Phóng to

Cựu bộ trưởng viễn thông Andimuthu Raja được đưa ra tòa ở New Delhi hôm 17-2 - Ảnh: AFP

Năm 2010, chính trường Ấn Độ liên tiếp rung chuyển bởi những vụ bê bối tham ô khổng lồ. Điển hình như vụ Đại hội thể thao Khối thịnh vượng chung (GC) hồi tháng 10 ở New Delhi với chi phí dự kiến ban đầu cho GC chỉ 500 triệu USD, nhưng tổng đầu tư cuối cùng tăng gấp 10 lần lên 5 tỉ USD; vụ bộ trưởng viễn thông Andimuthu Raja bị phát hiện nhận hối lộ để bán rẻ giấy phép kinh doanh viễn thông, khiến nhà nước thiệt hại 40 tỉ USD; vụ 7.000 quan chức bang Utar Pradesh ăn cắp hàng cứu trợ và ăn tiền của các công ty khai thác mỏ, dẫn đến tình trạng phá rừng tràn lan.

“Thất thoát” 30%?!

Khi điều tra GC, báo India Today phát hiện các nhà thầu đã đẩy giá mua vật liệu, thiết bị lên hàng chục lần để đút túi tiền chênh lệch. Chuyên gia Verghese Jacob, lãnh đạo tổ chức từ thiện Byrraju Foundation, ước tính tham nhũng trong xây dựng hạ tầng ở Ấn Độ chiếm khoảng 30% tổng đầu tư.

Chính quyền gọi hiện tượng này là “thất thoát”. Ví dụ, mỗi thùng rác chỉ có giá 2,5 USD nhưng nhà thầu mua gần 4.000 thùng với giá gần 50 USD/thùng. Gần 1.000 máy tập đa năng có giá bán lẻ 1.400 USD/máy trên thị trường nhưng được mua với giá đội lên đến 7.500 USD/máy... Giám đốc tài chính của ủy ban tổ chức CG là Anil Khanna buộc phải từ chức sau khi bị phát hiện trao gói thầu xây dựng 14 sân quần vợt cho công ty của con trai.

Điều tra của Cơ quan Tài chính và kiểm toán Ấn Độ cho thấy ủy ban tổ chức đã ký nhiều hợp đồng tư vấn trị giá hàng triệu USD dựa trên sự gợi ý của chủ tịch ủy ban Suresh Kalmadi. Trong một cuộc điều tra khác, báo Indian Express phát hiện 38 thành viên ủy ban tổ chức CG đều là “con ông cháu cha”. Phó chủ tịch ủy ban Randhir Singh có bốn người cháu trong ủy ban. Bharati Singh Rao, con gái một nghị sĩ quốc hội, cũng được tuyển vào vị trí giám đốc.

Vụ tham nhũng viễn thông 40 tỉ USD của cựu bộ trưởng viễn thông Andimuthu Raja cũng cho thấy vai trò các công ty sân sau của các quan chức. Mới đây cảnh sát Ấn Độ phát hiện đài truyền hình Kalaignar TV ở thủ đô New Delhi có dính líu đến vụ việc này.

Đài Kalaignar TV là tài sản của gia đình lãnh đạo đảng DMK, một thành viên liên minh cầm quyền do đảng Quốc đại của Thủ tướng Manmohan Singh đứng đầu. Cảnh sát cho biết các công ty có liên quan đến Tập đoàn viễn thông Swan Telecom đã chi 47 triệu USD cho Kalaignar TV để ông Raja, một thành viên của đảng DMK, cấp giấy phép kinh doanh viễn thông cho Swan Telecom.

Hệ thống chính trị gia đình

Người dân Ấn Độ phẫn nộ, nhưng những ai am hiểu về hệ thống chính trị của Ấn Độ thì chẳng mấy ngạc nhiên. “Là một quốc gia có tới 1,2 tỉ dân, nhưng Ấn Độ nằm dưới sự cai trị của một nhóm rất nhỏ đặc quyền đặc lợi - nhà kinh tế Sanjeev Sanyal, tác giả cuốn sách nổi tiếng Ấn Độ phục hưng: sự trỗi dậy sau 1.000 năm suy thoái, khẳng định - Nhóm rất nhỏ này kiểm soát tất cả mọi thứ, từ bộ máy chính quyền cho tới các công ty lớn và thậm chí cả những tổ chức thể thao”.

Trong cuốn sách mới xuất bản Ấn Độ: một chân dung, sử gia người Anh Patrick French đưa ra những số liệu gây sốc: toàn bộ số nghị sĩ hạ viện dưới 30 tuổi đều thừa kế chiếc ghế ở cơ quan lập pháp Ấn Độ từ cha ông. Trong tổng số các nghị sĩ dưới 50 tuổi, có tới gần 50% xuất thân từ các gia đình chính trị, có nhiều thành viên từng nắm các chức vụ quan trọng trong chính quyền trung ương và các bang. Sau cuộc bầu cử tháng 10-2009 ở bang Maharashtra, chiếc ghế nghị sĩ đại diện thành phố Amravati là Rajendra Shekhawat, con trai đương kim Tổng thống Ấn Độ Pratibha Patil.

Ở thành phố Latur, chiếc ghế thuộc về con trai của một cựu thủ hiến bang. Con gái của một cựu thủ hiến khác giành ghế đại diện thành phố Solapur. Mới 27 tuổi nhưng con trai Bộ trưởng công nghiệp Narayan Rane là Nilesh Rane cũng đã trở thành nghị sĩ hạ viện. Tại các bang khác, tình hình cũng tương tự. “Nếu xu hướng này tiếp tục, không sớm thì muộn toàn bộ các thành viên Quốc hội Ấn Độ sẽ đều là con ông cháu cha.

Đến khi đó, Ấn Độ sẽ quay trở lại thời kỳ phong kiến, nằm dưới sự trị vì của một hoàng gia gồm nhiều gia tộc” - sử gia French nhận định. Ông dự báo hạ viện tới của Ấn Độ sẽ là “ngôi nhà của các hoàng thân”.

Ước tính ở Ấn Độ hiện có khoảng 30 gia đình chính trị lớn. Giới quan sát nhận định quyền lực chính trị đối với một nhóm nhỏ người trở thành quyền thừa kế. Và đến khi đó, “cánh cửa dân chủ sẽ đóng lại đối với người dân nghèo”. Không chỉ nắm quyền lực chính trị, các “hoàng thân” Ấn Độ còn kiểm soát nền kinh tế bằng cách điều hành các công ty nhà nước lớn hoặc lập ra các công ty sân sau, đặc biệt trong các ngành địa ốc, xây dựng, năng lượng... vốn dựa chủ yếu vào các hợp đồng của nhà nước. Điều đó đã tạo cơ hội cho các thỏa thuận mờ ám để bòn rút tiền thuế của dân.

Giáo sư kinh tế người Ấn Độ Pranab Bardhan thuộc ĐH California (Mỹ) cho biết khi bị phát hiện, các quan chức tham nhũng ở Ấn Độ thường chỉ bị xử nhẹ nhàng vì lý lịch gia đình chói sáng. Nhà kinh tế Sanjeev Sanyal nhận định tầng lớp thống trị ở Ấn Độ đã mất đi niềm tin của người dân nước này. Tuy nhiên, tầng lớp trung lưu ở thành thị Ấn Độ hiện chỉ vào khoảng 70 triệu người và vẫn đang cố gắng trèo lên cao hơn trên nấc thang thu nhập, do đó chưa bày tỏ sự phẫn nộ đối với sự hủ bại của tầng lớp thống trị.