Hầu hết các chương trình truyền hình thực tế dành cho người lớn hiện nay đều triệt để khai thác gia cảnh của thí sinh. Trước mỗi phần biểu diễn của thí sinh, sẽ có một clip nói rõ về gia cảnh của họ.

Có trường hợp thí sinh bày tỏ nỗi nhớ người cha, người mẹ đã qua đời, nhưng lại được chương trình yêu cầu đọc lời trước. 

Sau đó thí sinh sẽ diễn theo ý đồ dàn dựng của những người làm chương trình. Đó là một cách làm thiếu tế nhị với thí sinh. Còn với khán giả truyền hình, họ sẽ có cảm giác thí sinh "diễn".

Cách làm này đã lan sang cả các chương trình truyền hình thực tế, game show dành cho trẻ em. Phần gia cảnh trở thành một phần không thể thiếu trước các tiết mục biểu diễn.

Mô-típ làm clip phổ biến là về quê của đứa trẻ, phỏng vấn cha, mẹ của đứa bé, ghi hình bữa cơm đạm bạc của gia đình, cách hỏi khơi gợi sự khó khăn của gia đình khiến những con người này phải bật khóc.

Những giám khảo cũng của các chương trình này cũng có xu hướng đặt câu hỏi khiến những đứa trẻ sẽ kể gia cảnh của nó.

Khi những giọt nước mắt rơi trên má trẻ em, trên má ban giám khảo thì máy quay sẽ không bỏ sót bất kì một giọt nào.

Hồ Văn Cường trước khi trở thành quán quân của Vietnam Idol Kids 2016 đã được truyền thông khai thác triệt để về gia cảnh.

Giọng hát ngọt ngào, sầu bi và gia cảnh của cậu bé đã khiến không biết bao gia đình rơi nước mắt. 

‘Cậu bé hát đám cưới Hồ Văn Cường’ đã trở thành một từ khóa cực ‘hot’ trong suốt thời gian cậu bé tham gia cuộc thi và cả sau này.

Nhưng cũng có rất nhiều khán giả lo lắng cho cậu bé bị truyền thông ‘khai thác’ quá đà.

Họ lo không thừa, bởi họ đã chứng kiến trường hợp bé Phương Mỹ Chi bị truyền thông quan tâm thái quá đến mức cuộc sống không còn riêng tư, mọi mối quan hệ bị ảnh hưởng.

Không chỉ truyền hình thực tế, game show, mà ngay chính cả các chương trình từ thiện hiện nay cũng đang có vấn đề. Khó có thể phủ nhận mong muốn tốt đẹp của các chương trình, tuy nhiên cách thức thực hiện của các ê-kíp đôi khi vẫn khiến người xem cảm thấy bị "gợn".

Chương trình Cặp lá yêu thương nhằm kêu gọi các Mạnh Thường Quân trong xã hội giúp đỡ các em nhỏ có gia cảnh khó khăn là chương trình sử dụng rất nhiều thời lượng phỏng vấn trẻ em, nêu bật gia cảnh của các em. 

Trong các chương trình gala, các cháu còn được mời lên sân khấu.

Trong mỗi lần ghi hình như vậy không thiếu những khuôn hình cận cảnh vào gương mặt khi các em đang xúc động.

Bài 4: Ứng xử với trẻ con: nhà đài bao giờ mới văn minh như thế giới?