Phóng to

Biểu tình phản đối quyết định của chính phủ tại Kiev tối 21-11 - Ảnh: Reuters

Ukraine ngày 21-11 bác bỏ khả năng ký các thỏa thuận tự do thương mại và chính trị quan trọng với Liên minh châu Âu (EU) vì lý do “an ninh quốc gia”. Đồng thời Kiev sẽ thúc đẩy việc đàm phán tham gia Liên minh Thuế quan, một sân chơi mà Matxcơva muốn biến thành đối trọng với EU. Tuy nhiên Ukraine vẫn cam kết sẽ tìm cách siết chặt quan hệ với châu Âu.

Quyết định được đưa ra một tuần trước khi Ukraine và EU dự kiến gặp nhau vào ngày 28-11 để ký kết thỏa thuận. Nó cũng diễn ngay sau khi Quốc hội Ukraine bác bỏ dự luật cho phép cựu thủ tướng Yulia Tymoshenko ra nước ngoài trị bệnh trong thời gian thụ án tù giam. Đây là một điều kiện do châu Âu đưa ra để đàm phán.

Gọi Ukraine là một “đối tác thân thiết”, người phát ngôn của Tổng thống Nga Vladimir Putin ngay sau đó hoan nghênh “mong muốn cải thiện thương mại và hợp tác kinh tế” của Kiev. Nhưng ngược lại, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki nói “nếu đây là quyết định cuối cùng của Chính phủ Ukraine thì chúng tôi vô cùng thất vọng. Chúng ta đã có dư dả thời gian giải quyết tất cả bất đồng để tiến đến ký kết thỏa thuận”.

Một số tờ báo phương Tây cho rằng Ukraine thay đổi quyết định vì sức ép từ Nga. Trong vài tháng qua, Nga đã gây nhiều sức ép lên Ukraine, từ dọa siết chặt hệ thống hải quan đến việc giục trả nợ tiền khí đốt của Kiev. Ngoại trưởng Thụy Điển Carl Bild chỉ trích việc Kiev cúi đầu trước “sức ép bạo tàn” của Matxcơva sẽ hủy hoại tương lai của nước này.

Reuters dẫn lời các quan chức EU cho biết Tổng thống Viktor Yanukovich đã nói rằng thỏa thuận với EU có thể làm Kiev mất nhiều lợi ích thương mại từ Nga. Theo ông Yanukovich, ngoài khoản thiệt hại ước tính hơn 500 tỉ USD, Kiev còn bị mất hơn 100 tỉ USD để đáp ứng các điều kiện của EU.