Đi ngược lại lợi ích người tiêu dùngVN sẽ làm việc với WWF để phản đốiXem bản tin tiếng Anh

Phóng to

Ông Nguyễn Hữu Dũng, phó chủ tịch VASEP, chủ trì họp báo - Ảnh: Huy Hùng

Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Dũng - phó chủ tịch VASEP, những thông tin WWF đưa ra vừa thiếu chính xác vừa không thiện chí.

Tiêu chí đánh giá không minh bạch

“VASEP phản đối ý kiến đánh giá không đúng đắn, thiếu cơ sở khoa học và không phù hợp thực tế của một số tổ chức WWF châu Âu và lo ngại việc đó có thể gây ra thiệt hại lớn cả cho người sản xuất lẫn người tiêu dùng, đồng thời ảnh hưởng bất lợi đến uy tín của WWF về tính khách quan, trung thực và minh bạch trong hành động... VASEP không rõ lý do hay nguyên nhân nào khiến cá tra được đưa vào danh sách đỏ, trong khi các tiêu chí liên quan cần thiết phải được minh bạch” - ông Dũng nói.

Từ đầu năm đến nay, nhà máy của 20 DN và 40 vùng nuôi cá tra VN đã được cấp chứng nhận Global GAP - tiêu chuẩn cao nhất của ngành nuôi trồng thủy sản có trách nhiệm và bền vững toàn cầu. Hàng chục DN khác đang triển khai thực hiện Global GAP, dự kiến trong 4-5 năm nữa 100% vùng nuôi cá tra sẽ có chứng nhận này.

Theo ông Dũng, cá tra là loài thủy sản có giá trị kinh tế - sinh thái tuyệt vời, vượt trội nhất trong các loại cá nuôi. Vì vậy, lẽ ra sản xuất cá tra phải được WWF ủng hộ để phát triển rộng hơn nữa nhằm bảo vệ các loài thủy sản hoang dã và tính đa dạng sinh học của thế giới như tổ chức này mong muốn. Một số thông tin bên ngoài cho hay công ty tư vấn độc lập do WWF thuê chưa đến VN mà vẫn đưa cá tra vào danh sách đỏ. Việc này có thể sẽ được VASEP yêu cầu Bộ Công an kiểm tra lại cụ thể.

Từ năm 2003 VN đã phổ biến áp dụng tiêu chuẩn của hệ thống quản lý SQF 1000CM của Hiệp hội Tiếp thị thực phẩm Mỹ. Các doanh nghiệp (DN) cá tra VN luôn chủ động cập nhật thông tin và áp dụng những tiêu chuẩn quốc tế tiên tiến, nhằm đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của người tiêu dùng. Hiện nay, đa số DN đã và đang xây dựng các chuỗi sản xuất khép kín, nhằm quản lý chặt chẽ mọi yếu tố có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng và an toàn thực phẩm của sản phẩm cá tra (con giống, thành phần thức ăn, công nghệ nuôi, kiểm soát sức khỏe cá nuôi, công nghệ chế biến, điều kiện an toàn vệ sinh lao động, sức khỏe công nhân...). Nhiều DN đã áp dụng thành công hệ thống truy xuất nguồn gốc với các công nghệ hiện đại như định vị bằng tần số vô tuyến và rất chú trọng thực hiện trách nhiệm xã hội.

Chính phủ đã đồng ý ủng hộ chương trình áp dụng Global GAP cho toàn bộ trang trại nuôi cá tra thương phẩm trong kế hoạch 2011-2015.

Ông Dũng khẳng định việc quản lý tác động môi trường của hoạt động nuôi và chế biến cá tra, xử lý nước thải từ ao nuôi và nhà máy chế biến trước khi thải ra môi trường, kiểm soát chặt chẽ các hóa chất, kháng sinh sử dụng cho cá nuôi đã và đang được chú trọng. Chương trình kiểm soát môi trường nước được Cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản thuộc Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn tiến hành trong nhiều năm qua cho thấy chất lượng môi trường của vùng hạ lưu Mekong đáp ứng tốt những tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế. Tác động đến môi trường của hoạt động nuôi và chế biến cá tra được kiểm soát chặt chẽ và đang ngày càng được giảm thiểu, chất lượng môi trường, hệ sinh thái và tính đa dạng sinh học đang được cải thiện nhanh chóng qua từng năm.

