Phóng to

Phó thủ tướng Uông Dương (trái) và Bộ trưởng tài chính Mỹ Jack Lew chuẩn bị chụp ảnh chung tại Washington ngày 10-7 - Ảnh: Reuters

Đối thoại chiến lược, kinh tế Mỹ - Trung tại Washington bắt đầu bằng thông điệp không thể rõ ràng hơn khi Phó tổng thống Mỹ Joe Biden kêu gọi hai bên xây dựng niềm tin, và yêu cầu Bắc Kinh chấm dứt các hành vi “ăn cắp trắng trợn” qua mạng các bí mật thương mại của Mỹ.

“Mối quan hệ của chúng ta sẽ tiếp tục là sự kết hợp giữa cạnh tranh và hợp tác” - ông Biden khẳng định. “Cả hai chúng ta đều được lợi từ hệ thống Internet mở, ổn định và đáng tin cậy. Ăn cắp (bản quyền trí tuệ) trắng trợn như chúng tôi đang gánh chịu là quá giới hạn và phải chấm dứt” - ông Biden tuyên bố. Trong bài phát biểu của mình ông cũng nói Washington hoan nghênh sự vươn lên của Trung Quốc.

Táo cam không thể lẫn lộn

Các quan chức Mỹ tiếp tục theo đuổi quan điểm là các nước đều do thám nhau nhưng chuyện ăn cắp công nghệ nước ngoài như một chiến lược là “đặc thù” của riêng Trung Quốc. “Chúng tôi có quan điểm rất rõ: có sự khác biệt lớn giữa thu thập tình báo mà các nước đều làm và ăn trộm quyền sở hữu trí tuệ vì mục đích kinh doanh” - Reuters trích lời một quan chức cao cấp của Mỹ. Một quan chức khác ví von: “Chúng tôi rất thẳng thắn với họ là không thể trộn lẫn táo và cam trong vụ này được”.

Theo Reuters, vấn đề tin tặc đã được hai bên đàm phán liên tục trong ba ngày từ 8 đến 10-7. Các doanh nghiệp Mỹ cùng phàn nàn chuyện Trung Quốc đòi hỏi họ phải chuyển giao công nghệ nếu muốn đặt chân vào thị trường nước này.

Phó thủ tướng Trung Quốc Uông Dương, phụ trách thương mại và kinh tế, sau hội đàm với Bộ trưởng tài chính Mỹ Jack Lew, thì ví von quan hệ Mỹ - Trung giống như cặp đôi mới cưới và cả hai bên cần xây dựng niềm tin và hợp tác. Ông Uông hài hước nhấn mạnh đây không phải cặp đôi đồng tính như luật pháp Mỹ cho phép ở một số bang.

Theo ông Uông, vì vậy hai bên tôn trọng quyền được nói của nhau. “Chúng ta không thể có ly hôn như cách Wendi và Rupert Murdoch vừa làm” - ông Uông so sánh với cuộc ly hôn gần đây của trùm truyền thông Rupert Murdoch (người Mỹ gốc Úc) và cô vợ gốc Trung Quốc Wendi Deng sau 14 năm sinh sống, rồi cảnh báo “Cái giá phải trả sẽ là rất lớn”.

Lợi ích gắn quyện

Cả Bắc Kinh và Washington đều hiểu chưa bao giờ lợi ích kinh tế Mỹ - Trung lại gắn quyện như hiện tại. Dù liên tục gây sức ép với Bắc Kinh trong nhiều vấn đề, Mỹ vẫn đang nợ Trung Quốc khoảng 1.200 tỉ USD, trong đó phần lớn là trái phiếu do Bắc Kinh mua. Thương mại hai chiều đã tăng từ 333 tỉ USD năm 2008 lên gần 500 tỉ USD năm 2012.

Đáp lại tuyên bố cứng rắn của ông Biden, Phó thủ tướng Uông Dương cho rằng mục đích chính của đối thoại là biến đồng thuận của hai lãnh đạo Mỹ - Trung tháng trước thành hành động cụ thể. Ông Uông nhắc lại chuyện ông Tập Cận Bình từng nói với ông Obama rằng “khi thỏ bị dồn vào góc trong cuộc đấu với đối thủ mạnh như đại bàng, thỏ khi đó sẽ có dũng khí để phản công”. Ông Uông nói thẳng là Trung Quốc sẽ không chấp nhận những quan điểm tổn hại tới lợi ích quốc gia của mình.

Trước đó, Phó tổng thống Mỹ Biden thừa nhận mối quan hệ giữa hai nước sẽ có ảnh hưởng quan trọng tới toàn thế giới. “Cạnh tranh là tốt cho cả hai và hợp tác là cần thiết. Với hai nước lớn và ảnh hưởng như chúng ta, chuyện có cạnh tranh là bình thường”.

Ông cũng khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục chiến lược tái cân bằng sang châu Á. “Quân đội Trung Quốc đang hiện đại hóa và mở rộng hiện diện ở châu Á. Chúng tôi đang thay đổi sự hiện diện toàn cầu của mình... và tái cân bằng sang châu Á. Những xu thế này sẽ khiến chúng ta cọ xát hơn” - ông nói.