Phóng to

Thuyền trưởng Chiêm Kỳ Hùng khi bị Lực lượng tuần duyên Nhật đưa lên đảo Ishigaki - Ảnh: Reuters

Căng thẳng Nhật - Trung leo thang

“Trung Quốc sẽ hoãn vòng hai cuộc đàm phán về vấn đề (tranh chấp các mỏ khí đốt) trên biển Hoa Đông ngày 15-9”, Tân Hoa Xã dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Khương Du. “Nhật đã phớt lờ phản ứng mạnh mẽ của Trung Quốc... và đã vi phạm luật pháp quốc tế - ông Khương cảnh báo Bắc Kinh sẽ có những biện pháp trả đũa nếu Tokyo tiếp tục giữ quan điểm cứng rắn - Nhật sẽ phải nếm quả đắng của chính họ”.

Theo Kyodo News, phản ứng lại Văn phòng Thủ tướng Nhật tuyên bố “lấy làm tiếc” về việc Bắc Kinh đơn phương quyết định hoãn các cuộc đàm phán.

Cũng trong hôm qua, Lực lượng tuần duyên Nhật (JCG) thông báo một tàu tuần tra Trung Quốc mang tên Haijian 51 đã áp sát hai tàu thăm dò của Nhật ở khu vực cách đảo Okinawa 280km về phía tây bắc, trong vùng đặc khu kinh tế biển Nhật. Tàu Trung Quốc đã yêu cầu hai tàu Nhật ngừng hoạt động, tuy nhiên phía tàu Nhật không chấp nhận yêu cầu này. JCG cho biết nhà chức trách Nhật đã khiếu nại với phía Trung Quốc.

Theo Japan Times, một ngày trước đó một tòa án Nhật ở tỉnh Okinawa đã ra phán quyết kéo dài thời hạn giam giữ thuyền trưởng Chiêm Kỳ Hùng của tàu Trung Quốc Mân Tấn 5179 cho đến ngày 19-9. Phía Tokyo nghi ngờ thuyền trưởng Chiêm cố tình lái tàu Mân Tấn 5179 đâm vào hai tàu của JCG trong vụ va chạm gần quần đảo Senkaku, phía Trung Quốc gọi là đảo Điếu Ngư.

Theo luật pháp Nhật, nhà chức trách có quyền giam giữ nghi can trong ba ngày và kéo dài thời hạn giam giữ thêm hai lần, mỗi lần 10 ngày, trước khi nghi can bị truy tố hoặc được trả tự do. Ngoại trưởng Nhật Katsuya Okada khẳng định Tokyo đang hành động theo đúng quy trình pháp luật.

Phía Nhật giam giữ thuyền trưởng Chiêm và 14 thành viên thủy thủ đoàn tàu Mân Tấn 5179 vì tội cản trở người thi hành công vụ. Nếu bị xét xử và khép tội, thuyền trưởng Chiêm sẽ phải đối mặt với án tù tối đa là 3 năm.

Hãng tin AFP dẫn lời một số quan chức JCG tiết lộ Tokyo hoàn toàn có thể trả tự do cho ông Chiêm và thủy thủ đoàn tàu Mân Tấn 5179, nếu ông Chiêm nhận tội và chấp nhận nộp phạt. Nếu không, ông Chiêm sẽ phải ra hầu tòa ở Nhật. Trong tuần qua, phía Nhật cũng bắt giữ hai tàu Đài Loan gần đảo Senkaku, nhưng đã thả một tàu sau khi chủ tàu nộp phạt.

Giới quan sát phương Tây bình luận vụ việc có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ ngoại giao Trung - Nhật. Sau hàng loạt mâu thuẫn hồi năm 2005-2006, Bắc Kinh và Tokyo đã có nhiều động thái hàn gắn quan hệ. Nhật giữ quan điểm việc Trung Quốc khai thác khí đốt trên biển Hoa Đông vi phạm khu vực đặc khu kinh tế biển của Nhật.

Năm 2008, hai bên đạt thỏa thuận trên nguyên tắc về việc giải quyết tranh chấp bằng cách cùng hợp tác khai thác khí đốt. Hồi tháng 7, hai bên bắt đầu đàm phán về một hiệp ước, tuy nhiên việc vòng đàm phán thứ hai bị hoãn lại khiến cơ hội về một hiệp ước trở nên mong manh hơn.