Ông Phạm An B. muốn bán một lô đất tại Cần Giờ (TP.HCM) thì có người đến đặt cọc, hẹn ngày đến văn phòng công chứng làm hợp đồng nhưng tới hẹn bên mua không đến. Sau đó, bên mua khởi kiện ông B. ra tòa vì phá cọc, yêu cầu bồi thường gấp đôi.

Tòa đã thụ lý hồ sơ và ra quyết định ngăn chặn giao dịch với thửa đất, nhưng đã hơn một năm qua vẫn chưa xét xử xong. Hệ lụy là ông B. không bán được đất, lỡ nhiều dự định.

Đặt cọc rồi... phá cọc

Theo đơn kiện của ông Nguyễn Phan Hoàng L. thì ông có mua của ông B. một thửa đất ở Cần Giờ. Ông L. đặt cọc mua với số tiền 800 triệu đồng, số tiền còn lại sẽ giao đủ sau khi ký hợp đồng chuyển nhượng.

Tuy nhiên, sau đó ông B. tự ý phá cọc không giao dịch. Cụ thể, ông L. tố ông B. đòi thêm tiền và ông L. đã chuyển tiền nhưng ông B. không nhận. Tại tòa, ông L. yêu cầu ông B. hoàn lại 800 triệu tiền cọc và bồi thường thêm 800 triệu.

Còn theo lời trình bày của ông B. thì sau khi nhận cọc, ông có hẹn ra công chứng làm thủ tục mua bán nhưng ông L. không đến. Việc ông L. không đến ký hợp đồng hoàn toàn là lỗi của ông L.. Việc này ông B. có lập vi bằng.

Tòa yêu cầu nộp chứng cứ

Sau khi nhận thông báo của tòa về việc mình bị kiện, ông B. đã làm các bước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình như đưa ra các bằng chứng cho thấy ông đã nhắn tin và liên lạc với ông L. trước thời điểm hẹn đến phòng công chứng làm hợp đồng. Ông B. cũng đã ở phòng công chứng rất lâu để chờ nhưng ông L. không đến.

Đồng thời trước thời điểm TAND huyện Nhà Bè mở phiên xử ngày 9-3, Viện KSND huyện đã có công văn yêu cầu tòa thu thập đủ chứng cứ, đủ căn cứ giải quyết vụ kiện như: nội dung ghi âm thể hiện ông B. đòi thêm tiền mới chịu bán đất; tài liệu thể hiện việc chuyển tiền qua giao dịch điện tử cho ông B. để đặt cọc thêm nhưng ông B. không nhận; kết quả trả lời của Văn phòng đăng ký đất đai huyện Cần Giờ... 

Tuy nhiên, tất cả yêu cầu này đã không được TAND huyện Nhà Bè đáp ứng. Do đó, phiên tòa chỉ mở được đến phần thẩm vấn thì phải tạm hoãn.

Phía ông B. rất ngạc nhiên về việc mình bị khởi kiện ra tòa vì việc này lỗi không phải của mình. Chưa kể đơn khởi kiện ông phá cọc nhưng nguyên đơn không đưa ra bằng chứng nào thể hiện việc đó, mà tòa vẫn thụ lý và yêu cầu ông cung cấp các bằng chứng để bảo vệ mình.

Coi chừng... "dính bẫy" đặt cọc

Trường hợp của ông B. không phải là cá biệt ở Cần Giờ. Thời gian qua, khi giá đất "sốt", không ít người cũng khốn khổ vì các chiêu trò của "cò" đất. Điển hình nhất là việc "gài bẫy" người bán nhận tiền cọc rồi tìm cách phá cọc đòi bồi thường gấp đôi.

Anh Vũ Thế Thành (huyện Cần Giờ) cho biết mình là nạn nhân của "chiêu" đặt cọc rồi bị phá cọc. Theo anh Thành, những người này thường là nhóm "cò" đất, họ đặt cọc lấy giá rồi tìm khách để bán. Nếu có khách mua cao hơn thì họ sang tay hưởng chênh lệch, nhưng nếu giá đất không tăng hoặc không có khách mua thì họ phá cọc và đổ lỗi cho người bán để đòi thêm tiền.

Anh Thành nói: "Họ làm rất tinh vi. Tôi có miếng đất ở xã Lý Nhơn. Đây hoàn toàn là đất nuôi trồng thủy sản và làm muối chứ không phải khu dân cư. Họ đến tận nơi xem và thống nhất giá cả. Sau đó họ đặt cọc 300 triệu đồng. 

Khi làm hợp đồng, họ ghi vào cụm từ "đất trong khu dân cư hiện hữu". Mà hợp đồng dài 4 trang, tôi cũng sơ suất không đọc kỹ. Do đó khi không tìm được khách mua, họ không đến phòng công chứng ký hợp đồng giao dịch nữa. Sau đó họ đòi hủy cọc và kiện tôi ra tòa".

Khi ra tòa, họ bám vào chữ "khu dân cư hiện hữu" trong hợp đồng để nói rằng anh bán đất không đúng vị trí dù họ đã đến tận nơi xem đất, biết rõ tình trạng đất rồi mới đặt cọc. Do không chịu được việc mất thời gian, công sức đi lại nhiều lần để hầu tòa, nên cuối cùng anh Thành phải trả cọc và bồi thường tiền cho họ để tránh rắc rối.

Tiếp xúc với chúng tôi, nhiều người dân có đất dính phải những chiêu trò này cho biết do sợ bị ra tòa, nên khi thấy giấy tòa mời bị kiện là phải bấm bụng đền cọc để tránh phiền phức.

Cần soạn thảo kỹ hợp đồng

Trong giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà, người bán phải hết sức cẩn thận để tránh bị "lật kèo" khi gặp "cò" hoặc những người không có thiện chí mua bán.

Thực tế có nhiều vụ "cò" đặt cọc để sang nhượng lại kiếm lời, nhưng không kiếm được khách nên bẻ kèo với người bán bằng chính hợp đồng đặt cọc có nhiều sơ hở do "cò" soạn thảo.

Vì vậy, khi ký hợp đồng đặt cọc cần đọc thật kỹ các điều khoản trong hợp đồng với phần mô tả về đối tượng mua bán đúng như hiện trạng. Việc người bán không cẩn trọng khi ký hợp đồng dễ bị gài vào những chi tiết mà "cò" sẽ dùng làm cơ sở để phá cọc nếu thấy không có lợi cho mình.

Thực tế trong nhiều vụ đặt cọc mua bán bất động sản, các hợp đồng đều làm sơ sài và có nhiều lỗ hổng. Tốt nhất việc soạn hợp đồng nên do bên bán chủ động và bàn bạc kỹ nhất với bên mua về nội dung, nhất là các điều khoản liên quan đến việc thực hiện hợp đồng và thời gian thực hiện hợp đồng.

Không nên ký vào biên bản hợp đồng do một bên đưa và soạn để tránh những sơ sót đáng tiếc. Tốt nhất là nên tìm luật sư soạn thảo hợp đồng để thuận lợi cho cả đôi bên.

Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo (Đoàn Luật sư TP.HCM)

Cẩn thận với các chiêu trò trong cơn ‘sốt đất’ Phú Quốc

TTO - Hầu hết "đất nền" rao bán ở Phú Quốc là đất nông nghiệp phân lô và được cò đất "thổi giá" với đủ chiêu trò nhắm vào những người có nhu cầu lướt sóng kiếm lời. Thậm chí có cả tình trạng làm giả xác nhận quy hoạch của cơ quan chức năng.