Rộng cửa đón nhà đầu tư Nhật

Phóng to

Các doanh nghiệp Nhật Bản và Việt Nam gặp gỡ giao lưu tại hội thảo “Thị trường Việt Nam dưới góc nhìn doanh nghiệp Nhật Bản” - Ảnh: Thuận Thắng

Đây là xu hướng nhận được nhiều sự quan tâm của hơn 200 khách mời là doanh nghiệp Việt Nam và Nhật Bản trong buổi hội thảo “Thị trường Việt Nam dưới góc nhìn doanh nghiệp Nhật Bản” do báo Tuổi Trẻ phối hợp với báo Mainichi tổ chức ngày 14-3.

Mở ra nhiều cơ hội

Bà Huỳnh Hồng Phương, thành viên HĐQT Công ty CP sản xuất thép Nguyễn Minh Vina (Long An), cho biết ngay sau buổi hội thảo, công ty đã làm việc với Tập đoàn Kanematsu và bước đầu có những thông tin có lợi cho sự hợp tác. Công ty đang nhập khẩu sắt cuộn từ Nhật Bản chiếm 30-40% nên đây là dịp tìm kiếm đối tác phân phối sản phẩm.

Hiện thị trường Nhật chiếm đến 50% kim ngạch xuất khẩu của công ty, ông Lê Văn Hưng - phó giám đốc Công ty thương mại và dịch vụ Minh Phương - chia sẻ thị trường Nhật đòi hỏi nghiêm ngặt chất lượng sản phẩm nên ngoài chủ động cải tiến, thay đổi sản phẩm thì tìm kiếm đối tác liên doanh, liên kết cũng là cách doanh nghiệp chọn để thâm nhập sâu vào thị trường này.

Theo ông Nguyễn Trung Dũng - tham tán thương mại Việt Nam tại Nhật Bản, các sản phẩm Việt Nam có thế mạnh để xuất khẩu vào thị trường Nhật Bản rất nhiều, gồm: rau quả nhiệt đới, sản phẩm thủy sản đa dạng, hàng thủ công mỹ nghệ, các mặt hàng nông sản... Trong nhóm nông thủy sản đáng lưu ý là mặt hàng thanh long có tốc độ tăng trưởng qua thị trường Nhật khá cao, đạt 3 triệu USD trong năm 2012. Một số mặt hàng khác có nhiều tiềm năng và thế mạnh là con tôm, thị phần tôm của Việt Nam luôn đứng đầu so với Thái Lan, Indonesia. Tuy nhiên, hiện hàng hóa Việt Nam xuất khẩu vào Nhật mới chỉ chiếm 1,7% nhu cầu nhập khẩu của thị trường này.

“Mức xuất khẩu của Việt Nam vào Nhật còn quá nhỏ, chưa tương xứng với tiềm năng thương mại giữa hai nước. Hàng rau quả, trái cây của chúng ta thơm ngon như thế nhưng chỉ chúng ta biết. Trừ các du khách Nhật sang Việt Nam, còn lại người Nhật có biết đâu” - ông Dũng nói.

Theo lộ trình thực thi các hiệp định thương mại được ký kết giữa hai nước, hàng trăm mặt hàng nông sản, thực phẩm vào Nhật sẽ được giảm thuế như năm 2014 nhiều mặt hàng trong nhóm thủy hải sản về mức thuế 0% là bạch tuộc, sứa..., vì vậy cơ hội hợp tác làm ăn với các doanh nghiệp Nhật Bản còn rất nhiều.

Theo ông Dũng, doanh nghiệp Việt Nam không nên chỉ tập trung vào những mặt hàng lớn. Có những mặt hàng mới nghe qua tưởng rất nhỏ, không nhiều cơ hội kinh doanh, nhưng thực tế lại có thị trường tiêu thụ rộng lớn. Như trường hợp con ốc vít, nghe có vẻ rất bình thường nhưng nó lại được sử dụng rất rộng rãi trong sản xuất, xây dựng dân dụng, công nghiệp, làm đường cao tốc...

