"Trò chuyện" với đình làng Bắc bộ

NGUYỄN HÀ

TTO - Triển lãm nghệ thuật “Đối thoại với đình làng” diễn ra tại Trường đại học Mỹ thuật Hà Nội (42 Yết Kiêu, Hà Nội) từ 21-9 đến 4-10.

Triển lãm do giám tuyển – nhà nghiên cứu phê bình lịch sử mỹ thuật Bùi Thị Thanh Mai khởi xướng, đặt vấn đề trực tiếp về di sản đình làng vùng châu thổ Bắc bộ ở nhiều góc độ, nhiều phương thức khác nhau đến từ đông đảo nghệ sĩ tên tuổi: Nguyễn Thế Sơn, Vũ Nhật Tân, Đặng Thị Khuê, Khổng Đỗ Tuyền, Vũ Đình Tuấn…

Nghệ sĩ Nguyễn Thế Sơn “trò chuyện” với các ngôi đình ở hàng trăm phường, quận khác nhau lọt thỏm trong lòng Hà Nội qua hàng trăm bức ảnh. Nguyễn Thế Sơn như đang lắng nghe tiếng than lạc lõng của những ngôi đình đang phải gồng mình với phố phường, cộ xe, khói bụi và buôn bán bon chen.

Chùm ảnh có mặt ở triển lãm nằm trong chuỗi nghiên cứu về đô thị và sự biến đổi cảnh quan – một đề tài xuyên suốt gần 10 năm của Nguyễn Thế Sơn. Nghệ sĩ chia sẻ: “Dự án giúp tôi tìm hiểu lại lịch sử, tìm hiểu những giá trị bị che lấp, quên lãng đồng thời cũng giúp tôi thêm hiểu biết về những câu chuyện phía sau cái mà chúng ta nhìn thấy hằng ngày”.

Lê Trần Hậu Anh “trò chuyện” với những ngôi đình bằng ba đoạn video ở trong ba bộ não cách điệu là hình ảnh phản chiếu của mỗi người trong nhiều thế hệ khác nhau, thậm chí cùng một thế hệ khi tiếp xúc với văn hóa đình làng.

Vũ Đình Tuấn mang đến triển lãm tác phẩm sắp đặt Chuyện của đình, chậm rãi kể câu chuyện mộc mạc, cổ xưa: “Xưa ở vùng đồng bằng Bắc bộ, mỗi ngôi làng thường có một cái đình. Trên mái đình lại có cánh diều lơ lửng cách một tầng mây. Các cụ bảo hồn cốt của người Việt lưu lại trong đình. Tâm tình của người Việt với bao khát vọng thành thực và không thành thực cũng ở trong đình”.

Nghệ sĩ Vũ Nhật Tân gom nhặt những âm thanh của đình, thẩm thấu và thủ thỉ với những âm thanh ấy. Khổng Vũ Tuyền tạo Vòng xoáy đô thị. Nguyễn Ngọc Lâm sắp đặt Chen lấn... Mỗi nghệ sĩ góp một cuộc “đối thoại” với đình làng, chọn cho mình một góc để tỉ tê, tâm tình. Những câu chuyện cứ lặng lẽ, giao hòa nhau khắp hai tầng nhà triển lãm của Trường đại học Mỹ thuật. Câu chuyện nọ bổ sung cho câu chuyện kia, âm thanh bù đắp cho hình ảnh, hiện vật lấp đầy cho hình vẽ... Tất cả tạo nên một triển lãm tỉ mỉ, hoành tráng.

Bên cạnh triển lãm còn có nhiều hoạt động như tọa đàm, giáo dục nghệ thuật và di sản, ấn phẩm nghiên cứu nhằm cho khán giả thấy rõ nhất về hiện trạng và giá trị của đình làng trong đời sống xưa và nay.