Phóng to

Các thành viên Hội đồng Khoa học bảo tồn di tích - Bộ VH - TT & DL kiểm tra di tích thành cổ Sơn Tây vào tháng 12-2010 - Ảnh: Nguyễn Dương

Thành Sơn Tây lại thất thủ: Chủ đầu tư phải chịu trách nhiệmThành Sơn Tây lại “thất thủ”!Tạm dừng thi công dự án cải tạo thành Sơn Tây

Trao đổi với chúng tôi về việc làm này, một lãnh đạo UBND thị xã Sơn Tây cho biết nếu thực hiện đúng ý kiến của cơ quan chuyên môn (chỉ xếp một hoặc hai hàng gạch đá ong lên chỗ nào còn nền móng tường thành) thì sẽ xấu lắm. “Quan điểm của chúng tôi cũng như đơn vị tư vấn là xếp gạch đá ong cao thấp gần giống nhau, vừa tạo nên giá trị thẩm mỹ với khách tham quan, vừa giữ đất trong thành không trôi trụt ra ngoài”, vị lãnh đạo này nói.

Vào thời điểm này, trên “công trường” nhiều nhân công vẫn đang hối hả chở gạch đá ong đến những đoạn tường thành chỉ còn lại nền, móng để tiếp tục lắp dựng. Chỗ khác, những người thợ đang bê từng viên gạch lên tường thành để lắp ghép nhằm tạo thành một tường thành cao. Đoạn ở cổng phía đông, trước tết chỉ là nền móng của tường thành cũ do các nhà khảo cổ học phát lộ ra. Nay đã được đơn vị thi công cho lắp dựng cao gần 1m, trong khi đối với đoạn tường thành còn lại phần móng này, Hội đồng Khoa học bảo tồn di tích chỉ cho lắp dựng vài hàng gạch đá ong.

Theo quan sát và ghi nhận của chúng tôi, đến nay gạch đá ong được lắp dựng lên tường thành cũ đã chiếm 2/3 vòng tường thành. Nếu cứ đà này, chỉ vài tuần nữa cả tòa thành cổ Sơn Tây sẽ cao đều 1,5m hoặc 1,7m. Như thế sẽ gây lầm tưởng cho du khách tham quan rằng xưa kia tòa thành quân sự này cao 1,5m.

Trước đó, sau khi dự án chỉnh trang hạng mục tường thành Sơn Tây đã tiến hành thi công một thời gian ngắn, báo chí đã phản ánh việc tu bổ, tôn tạo di tích chưa đúng với ý kiến chỉ đạo của Bộ Văn hóa - thể thao & du lịch (“Thành Sơn Tây lại thất thủ”, Tuổi Trẻ ngày 18-11-2010).

Cụ thể, đối với các đoạn tường thành bị mất hoàn toàn thì chỉ thực hiện phương án trồng cây thành hàng rào được cắt tỉa chạy dọc vị trí tường thành đó để khách tham quan có thể hình dung tường thành cũ. Tuy nhiên, chủ đầu tư đã không thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo này.

Chưa dừng lại đây, trung tuần tháng 10-2010, một lần nữa UBND thị xã Sơn Tây lại có văn bản gửi Cục Di sản văn hóa - Bộ Văn hóa - thể thao & du lịch đề nghị cho phép tu bổ 117,5m tường thành. Cục Di sản văn hóa trả lời: không đồng ý và đề nghị chủ đầu tư phải thực hiện đúng ý kiến của Bộ Văn hóa - thể thao & du lịch tại văn bản số 693/DSVH-DT.

Nhưng chủ đầu tư dự án vẫn làm theo ý của mình. Ngày 19-11-2010, Thanh tra Bộ Văn hóa - thể thao & du lịch đến kiểm tra thực địa di tích, đã yêu cầu chủ đầu tư “cần dừng ngay việc thi công, tiếp tục việc phát lộ, báo cáo giải trình và chờ ý kiến trả lời của bộ về việc tu bổ hạng mục này”.

Ngày 28-12-2010 Hội đồng Khoa học bảo tồn di tích - Bộ Văn hóa - thể thao & du lịch đã trực tiếp kiểm tra thực tế tại di tích thành cổ Sơn Tây và tổ chức họp để xem xét, cho ý kiến về việc chỉnh trang hạng mục tường thành di tích này.

Ngày 11-1-2011, Cục Di sản văn hóa đã có văn bản thông báo kết luận của Hội đồng Khoa học bảo tồn di tích về việc chỉnh trang hạng mục tường thành di tích thành cổ Sơn Tây, trong đó nêu rõ: “Không phục hồi toàn bộ hệ thống tường thành cao 1,5m như đề xuất trong phương án chỉnh trang vì không cần thiết, sẽ tạo cho khách tham quan cảm giác thành Sơn Tây trước đây là như vậy... Đối với những đoạn tường thành cũ lộ trên mặt đất, căn cứ vào độ cao của đất tường thành có thể xếp thêm một số hàng gạch đá ong mới với kích thước tương tự như gạch đá ong cũ trên các đoạn tường thành hiện còn. Đối với những đoạn tường thành bị mất chỉ còn móng, có thể xếp bổ sung đá ong mới cao hơn mặt đất vài ba hàng để khách tham quan có thể hình dung quy mô của tường thành”.

Quan điểm của Hội đồng Khoa học bảo tồn di tích đã quá rõ, nhưng không hiểu sao chủ đầu tư vẫn “cố tình” làm khác, cứ xếp gạch chạy xung quanh hệ thống tường thành. Dư luận đặt câu hỏi vì sao chủ đầu tư tự cho mình cái quyền “cố tình” làm trái ý kiến của cơ quan chuyên môn đến như vậy? Nguy hiểm hơn, chính sự làm trái này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tính nguyên gốc của di tích, gây hiểu nhầm cho khách tham quan về độ cao của thành cổ Sơn Tây, và giá trị thẩm mỹ của công trình sau khi hoàn thành sẽ giảm sút nghiêm trọng.

Phóng to Thành Sơn Tây là một tòa thành quân sự được xây dựng vào năm 1822, triều vua Minh Mạng, nhà Nguyễn; từng là pháo đài oanh liệt của quan quân nhà Nguyễn trước khi thất thủ vào tay giặc Pháp năm 1883. Thành được công nhận là di tích lịch sử kiến trúc cấp quốc gia vào năm 1994 - Trong ảnh: một cổng của thành Sơn Tây. THANH TÂM