Phóng to

Giao dịch vàng tại NH TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) - Đồ họa: v.cường - Ảnh: Thanh Đạm

Trong phiên đấu thầu mới nhất vào ngày 1-8, NH Nhà nước lại bán sạch 1 tấn vàng. Nhiều chuyên gia đặt câu hỏi số vàng đấu thầu sau khi các NH hoàn tất việc tất toán trạng thái đã đi đâu?

50 tấn vàng và hơn thế nữa

Đã có gần 12 tấn vàng cung ra thị trường thông qua đấu thầu sau thời điểm 30-6, còn nếu tính chung từ 28-3 đến 1-8, NH Nhà nước đã bán ra thị trường 1.323.400 lượng vàng, tương đương khoảng 50 tấn vàng. Quy đổi theo giá vàng thế giới hiện nay, số ngoại tệ bỏ ra nhập vàng đã lên đến khoảng 2 tỉ USD, tương đương hơn 40.000 tỉ đồng. Những phiên đấu thầu gần đây, dù các NH thương mại không còn chịu áp lực bởi quy định mua vàng tất toán trạng thái, nhưng lực mua vàng vẫn rất mạnh. Mỗi phiên đấu thầu luôn có từ 17-20 NH và doanh nghiệp tham gia bỏ thầu, chỉ một vài phiên số vàng chào thầu dư 100 lượng, còn lại đều “cháy hàng”. Ai mua số vàng này?

Giám đốc khối kinh doanh vàng một NH cổ phần phía Bắc cho biết phần lớn số vàng đấu thầu vẫn chảy vào túi các NH lớn. “Người dân đã tỉnh táo hơn nhiều nên không còn đổ xô mua vàng như trước. Đặc biệt khi gần đây cơ hội để người dân lướt sóng không còn vì mỗi đợt biến động, chênh lệch giữa giá mua - bán vàng lại giãn rộng” - vị giám đốc này nói.

Để hạn chế vàng đấu thầu chảy vào túi các NH lớn, gần đây NH Nhà nước liên tục giảm số lượng vàng tối đa mà mỗi đơn vị được phép mua qua mỗi phiên đấu thầu. Từ mức 15.000 lượng/phiên, số lượng vàng mà một đơn vị tham gia đấu thầu được phép mua giảm xuống mức 5.000 lượng và hiện nay còn 3.000 lượng.

Phó tổng giám đốc một công ty vàng tại TP.HCM nói không hình dung vàng đấu thầu chảy đi đâu khi mà các NH đã tất toán trạng thái huy động lẫn cho vay, nhưng vàng đấu thầu tung ra bao nhiêu đều được mua hết bấy nhiêu. Tuy nhiên theo vị này, giá vàng trong nước sẽ khó về sát giá vàng thế giới do NH Nhà nước không can thiệp. “Nếu NH Nhà nước can thiệp đưa giá vàng trong nước sát với thế giới, tức còn khoảng 33 triệu đồng/lượng, lập tức lực mua lại bùng lên, ảnh hưởng đến mục tiêu chống vàng hóa của NH Nhà nước” - vị này nói. Thực tế cũng cho thấy chỉ một tuần NH Nhà nước giãn tiến độ đấu thầu để thử thị trường, ngay lập tức chênh lệch giá vàng trong nước - thế giới giãn rộng.

“NH chỉ mua để bán lẻ”

Ông Trần Thanh Hải - tổng giám đốc Công ty Đầu tư và kinh doanh vàng VN (VGB) - cho rằng có điều bất thường khi áp lực mua vàng đóng trạng thái không còn nhưng giá vàng trong nước không giảm. Theo ông Hải, hiện các NH được duy trì số vàng dương 2%. Tính tổng vốn của 22 NH được phép kinh doanh vàng, các NH có thể duy trì số dư vàng tương đương 70.000 lượng. Con số này không cao nhưng trong một thời gian, nếu các NH dồn dập tung hàng ra thì có khả năng chỉnh giá thị trường theo ý đồ của mình.

“Việc này chỉ xảy ra nếu các NH bắt tay nhau cùng hành động theo một hướng” - ông Hải nói. Tuy nhiên, theo ông Hải, với tình trạng độc quyền cung và độc quyền phân phối như hiện nay, người dân thường có tâm lý thủ, người có vàng cũng không dám bán vì sợ không mua lại được. Kết cục 49 phiên đấu thầu NH Nhà nước chỉ bán ra chứ không mua vào được, từ đó làm cho túi vàng trong dân ngày càng phình lên. Vấn đề gốc rễ không giải quyết được mà làm cho tình trạng vàng hóa ngày càng trầm trọng thêm.

Trao đổi với chúng tôi, một lãnh đạo NH Nhà nước cũng thừa nhận có tình trạng giá vàng bị đẩy lên vào những ngày NH Nhà nước không thực hiện đấu thầu, nhưng khẳng định không có chuyện NH đầu cơ vì giá vàng rất khó dự đoán. Theo vị này, các NH chỉ mua vàng để bán lẻ trên thị trường chứ không dám ôm vàng đầu cơ vì rủi ro rất lớn. Lý giải về động thái NH Nhà nước liên tục hạ giới hạn tối đa được phép mua qua mỗi phiên đấu thầu thời gian gần đây, vị này cho rằng mục đích của NH Nhà nước là bán vàng trên diện rộng, tức các NH và doanh nghiệp đều có thể mua chứ không tập trung vào bất kỳ tổ chức tín dụng nào.

Theo đại diện NH Nhà nước, trước đây do yêu cầu các NH phải tất toán trạng thái huy động lẫn cho vay vàng trong thời hạn gắt gao theo chỉ định, NH Nhà nước nâng giới hạn được mua tối đa lên để các NH có thể sớm hoàn thành việc tất toán vàng. Còn hiện nay, việc tất toán đã xong, NH Nhà nước giảm số vàng được phép mua tối đa để đảm bảo khả năng tham gia của các NH và doanh nghiệp.

Liên quan đến phương án huy động vốn vàng trong dân, vị này cho biết NH Nhà nước đang tính toán phương án xử lý và cần những điều kiện nhất định chứ không phải ngày một ngày hai, vì có bán vàng hay không là quyền của người dân. “Tới đây NH Nhà nước sẽ vẫn tiếp tục thực hiện các phiên đấu giá để bình ổn thị trường, tần suất đấu giá nhiều hay ít tùy thuộc vào diễn biến thị trường. Nhưng khả năng các NH làm giá là rất thấp vì số vàng tối đa được phép mua chỉ còn 3.000 lượng/phiên” - ông này nói.