Phóng to

Chủ tịch Olympus Shuichi Takayama cúi đầu xin lỗi trong cuộc họp báo ở Tokyo hôm 8-11 - Ảnh: Reuters

Theo Kyodo News, chủ tịch Olympus Shuichi Takayama tiết lộ các quan chức tập đoàn đã bắt đầu che giấu các khoản lỗ từ trước thập niên 1990. Đến nay, Olympus vẫn chưa xác định được quy mô vụ việc nhưng đã có những bằng chứng cho thấy vụ mua hãng thiết bị y tế Anh Gyrus trị giá 1,9 tỉ USD cùng ba công ty trong nước khác là để che giấu các khoản lỗ. Ông Takayama khẳng định những kẻ cầm đầu âm mưu này là cựu chủ tịch Tsuyoshi Kikukawa (đã từ chức ngày 26-10), phó chủ tịch Hisashi Mori và kiểm toán viên Hideo Yamada.

Sóng gió bắt đầu nổi lên ở tập đoàn 92 năm tuổi và nổi tiếng với những chiếc máy ảnh cùng các sản phẩm quang học này từ ngày 14-10 khi tổng giám đốc Michael Woodford bị sa thải. Nguyên nhân là do ông đặt nghi vấn về việc Olympus đã trả khoản phí tư vấn 687 triệu USD, khoản phí tư vấn lớn nhất trong lịch sử mua bán, sáp nhập công ty trên thế giới, cho một công ty tư vấn nhỏ ở New York có tên Axes America trong vụ mua Hãng Gyrus năm 2008.

Từ năm 2006-2008, Olympus còn mua lại ba công ty nhỏ, ít tiếng tăm khác của Nhật với giá lên tới 940 triệu USD. Đáng nói là ba công ty này hầu như không liên quan gì đến hoạt động và chiến lược của Olympus. Từ sau khi bị sa thải, ông Woodford đã gây sức ép buộc Olympus phải minh bạch hóa các vụ mua bán, sáp nhập mờ ám này.

Báo Wall Street Journal cho biết trong thập niên 1990, sau khi bong bóng chứng khoán Nhật tan vỡ, rất nhiều công ty đã giấu lỗ bằng cách thực hiện các giao dịch chuyển lỗ từ công ty mẹ sang một công ty con hoặc một quỹ đầu tư để tránh đưa khoản lỗ này xuất hiện trong sổ sách tài chính của công ty mẹ cho đến khi giá cổ phiếu tăng trở lại. Nhà chức trách Nhật đã cấm hành vi này từ năm 1992 nhưng nó vẫn được tiếp tục tới tận năm 2010, trước khi bị Cơ quan dịch vụ tài chính Nhật siết chặt kiểm soát.

Vụ mua lại và sáp nhập công ty để giấu lỗ ở Olympus được mô tả là vụ che giấu lỗ dài nhất và lớn nhất trong lịch sử thị trường kinh doanh ở Nhật. Theo Reuters, sàn giao dịch chứng khoán Tokyo và Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) đang điều tra Olympus. Nhiều khả năng các quan chức Olympus sẽ bị truy tố về tội lừa đảo với mức án tù lên tới 10 năm và Olympus cũng sẽ phải đối mặt với các vụ kiện của các cổ đông.

Kể từ khi tổng giám đốc Woodford bị sa thải đến nay, giá cổ phiếu của Olympus sụt giảm tới 70%, tương đương 6 tỉ USD.