Rớt máy bay, tổng thống Ba Lan tử nạn

Phóng to

Phía trước dinh tổng thống Ba Lan ở thủ đô Warsaw tối 10-4 trở thành biển hoa và nến - Ảnh: Reuters

Phóng to

Hoa và nến tưởng niệm ông Kaczynski trước đại sứ quán Ba Lan tại Brussels, Bỉ - Ảnh: Reuters

Chiếc máy bay Tupolev đã rơi trong vùng sương mù dày đặc tại Smolensk miền tây nước Nga, khiến toàn bộ 97 người trên máy bay thiệt mạng. Ông Kaczynski đang trên đường đến Katyn, Smolensk tham dự lễ kỷ niệm một cuộc thảm sát người Ba Lan 70 năm trước.

Phóng to

Phía trước dinh tổng thống Ba Lan tối 10-4 đã trở thành một biển hoa và nến - Ảnh: Reuters

Phóng to

Một phụ nữ Ba Lan bày tỏ sự thương tiếc trong buổi lễ tưởng niệm ông Kaczynski ở Warsaw ngày 10-4 - Ảnh: Reuters

Reuters mô tả hàng chục nghìn người Ba Lan đã tham dự buổi lễ tưởng niệm ở trung tâm Warsaw suốt đêm 10-4, biến khu vực trước dinh tổng thống thành một biển hoa và nến.

Những nhân vật đứng đầu lực lượng vũ trang, hải quân, ngân hàng trung ương Ba Lan, các nghị sĩ và vợ của ông Kaczynski, bà Maria, đều thiệt mạng trong vụ tai nạn.

“Không còn chia rẽ tả hữu, không còn khác biệt về quan điểm. Chúng ta có mặt ở đây để đối mặt với thảm kịch này” - Chủ tịch hạ viện, giờ là quyền Tổng thống Ba Lan, Bronislaw Komorowski, nói trong một bài phát biểu trên truyền hình với quốc dân.

Ông Komorowski cũng tuyên bố quốc tang một tuần. Cả nước Ba Lan dành hai phút mặc niệm vào trưa 11-4. Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã bay sang Nga để cùng Thủ tướng Nga Vladimir Putin đặt hoa tưởng niệm những người quá cố.

Em trai sinh đôi của ông Kaczynski, Jaroslaw Kaczynski, lãnh đạo đảng đối lập chính ở Ba Lan, đảng Luật pháp và công lý (PiS) đã đến nơi xảy ra tai nạn để giúp xác minh các thi thể. Ông Putin nói: “Đây cũng là một thảm kịch với chúng tôi. Chúng tôi cũng thấy đau đớn”. Đức và Mỹ đều gửi điện chia buồn.

Giải thích cho nguyên nhân vụ tai nạn, hãng tin Interfax dẫn lời Phó tham mưu trưởng không quân Nga, Alexander Alyoshin, nói viên phi công lái chiếc Tupolev đã phớt lờ một số yêu cầu không được hạ cánh của đài không lưu.

Theo Reuters, vụ tai nạn này xảy ra đúng ở nơi mà 70 năm trước, hàng chục nghìn sĩ quan và trí thức cao cấp của Ba Lan thiệt mạng. Bày tỏ sự chia sẻ với Ba Lan, Tổng thống Nga Dmitry Medvedev đã có một động thái chưa từng có tiền lệ với bài phát biểu trên truyền hình và tuyên bố một ngày tưởng niệm, ngày 12-4. Matxcơva cũng cam kết sẽ hợp tác chặt chẽ với Warsaw để điều tra nguyên nhân vụ tai nạn.

Phóng to

Một bức tranh vẽ tay ông Kaczynski và vợ được đặt bên ngoài dinh tổng thống trong buổi tưởng niệm -Ảnh: Reuters

Phóng to

Người dân Ba Lan thắp nến tưởng niệm ông Kaczynski trước dinh tổng thống ở Warsaw - Ảnh: Reuters

Tổng thống tạm quyền Komorowski sẽ sớm ấn định ngày bầu cử tổng thống. Trước đó, cuộc tuyển cử dự kiến được tiến hành vào tháng 10, nhưng giờ đây theo hiến pháp Ba Lan, bầu cử phải được tổ chức trong vòng 60 ngày, tức là vào cuối tháng 6. Hai anh em nhà Kaczynski lãnh đạo đảng đối lập PiS, đảng có khuynh hướng bảo thủ và dân tộc, là đối thủ lớn nhất của đương kim Thủ tướng Donald Tusk trên chính trường.

Các nhà phân tích nói PiS sẽ nhận được nhiều sự cảm thông sau tai nạn này, nhưng còn quá sớm để dự đoán các lá phiếu sẽ đổi tên. Vai trò của tổng thống ở Ba Lan mang nhiều tính biểu tượng, nhưng ông cũng có quyền phủ quyết các đạo luật của chính phủ. Ông Kaczynski đã nhiều lần gây khó khăn cho chính phủ của ông Tusk khi ngăn cản các cải cách về y tế, truyền thông và lương hưu.

Reuters dẫn lời các một phân tích của ngân hàng Goldman Sachs nói dù rất thương tâm, tai nạn này không gây ra mối đe dọa nghiêm trọng nào cho ổn định chính trị và kinh tế ở Ba Lan, một đồng minh của Mỹ ở Đông Âu và một thành viên của Liên minh châu Âu (EU).