Doanh nghiệp Nhật quan tâm đến thực phẩm

Theo các doanh nghiệp Nhật Bản, hàng Việt Nam vào Nhật còn nhiều khó khăn, nhưng nếu doanh nghiệp Nhật đầu tư vào Việt Nam, sản xuất hàng rồi xuất khẩu sang Nhật Bản lại dễ dàng hơn vì có sự am hiểu thị trường và thủ tục, tiêu chuẩn với hàng nhập khẩu. Đây cũng là xu hướng các doanh nghiệp Nhật Bản đang chú ý. Ông Suetake Jun, Tập đoàn thương mại Kanematsu, cho biết đang sản xuất thực phẩm gia công tại Việt Nam, sau đó xuất khẩu sang Nhật và các nước châu Âu. Ngoài ra, Kanematsu còn đang đẩy mạnh liên doanh với doanh nghiệp Việt Nam để triển khai kinh doanh tại Việt Nam.

Theo ông Nakajima Kazuo - Công ty Brain Works, chuyên môi giới tư vấn cho các doanh nghiệp Nhật tại thị trường Việt Nam, từ sau thảm họa động đất - sóng thần tháng 3-2011, các doanh nghiệp Nhật bắt đầu mở rộng làm ăn ra nước ngoài nhiều hơn, họ tiến vào các thị trường châu Á, trong đó có Việt Nam. Thị trường Việt Nam đang được mở rộng, và cơ hội làm ăn ở đây rất lớn. Khối doanh nghiệp này vào Việt Nam, tìm kiếm sự hợp tác không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm hơn mà còn giúp hàng hóa sản xuất tại Việt Nam xuất khẩu đi nhiều nước và có thể khai thác ngay thị trường tại chỗ.

Cũng theo ông Nakajima Kazuo, vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm giữa Nhật Bản và Việt Nam có nhiều khác biệt, việc xóa khoảng cách giữa hai bên rất quan trọng và con đường liên doanh, hợp tác sẽ thúc đẩy thương mại hiệu quả hơn. Ví dụ với hàng thực phẩm chế biến, chỉ cần tay người chạm vào sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn hay ở hàng nông sản, người Nhật lo ngại việc sử dụng thuốc trừ sâu, hàng thủy sản là chất hóa học... Ở Nhật Bản, các vấn đề trên bị kiểm soát rất gắt gao. “Chúng tôi đã rất nỗ lực tìm hiểu các nhà nông sử dụng loại phân bón, thuốc trừ sâu nào, quá trình sản xuất ra sao. Ở Việt Nam, có rất nhiều cơ sở nhỏ lẻ nuôi trồng thủy sản. Cần liên kết các cơ sở này vào một đầu mối để doanh nghiệp Nhật Bản theo dõi được thông tin” - ông Suetake Jun gợi ý.

Làm sao để hợp tác hiệu quả?

Ông Nguyễn Trung Dũng cho biết tại Nhật các sản phẩm liên quan đến con người đều phải qua một quy trình kiểm tra rất ngặt nghèo. Việc đáp ứng được hay không nằm ở bản thân doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu làm được với Nhật thì sẽ làm được ở nhiều thị trường khác. Hiện nay phía Nhật đã chấp nhận một số phòng kiểm nghiệm tại Việt Nam được kiểm nghiệm hàng hóa vào Nhật. Vì vậy, doanh nghiệp Việt Nam có sự hợp tác, liên doanh với doanh nghiệp Nhật Bản sẽ suôn sẻ hơn. Ngoài ra sự tận dụng về khoa học công nghệ của Nhật Bản để hạn chế xuất khẩu hàng thô, thì bắt tay liên doanh với nhau cũng là cách làm tốt để phát triển bổ sung cho nhau.

Thứ hai là vấn đề hợp tác bảo vệ vệ sinh an toàn thực phẩm. Từ nhiều năm nay, hàng hóa Việt Nam sang Nhật bị kiện và trả về, nếu hai nhà nước chấp nhận cơ quan kiểm định của nhau thì sẽ tránh việc xuất khẩu hai lần, đỡ phải trả về như thời gian vừa rồi. Đặc biệt doanh nghiệp Việt Nam cần thay đổi tập quán kinh doanh, từ vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, phải có tư duy, tầm nhìn dài hạn, chứ không phải kiểu làm 1-2 thương vụ.

Theo ông Trần Kim Chung - chủ tịch HĐQT CT Group, làm ăn với người Nhật cần có sự chuẩn bị cẩn thận, kỹ lưỡng mới được việc. Ban đầu nhiều khó khăn nhưng khi làm được sẽ rất thông suốt. Doanh nghiệp không nên loay hoay tự làm mà nên sử dụng các công ty tư vấn ở Nhật Bản, họ có những dịch vụ rất chuyên nghiệp.