Hoãn dẫn độ "lái buôn tử thần" Viktor Bout sang MỹThái Lan dẫn độ “lái buôn tử thần” sang MỹMỹ tiết lộ điểm đến của máy bay chở vũ khí bị bắt tại Thái Lan“Thương gia tử thần” bị bắt tại Thái Lan

Phóng to

“Lái buôn thần chết” Viktor Bout đang bị giam giữ tại Bangkok - Ảnh: Reuters

Tòa án Thái Lan hôm 20-8 đã ra phán quyết dẫn độ Viktor Bout - cựu phi công người Nga, bị tình nghi là một trong những tay buôn lậu vũ khí khét tiếng nhất thế giới - về Mỹ. Ngay từ đầu tuần trước, Mỹ đã thuê một máy bay riêng đến Bangkok để sẵn sàng nhận “hàng”.

Ngày 25-8, an ninh tại sân bay Don Mueang được siết chặt. 50 lính vũ trang Thái Lan đã áp giải Viktor Bout từ một nhà tù được bảo mật nghiêm ngặt đến nơi máy bay đang chờ sẵn. Thế nhưng vào phút chót, việc dẫn độ bị hoãn lại vì các “rắc rối pháp lý” như Thủ tướng Abhisit Vejjajiva cho biết, dù trước đó Chính phủ Thái Lan tuyên bố sẽ không can thiệp.

“Lái buôn thần chết”

Viktor Bout, sinh năm 1967, điều hành một công ty vận tải hàng không với mạng lưới hoạt động trải khắp toàn cầu vào những năm 1990. Qua công ty bình phong này, Viktor Bout đã buôn bán vũ khí cho các khách hàng là những nhóm quân nổi dậy ở châu Phi và Trung Đông.

Itar Tass cho biết Viktor Bout bị cáo buộc vận chuyển trái phép vũ khí và thiết bị quân sự đến châu Phi, Trung Đông và Nam Mỹ. Số vũ khí của Viktor Bout đã đổ dầu vào lửa cho các cuộc xung đột ở Afghanistan, Angola, Congo, Liberia, Rwanda, Sierra Leone và Sudan.

Mỹ cũng cáo buộc y rửa tiền, âm mưu sát hại công dân và quan chức Mỹ, âm mưu sử dụng tên lửa và hỗ trợ các nhóm khủng bố nước ngoài.

Trong hơn một thập niên, “lái buôn thần chết” này luôn thoát được sự truy nã và các biện pháp cấm vận cho đến khi bị sa lưới tại Thái Lan vào tháng 3-2008 trong một phi vụ béo bở. Viktor Bout bị bắt tại một khách sạn ở Bangkok khi đang thương lượng với các thành viên nhóm nổi dậy ở Colombia (FARC) do các điệp viên Mỹ giả dạng.

Trong phi vụ này, các loại vũ khí được Viktor Bout chào bán không chỉ các loại súng AK-47 mà còn cả hàng trăm tên lửa đất đối không và trực thăng chiến đấu hạng nặng.

Trong trò chơi quốc tế

Tuy nhiên, Viktor Bout lại đang là mục tiêu của cả Mỹ lẫn Nga. Cả hai nước này đều gây sức ép với Thái Lan một cách công khai trước tòa án hoặc bí mật trong hậu trường để có được Viktor Bout trong tay.

Theo BBC, rắc rối ở đây chính là mối quan hệ của Viktor Bout với điện Kremlin. Y được cho là đã mua lại vũ khí của Nga sau khi Liên Xô sụp đổ nhờ các mối quan hệ trong không quân Nga. Do đó, Matxcơva có lẽ không muốn một số bí mật bị lộ khi Viktor Bout bị xét xử ở nước ngoài.

“Tôi đảm bảo rằng chúng ta sẽ tiếp tục thực hiện mọi biện pháp cần thiết để đưa hắn ta về Nga” - Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov tuyên bố ngày 25-8. Nga cho biết việc dẫn độ Viktor Bout đến Mỹ là trái luật, rõ ràng mang động cơ chính trị và có thể ảnh hưởng xấu đến mối quan hệ.

Trước đó năm 2009, do sức ép từ phía Nga, tòa án Thái Lan đã bác bỏ việc dẫn độ Viktor Bout đến Mỹ.

Trong khi đó, Mỹ khẳng định đã đưa ra các chứng cứ buộc Viktor Bout phải bị dẫn độ đến nước này, và không quên kèm lời cảnh báo rằng quan hệ Mỹ - Nga sẽ rạn nứt nếu bị từ chối. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng triệu đại sứ Thái Lan tại Mỹ đến Nhà Trắng ngay sau khi có phán quyết dẫn độ Viktor Bout đến Mỹ để nhấn mạnh đây là ưu tiên cao nhất của Washington.

Thái Lan, nước đứng giữa cuộc tranh chấp, đang cố tìm giải pháp để tránh căng thẳng. Thủ tướng Abhisit hôm 28-8 kêu gọi Matxcơva nên đối thoại trực tiếp với Mỹ về việc dẫn độ Viktor Bout.

“Mỗi bên đều có mong muốn riêng và họ cứ nói đi nói lại điều này với Thái Lan. Chúng tôi chỉ là bên thứ ba. Thực tế chúng tôi chẳng có liên quan trực tiếp và không có lợi lộc hay mất mát gì” - Bangkok Post dẫn lời ông Abhisit.

Còn Phó thủ tướng Suthep Thaugsuban cũng khẳng định: “Chính phủ sẽ không đặt quốc gia vào tình thế nguy hiểm để tham gia cuộc chơi chính trị quốc tế này. Chẳng có lợi gì khi đặt cược cả quốc gia vào số phận của chỉ một người”.

Ngày 29-8, Thủ tướng Abhisit cho biết việc hoãn dẫn độ Viktor Bout là do Chính phủ Mỹ rút lại một số cáo buộc đối với y, đồng thời khẳng định chính phủ không hề có sự can thiệp nào. Trong khi đó, luật sư của Viktor Bout cho biết thân chủ của mình sẽ trình thỉnh nguyện lên thủ tướng Thái Lan để tránh bị dẫn độ đến Mỹ.

Trước đó, Thái Lan cho biết hai cáo buộc mới của Mỹ đối với Viktor Bout được nộp hồi đầu năm, bao gồm tội rửa tiền và lừa đảo, vẫn đang chờ xét xử vào tháng 10 tới, vì thế công tố viên phải thuyết phục tòa án chấp thuận bãi bỏ các cáo buộc này.

Tuy vậy, theo BBC, Viktor Bout có lẽ mong muốn tòa án Thái Lan xét xử các cáo buộc này, bởi khi đó vụ án sẽ kéo dài vượt quá hạn dẫn độ và toàn bộ vụ án sẽ phải bắt đầu lại. Riêng Thái Lan, việc lưu giữ Viktor Bout cũng sẽ giúp nước này tránh làm xích mích cả Nga lẫn Mỹ.