Phóng to

Các nữ sinh Trường THCS Độc Lập (Q.Phú Nhuận, TP.HCM) trong giờ học về giới tính và sức khỏe sinh sản - Ảnh: THÁI BÌNH

Trong khi đó các bác sĩ, chuyên viên tâm lý cho rằng cha mẹ chỉ cần biết cách trò chuyện về giới tính cũng đủ giúp “hươu non” không sập bẫy.

Bó tay... toàn tập

Hơn 500 cha mẹ đến dự chuyên đề “Hiểu và trò chuyện với con về giới tính” được tổ chức tại TP.HCM vào buổi sáng cuối tuần qua. Hàng chục câu hỏi được viết gửi lên trong lúc những cánh tay giơ lên không ngớt. Chị B.L. (Q.5, TP.HCM) chia sẻ câu hỏi “kinh điển” mà hầu như đứa trẻ nào cũng thắc mắc: “Con được sinh ra từ đâu?”. Bé hỏi mãi, cuối cùng chị đành trả lời: “Ba mẹ làm đám cưới, về ở chung, thế là sinh ra con”. Chưa thỏa mãn với câu trả lời đó, hai ngày sau bé lại hỏi: “Sao ba mẹ về ở chung lại sinh ra con?”. Bí quá, chị đành trả lời qua quýt cho xong: “Ừ thì cô dâu, chú rể về ở chung là sinh ra em bé”.

Cũng học lớp chồi (4 tuổi), con trai chị P.T. (Q.4) cứ hỏi mẹ sao con trai có “cái này” mà con gái lại có “cái kia”. Biết con mê truyện cổ tích, chị bèn nương theo đó mà trả lời: “Ông trời tạo ra như thế đấy con à”. Còn con gái chị T.D. (8 tuổi, Q.3) xem tivi thấy các cặp tình nhân “mi” nhau kiểu người lớn bèn đột ngột hỏi: “Sao cô chú đó hôn nhau bằng miệng, hổng giống ba mẹ hôn con?”. Bị “chiếu tướng” bất ngờ, hai vợ chồng chị nhìn nhau “cứng họng”. Cuối cùng chị giải thích: “Chắc tại má cô ấy bị dơ” rồi giả vờ chạy lẹ tới... mở quạt máy rồi đi luôn xuống bếp để tránh bị hỏi tiếp.

"Dạy trẻ về tình dục là không đủ và không cần, bởi không cần dạy cũng biết. Cái cần dạy là cách ứng xử đúng với giới của mình và phù hợp với chuẩn mực xã hội"

Càng lớn tuổi, trẻ đặt câu hỏi càng khó. Mới mấy ngày trước, con trai chị T.T. (10 tuổi, Q.Bình Thạnh) vừa đi học về là ào tới hỏi: “Cưỡng hiếp là gì mà lại đau đớn hả mẹ?”. Trước ánh mắt chờ đợi của bé, chị bèn trả lời: “Cưỡng hiếp giống như đánh vậy đó”. Nặng “đô” hơn, cậu con trai học lớp 3 của chị M.L. (Q.Phú Nhuận) chẳng biết tìm hiểu giới tính từ đâu mà hỏi: “Có phải ba mẹ giao phối sinh ra con phải không?”. Nghe câu hỏi của con có vẻ “khoa học”, chị L. bèn cười hề hề: “Mẹ thấy con giống nhà khoa học quá, mai mốt lớn lên con muốn trở thành nhà khoa học về vật lý, toán học hay vũ trụ?”.

Nhiều cha mẹ cho biết rất khó khăn trước những câu hỏi về giới tính của con trẻ bởi bản thân không thật rành rẽ kiến thức về lĩnh vực này. Các ông bố bà mẹ khác thì than vãn họ biết đấy nhưng không biết trả lời ra sao. Như chị T.L. (huyện Hóc Môn) thì bị ông xã ngăn cản “thằng nhỏ mới chừng ấy tuổi, đừng dạy chuyện bậy bạ”. Riêng chị M.D. (Q.4) vì đơn thân nuôi con trai nên càng khó...

