Tổng thống Nga Putin cam kết tôn trọng bầu cử Ukraine“Vua sôcôla” đối đầu “nữ hoàng khí đốt” Vitali Klitschko chính thức tranh cử tổng thống Ukraine

Cuộc bầu cử tổng thống trước thời hạn diễn ra hôm nay (25-5) có lẽ vượt xa những cuộc bầu cử trước đây về mức độ rắc rối, phức tạp và hứa hẹn sẽ đặt ra nhiều thách thức mới cho giới lãnh đạo và người dân nước này.

“Da cam” thắng thế

Cuộc bầu cử tổng thống trước thời hạn được Quốc hội Ukraine nhanh chóng ấn định sau cuộc chính biến ngày 22-2-2014 lật đổ Tổng thống Viktor Yanukovych. Kế hoạch bầu cử của những người cầm quyền mới ở Kiev ngay từ đầu đã giành được sự ủng hộ của Mỹ và các nước phương Tây, trong khi nước Nga láng giềng luôn coi sự kiện 22-2 là một cuộc đảo chính vi hiến và hầu như hoàn toàn bác bỏ cuộc bầu cử này.

Chính quyền mới ở Kiev nắm chắc phần thắng của phe mình nên họ chỉ quan tâm tìm kiếm sự “chính danh”, xem cuộc bầu cử lần này là cột mốc đánh dấu một thời kỳ mới, khi Ukraine có ban lãnh đạo hợp pháp. Kiev đã thông qua một loạt văn bản luật pháp nhằm bảo đảm cho điều này, chẳng hạn quy định cuộc bầu cử tổng thống vẫn được coi là “đã diễn ra” cho dù vùng miền nào đó không tiến hành bỏ phiếu và bất chấp tỉ lệ cử tri đi bầu như thế nào.

Trong cuộc bầu cử tổng thống lần này không có sự tranh đua quyết liệt vốn đã trở thành truyền thống giữa các đại diện của “hai nửa” Ukraine (miền tây - miền đông) và hai phe phái chính trị gần như đối lập nhau - một bên là những lực lượng chủ trương ngả theo phương Tây nhanh chóng, bên kia là những lực lượng mong muốn liên kết bền chặt hơn với nước Nga láng giềng. Bởi lẽ chính biến tháng 2-2014 đã đẩy đảng Các khu vực, đảng Cộng sản và các tổ chức liên kết với họ ở Ukraine vào tình thế hết sức khó khăn, suy yếu rất nhiều so với phe “da cam”. Thêm nữa, gần như toàn bộ hai tỉnh miền đông là Donetsk (đông dân nhất trong số 24 tỉnh) và Lugansk (đông dân thứ năm) cùng với nhiều địa phương khác từng là “căn cứ địa” của đảng Các khu vực quyết định tẩy chay bầu cử.

Sự chính danh lần này chắc chắn sẽ được phương Tây nhanh chóng xác nhận với khoảng 1.000 quan sát viên của Tổ chức An ninh và hợp tác châu Âu (OSCE) làm vai trò giám sát cùng phái đoàn 40 quan sát viên của Hội đồng Nghị viện châu Âu (PACE).

“Món quà” từ nước Nga

Quan hệ giữa Kiev và Matxcơva thời gian gần đây cực kỳ căng thẳng, tưởng như đã hoàn toàn bế tắc về giải pháp chính trị. Nhưng ngay trước ngày bầu cử, Kiev bất ngờ nhận được một “món quà” từ Nga.

Trong khuôn khổ Diễn đàn kinh tế quốc tế Saint Petersburg, ngày 23-5 Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Matxcơva “sẵn sàng đối thoại với ban lãnh đạo mới của Ukraine sau cuộc bầu cử” và Nga “tôn trọng ý nguyện của nhân dân Ukraine”.

Với tín hiệu khả quan được phát đi từ nước Nga, có thể nói “trở ngại” lớn nhất đã được gỡ bỏ đối với cuộc bầu cử tổng thống Ukraine. Nhưng bên trong đất nước Ukraine có trên 45 triệu dân, suốt mấy chục năm độc lập vừa qua vẫn bị phân tâm, bị giằng xé giữa các phe phái và liên minh, thì tình hình không được như vậy. Với việc rất đông đảo cử tri ở những vùng miền rộng lớn phía đông và nhiều nơi khác phớt lờ cuộc bầu cử thì dù Kiev có tuyên bố “thành công” và các quốc gia nối tiếp nhau công nhận kết quả bầu cử thì những mâu thuẫn, xung đột chưa được giải quyết vẫn sẽ là những thách thức, rủi ro to lớn đe dọa sự ổn định, thậm chí là sự toàn vẹn của quốc gia lớn thứ hai châu Âu này.