Phóng to

Ngân hàng Thế giới cho biết Thái Lan trữ kho hơn 12 triệu tấn gạo - Ảnh: EPA

“Chúng tôi chấp nhận rằng một số loại gạo từ mùa vụ trước đã cũ và chất lượng cũng giảm bớt, cho nên chẳng thể nào ra giá cao được” - vụ phó Vụ Ngoại thương thuộc Bộ Thương mại Thái Lan Thikumporn Nartworathus nói với Reuters.

Các doanh nghiệp và những quan chức trong ngành nhận định Chính phủ Thái Lan sẽ chịu lỗ lớn nếu bán gạo bây giờ, trong bối cảnh nguồn cung dồi dào từ Việt Nam và Ấn Độ. Song song đó, giá đồng baht tăng cao trong tháng này (mức cao nhất trong 16 năm qua) sẽ khiến gạo Thái Lan đắt hơn nếu quy đổi ra USD. Hiện 1 USD đổi được 29.645 đồng bath Thái.

Chương trình thu mua trực tiếp từ nông dân với giá cao mà chính phủ phát động là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Chính sách này đã bị các học giả, nhà kinh tế trong nước chỉ trích. Bangkok Post dẫn báo cáo của Ngân hàng Thế giới ước tính gạo dự trữ của Chính phủ Thái Lan khoảng 12 triệu tấn.

Từ năm 2011 đến nay, Chính phủ Thái Lan mua gạo từ nông dân với giá 15.000 baht (510 USD)/tấn, khiến gạo xuất khẩu của nước này cao gấp ba lần loại tương đương với Ấn Độ hoặc Việt Nam. Đó cũng là lý do khiến Thái Lan để vuột danh hiệu nhà xuất khẩu gạo hàng đầu trong năm 2012 vào tay Ấn Độ.

Hồi đầu tháng 3, một quan chức cao cấp tại Bộ Thương mại Thái Lan cho biết chính phủ có thể hạ giá thu mua gạo. Động thái này ngay lập tức vấp phải sự phản đối dữ dội của hàng ngàn nông dân Thái.

Hiện chính phủ đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt kho bảo quản tốt. Tuy nhiên ngay cả những nơi có điều kiện lưu trữ đáp ứng tiêu chuẩn thì chất lượng của gạo sẽ giảm dần sau 1 hoặc 2 năm.

Hiện nay một số cơ quan quốc tế cũng đã lưu tâm vấn đề mua và trữ gạo của Thái Lan. Theo Reuters, tại một hội nghị của WTO tuần này, Washington đã đề nghị Thái Lan giải thích gạo tích trữ trong kho là dùng xuất khẩu hay tiêu thụ nội địa. Một số nước và cả Liên minh châu Âu thúc giục Thái Lan giải phóng kho trữ gạo của mình.

Theo nhà kinh tế Samarendu Mohanty (Viện Nghiên cứu gạo quốc tế, Manila), dù nhu cầu tiêu thụ gạo thế giới trong năm 2013 vẫn cao nhưng giá gạo thế giới có thể giảm nếu Thái Lan “giải phóng” kho của mình.