Bí ẩn của giấc mơ vẫn còn là thách thức với các nhà khoa học - Ảnh: Huffington Post

Kể từ đó, các nhà khoa học thế giới bỏ ra nhiều công sức để tìm ra cách thức nghiên cứu giấc mơ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải về việc vì sao chúng ta có thể mơ và ý nghĩa của chúng. Đồng thời liệu chúng có liên quan như thế nào với cuộc sống thật của chúng ta?

Chuyên gia tâm lý trị liệu David Billington từ Viện nghiên cứu Giấc mơ (Anh) và  tiến sĩ Francesca Siclari - đồng tác giả của quyển sách về giấc mơ The Neural Correlates of Dreaming đã "bật mí" một số vấn đề về giấc mơ.

Giấc mơ là gì?

Theo tiến sĩ Siclari, mơ là một dạng nhận thực, một trải nghiệm mà bạn có được khi nằm ngủ.

“Khi mơ, chắc chắn bạn đã trải qua một thứ tương tự ngoài đời thực dưới một hình thức nào đó. Những thứ bạn nghe thấy, nhìn thấy, những cảm xúc bạn có, những gì bạn trải qua trong giấc mơ chắc hẳn là có thật. Sự tưởng tượng tất nhiên tồn tại, nhưng cơ sở là có thật”, Siclari cho biết.

Giấc mơ có thể được hình thành trong giai đoạn “mắt chuyển động nhanh” (REM) trong chu kỳ ngủ. Đây là giai đoạn của giấc ngủ khi não hoạt động tích cực và xuất hiện giấc mơ. Trong suốt giấc ngủ REM, mắt sẽ thực sự di chuyển nhanh. 

Trong các nghiên cứu, giấc mơ được gắn liền với những hoạt động mang điện tích có tần số cao của não. Tuy nhiên, những hoạt động tương tự cũng xảy ra với những giấc ngủ không có giai đoạn REM. Đây là điều chưa được tìm hiểu rõ ràng và Siclari và nhóm của bà muốn tìm hiểu nhiều hơn.

Trong nghiên cứu của nhóm, họ phát hiện rằng dù mơ xảy ra ở cả những giấc ngủ có giai đoạn REM hay khôngthì đều có sự suy giảm hoạt động với tần suất thấp ở vùng bên phía sau vỏ não - vốn ảnh hưởng đến sự tập trung và suy nghĩ.

Các nhà khoa học thần kinh nói rằng họ có thể phán đoán chính xác 92% liệu một tình nguyện viên có đang mơ hay không bằng cách nghiên cứu hoạt động của vùng này.

Vì sao chúng ta mơ?

Viết trong cuốn The Interpretation of Dreams, Sigmund Freud cho rằng mơ chỉ là những ước mơ đã hình thành trong cuộc sống thường ngày, tuy nhiên nhiều thế kỷ tiếp theo, lý do đằng sau những giấc mơ vẫn còn là vấn đề tranh cãi.

Billington nói rằng giấc mơ không có một chức năng gì, thay vào đó chúng là những sản phẩm phụ của chức năng khác của não bộ, giống như khả năng “làm sạch” các dây thần kinh trong lúc ngủ.

Tuy nhiên cũng có những giả thuyết khác, giống như thuyết của Antti Revonsuo trong đó khám phá ra rằng giấc mơ có vai trò thực hiện những dự định mà con người chưa thực hiện được ngoài đời thực.

Thời xa xưa, nhiều quan điểm về giấc mơ cho rằng chúng đến từ một “nơi nào đó” hay những người nằm mơ đã đi đến một thế giới khác. Trong thời hiện đại, từ “nơi nào đó” được dùng để mô tả như một dạng vô thức ảnh hưởng đến nhiều hình thức nhận thức.

“Giấc mơ có thể “ám chỉ” những vấn đề trong tương lai (như Auguast Kekule mơ thấy rồng ouroboros khiến ông có thể hình dung ra hình dạng của benzen), hoặc có thể giúp vượt qua những vấn đề trong quá khứ (mơ thấy những người thân đã chết cho chúng ta những niềm tin)”, Billington nói.

Vì sao có những giấc mơ ta không nhớ?

Thỉnh thoảng, người ta nhớ những giấc mơ với những chi tiết sống động, tuy nhiên cũng có lúc họ không nhớ mình có mơ hay không?

“Chúng tôi nhận thấy rằng để nhớ những giấc mơ, một vùng khác trên vỏ não phải hoạt động, nếu vùng này không hoạt động, ta không thể nhớ giấc mơ”, Siclari nói. Tuy nhiên theo bà, một số giấc mơ không nhớ cũng là điều tốt, vì chúng ta sẽ không phải băn khoăn rằng mơ hay thật.

Giấc mơ có nghĩa gì không?

Billington nói rằng ý nghĩa của giấc mơ tùy vào chủ quan mỗi người: “Nếu giấc mơ có ý nghĩa gì đó với bạn, bạn sẽ thấy nó có ý nghĩa”.

Trong một nghiên cứu năm 2015, các nhà khoa học phát hiện có mối liên quan giữa những thực phẩm nào đó với những giấc mơ kỳ lạ hoặc gây khó chịu, ngoài ra còn có nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến giấc mơ.

“Điều này bao gồm cả chất lượng giấc ngủ, tình trạng trầm cảm, và sức khỏe tâm lý yếu”, Billington nói.