Phóng to

Bin Laden xem tin tức về chính mình trên tivi, ảnh được chụp từ một đoạn video do Nhà Trắng (Mỹ) công bố ngày 7-5 - Ảnh: Reuters

Website an ninh Global Security đưa lại tin này ngay sau đó và nêu vấn đề: “Thường thì dư luận rộng rãi nhất trí rằng vụ khủng bố ở Mỹ ngày 11-9-2001 nảy sinh từ cái đầu của Bin Laden. Song (dư luận) lại ít chắc chắn hơn (khi nói) về vai trò của Bin Laden sau khi quân lực Mỹ đã đánh đuổi y cùng những kẻ theo y ra khỏi các thánh địa của chúng ở Afghanistan.

Trong các năm sau vụ 11-9, tình báo Mỹ và phương Tây thường cho rằng mạng lưới Al Qaeda toàn cầu đã trở nên bớt trung ương tập quyền hơn và hoạt động một cách “nhượng quyền” hơn. Trong cái nhìn đó, Bin Laden đã là một nhân vật mang gợi ý tinh thần nhiều hơn là một nhân vật chỉ huy chiến đấu”.

Giáo sư Shaun Gregory, giám đốc khảo cứu về an ninh của Pakistan thuộc Đại học Bradford (Anh), cho biết đang có một sự đánh giá lại trong nội bộ các cơ quan tình báo phương Tây về những gì mà người ta biết, hoặc nghĩ là đã biết, về Bin Laden và tổ chức Al Qaeda.

Theo ông, quan điểm cho rằng “Bin Laden đã không trực tiếp lãnh đạo các chiến dịch khủng bố nay dường như trở nên mạnh mẽ hơn... Tôi được nghe luồng dư luận hiện đang thịnh hành nói lại rằng Bin Laden không phải là một thủ lĩnh chiến lược, không phải là một nhà vạch kế hoạch quân sự, và có lẽ vai trò của y gần giống vai trò của giáo chủ Omar đối với phe Taliban ở Afghanistan hơn”.

VOA còn trích một nguồn viện dẫn khác là Paul Pillar, một cựu quan chức CIA khu vực Cận Đông và Nam Á: “Vai trò chính của Bin Laden là tuyên truyền, là rao giảng ý thức hệ, là biểu tượng. Đó không phải là một giả thuyết mà là một thực tế trên cơ sở những tài liệu đã được thu thập trong vài năm sau này”.

Hai nguồn viện dẫn mà VOA nêu ra đều là những tên tuổi lớn trong giới tình báo quốc tế. Giáo sư Shaun Gregory chuyên theo dõi các vấn đề liên quan đến an ninh, quốc phòng và vũ khí hạt nhân của Pakistan và ở Nam Á cùng các hoạt động tình báo và chống khủng bố của Pháp... Giáo sư Shaun còn giảng dạy ở các học viện cao cấp chính trị của Pháp và Úc.

Còn Paul R.Pillar từng là sĩ quan bộ binh ở chiến trường Việt Nam, sau đó chuyển qua phục vụ cho CIA trong suốt 28 năm, đậu Master và Ph.D Đại học Princeton, từng soạn thảo các đánh giá các vấn đề liên quan đến tình báo Mỹ cho Quốc hội Mỹ..., sau này giảng dạy tại Đại học Georgetown (Mỹ) về an ninh thế giới.

Tại sao VOA lại cất công trích dẫn hai nguồn viện dẫn tình báo cao cấp này? Để “nói lại” rằng việc biệt kích Mỹ khử Bin Laden cách đây hai tuần, gọi là “thực thi công lý” đã là hồ đồ, khi chưa chắc chắn gì về vai trò thật sự của Bin Laden? Lẽ ra phải cần đến một tòa án với đủ công tố, luật sư biện hộ, nhân chứng, hội thẩm đoàn để cuối cùng chánh án có thể nhân danh công lý đưa ra phán quyết?

Câu trả lời nằm ở đoạn cuối của bài báo: “Ayman al-Zawahri: kẻ kế vị Bin Laden?”. Ayman al-Zawahri là phó tướng của Bin Laden. Cho dù có cho rằng chưa chắc các nhánh khác của Al Qaeda sẽ chịu thần phục Al-Zawahri, song lý lịch của y không vì thế mà không kinh thiên động địa: từng là thủ lĩnh tổ chức Jihad (thánh chiến) Hồi giáo Ai Cập từ những năm 1980 trước khi được sáp nhập vào Al Qaeda. Al-Zawahri còn là đại diện của Al Qaeda để liên lạc với nhà nước Iran.

Nói tóm lại, nếu Bin Laden chỉ là “cái đầu tuyên truyền” thôi thì đây mới chính là “bộ óc chỉ huy hành động”. Đây mới chính là mục tiêu “thực thi công lý” cần kíp hơn cả Bin Laden!