Nói như thầy thuốc

Nhiều năm qua, Việt Nam đứng trong hàng “top” các nước nạo phá thai ở giới trẻ. Vậy nên cứ mỗi lần đứng lớp dạy tâm sinh lý, ThS.BS Lâm Hiếu Minh (Bệnh viện Tâm thần TP.HCM) lại bức xúc trước sự tồn tại của các “phố hút thai” ở các thành phố lớn như là một thực trạng kinh dị thời hiện đại. Theo BS Minh, bạn trẻ dễ tiếp cận nhiều loại thông tin khác nhau, do đó việc giáo dục giới tính cần rất sớm và làm ngay. Chuyên viên tâm lý Lê Thị Minh Hoa cũng cho rằng mãi đến lớp 8 trẻ mới được học về sức khỏe sinh sản và quá trình thụ tinh là quá muộn, vì nhiều bé gái đã dậy thì trước cả khi được học về chu kỳ kinh nguyệt.

Cùng quan điểm, BS Đỗ Hồng Ngọc chia sẻ, với mạng Internet, trẻ ngày nay “thông thái” hơn xưa nên hỏi đủ thứ về “chuyện người lớn” là đương nhiên. Ông cảnh báo xu hướng dậy thì sớm ở trẻ gia tăng trong độ tuổi tiểu học khiến trẻ gặp khó khăn do sự phát triển không đồng đều giữa hai mặt tâm và sinh lý. Thế nhưng, không ít cha mẹ vẫn tỏ ra rụt rè khi nói với con hoặc giải thích hời hợt, qua loa càng khiến trẻ tò mò, sợ hãi rồi tự tìm hiểu từ những nguồn như Internet, bạn bè... dễ dẫn đến những nhận thức sai lệch về giới tính.

BS Đỗ Hồng Ngọc nhấn mạnh dạy trẻ về tình dục là không đủ và không cần, bởi không cần dạy cũng biết. Cái cần dạy là cách ứng xử đúng với giới của mình và phù hợp với chuẩn mực xã hội: con trai phải thế này và con gái phải thế kia. Cha mẹ sẽ dễ dàng trao đổi về chuyện “khó nói” nếu coi đó là kiến thức khoa học, con biết đến đâu thì hỗ trợ đến đó. Đặc biệt, với các bé biết nhiều, cha mẹ thậm chí có thể chia sẻ kiến thức khoa học về quan hệ nam nữ, nhưng cần lựa lời cho có tính giáo dục và trên nền tảng của tình yêu. Chưa hết, cha mẹ cần chọn cách nói “bình thường và đơn giản” giống như cách nói của thầy thuốc. Ông minh họa: “Tử là con, cung là nơi ở giống như hoàng cung của vua ở, tử cung là nơi em bé ở khi chưa chào đời”.

Một cách khác, cha mẹ có thể tìm sách/tài liệu tốt về giáo dục giới tính rồi giả vờ “bỏ quên”, trẻ đang tò mò về chuyện đó tất lén đọc. Hoặc cha mẹ có thể cùng đọc, qua đó định hướng luôn cho trẻ. Đáng lưu ý, theo BS Đỗ Hồng Ngọc, cha mẹ cần làm bạn với trẻ qua thái độ tôn trọng, chân thành, không áp đặt, cần thấu cảm (đặt mình vào vị trí trẻ). Bởi theo ông, nếu trong nhà không có “bạn” (cha mẹ), trẻ sẽ tự đi tìm hiểu từ các nguồn bên ngoài vốn không an toàn. “Cha mẹ không thể và không nên tò tò theo từng bước chân con mà cần trang bị cho trẻ nội lực để lựa chọn. Trẻ chọn hướng này sẽ dẫn tới hậu quả này, hướng kia thì hậu quả khác” - ông nói.