròn như chiếc bánh, nước thịt rất nhiều, nhưng không loãng mà vừa vặn thơm thơm…

Tôi sẽ được ưu tiên chan nước thịt vào canh rau muống dầm sấu, tôi ăn dè từng vụn thịt băm bé xíu, bố làm khéo đến nỗi nó vừa vặn vô cùng, mềm mại, thậm chí tôi có cảm giác là mỗi vụn tôi ăn đều được cấu tạo bởi nạc - mỡ - gân cực kì hoàn hảo. 

Sau này tôi hay chờ đợi cảm giác được một bàn tay dày và ấm, nấu món gì rồi sẻ cho tôi cảm giác ấy trong những ngày tôi đi xa xứ. Nó đầy lên, nhiều khi làm tôi như thắt ruột thắt gan - vì cồn cào đói. Đói ăn - đói một âu yếm rất lâu rồi!

Như hôm nay đây, tôi ngồi cùng bố và gia đình trong bữa tất niên, bàn rất nhiều món được bày, mâm cỗ truyền thống chừng đó bát, chừng đó đĩa, bố tôi như nhân vật bước ra từ "Ẩm thực nam nữ" của Lý An…

Vị giác đã lạc đi, có món hơi mặn, có món tôi kịp lao vào nếm thì không quá tay nhưng sự vừa vặn đã chẳng còn! Tôi vẫn huyên thuyên, ăn no căng và luôn miệng bảo bố rằng, ngon quá bố ơi! 

Bánh chưng bố tuyển - ngon nhất quận Thanh Xuân, gà bố luộc - ngon nhất Hà Thành, canh măng bố nấu - ngon nhất vịnh Bắc Bộ…

Bữa cơm với nem rán, thịt kho, canh mướp nấu thịt, rau sống - Ảnh: GIA TIẾN

Mà ngon thật, ngon thật sự cơ. Vì sao thế nhỉ? (Có lẽ nào chỉ bởi yêu thương?)

Ai hỏi tôi món ăn ngon nhất thế gian này tôi từng được nếm, là món gì? Tôi vẫn kể về chảo cơm rang toàn dưa và tóp mỡ bố rang cho tôi ăn suốt thưở dậy thì

Hay về món mắm tép bố tự làm, từ nghiền đến xay thính đến chờ ngấu để chưng lên trong mỡ phần và vắt ít chanh tươi mời gọi tôi bỏ cơm nóng vào vét chảo…

Cũng có khi tôi luyên thuyên không dứt về món thịt đông hay món cà bát dầm hảo hạng. Hoặc cháy nướng giòn thêm một ít nước mắm thôi!

Nhưng tôi nghĩ kĩ rồi, cuối cùng thì món tôi nâng niu nhất, "ăn" chưa bao giờ chán miệng, lại chính là ký ức về những món ăn! 

Những ký ức được chưng cất từ tất thảy ngon lành và tốt đẹp - như thể chỉ dành để cho tôi. Ờ, ấy là tôi nghĩ thế. Và có lẽ là tôi sẽ chẳng nghĩ khác đi!

Bữa cơm với thịt khi trứng cút, canh khổ qua, đậu que luộc, củ kiệu và rau sống - Ảnh: GIA TIẾN

Nên cuối cùng bạn ạ, với tôi, nấu ăn hay mở một quán nhỏ để mời bạn những món ăn chơi… nó là cách để tôi chia với bạn - nhờ bạn giữ hộ một phần kí ức "ngon lành" nhất thế gian! 

Này, nếm thử đi! Tôi trân trọng kính mời!