Mục tiêu không trong sáng

Liên quan đến thông tin về tiêu chuẩn của ASC (Hội đồng quản lý nuôi trồng thủy sản) do WWF và IDH (Tổ chức sáng kiến thương mại bền vững Hà Lan) thành lập, ông Dũng nói: “Trong hơn hai năm qua, WWF đã nhận được sự hợp tác của đông đảo nhà quản lý, nghiên cứu và người nuôi cá tra VN để tiến hành chương trình đối thoại nhằm xây dựng bộ tiêu chuẩn nuôi cá tra bền vững. Vì vậy, hơn bất cứ tổ chức quốc tế nào khác, WWF phải nhận thức được những tiến bộ về mọi mặt trong thực tiễn sản xuất cá tra ở VN. Đó cũng là cơ sở để họ tin tưởng có thể tiến hành cấp chứng nhận theo bộ tiêu chuẩn mới xây dựng từ năm 2011”.

VASEP cho rằng WWF cần phải thừa nhận hàng loạt cơ sở nuôi cá tra đã, đang và sẽ được chứng nhận SQF và Global GAP - những bộ tiêu chuẩn thực hành nuôi trồng thủy sản bền vững đang được công nhận rộng rãi ở Mỹ và châu Âu, mà không cần phải chờ đến lúc cá tra nhận được chứng nhận ASC của WWF. “Như vậy, khuyến nghị do một số thành viên WWF ở châu Âu đưa ra có thể ẩn chứa những mục tiêu không trong sáng” - ông Dũng nhận định.

Trả lời câu hỏi về phản ứng của VASEP trước những thông tin không khách quan nhằm bôi xấu cá tra, ông Dũng cho biết VASEP đã chính thức gửi lời mời và sẵn sàng đón tiếp những người không am hiểu thực tế đến thăm VN, giúp họ nhìn nhận đúng tình hình sản xuất cá tra - một nghề nuôi đầy triển vọng, có thể giúp giải quyết nhiều vấn đề nan giải về cung cấp thực phẩm cho nhân loại, đồng thời bảo vệ môi trường và chất lượng hệ sinh thái trong tương lai.

Người tiêu dùng đang bị thiệt hại

Cũng theo ông Dũng, những phản ứng tức thời và gay gắt của các công ty thương mại thủy sản lớn và có uy tín ở EU như Tập đoàn Findus và Tập đoàn Birds Eye Iglo cho thấy việc làm nêu trên gây thiệt hại cho chính người tiêu dùng và các DN một số nước EU nhập khẩu và kinh doanh cá tra. Nó còn gây tổn hại đến quan hệ thương mại giữa VN và các nước EU, gây khó khăn nghiêm trọng cho đời sống của hàng vạn gia đình nông dân nuôi cá và người lao động trong các xí nghiệp chế biến thủy sản ở ĐBSCL. Những thông tin không chính xác và lỗi thời đó cũng có thể làm giảm lòng tin của cộng đồng DN và người dân Việt Nam vào tính khách quan, trung thực và minh bạch của WWF.

VASEP đề nghị WWF toàn cầu yêu cầu các tổ chức thành viên của mình ở châu Âu khẩn trương xem xét lại ý kiến đánh giá, công bố công khai tiêu chí, các chỉ số đánh giá của chuyên gia tư vấn về quản lý sản xuất cá tra của VN và tiến hành sửa chữa lỗi trong việc hướng dẫn người tiêu dùng châu Âu. VASEP sẵn sàng cung cấp mọi thông tin, hợp tác, đối thoại, sẵn sàng tiếp thu mọi ý kiến phê bình đóng góp mang tính xây dựng. “Chúng tôi tin rằng với sự cộng tác của WWF và các tổ chức quốc tế khác, cá tra VN chắc chắn sẽ được phát triển bền vững và được đưa vào danh sách xanh trong cẩm nang hướng dẫn người tiêu dùng toàn cầu trong một tương lai không xa” - ông Dũng nói.

Theo một số chuyên gia, quy trình nuôi cá tra ngày càng được hoàn thiện và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của nhiều nước. Dưới đây là một số ý kiến. * ThS CAO VĂN THÍCH (phó trưởng khoa nông nghiệp Đại học An Giang): Cần rõ ràng hơn Trước hết cần thừa nhận trong những ngày đầu của nghề nuôi cá tra VN vào thập niên 1990, do chưa hiểu biết nhiều về các quy định về chất lượng, an toàn vệ sinh sản phẩm và tiêu chuẩn quốc tế nên không tránh khỏi việc vi phạm quy định về chất lượng và môi trường trong nuôi cá tra. Nhưng qua thời gian, ngành cá tra VN ngày càng phát triển, hoàn thiện về quy trình từ con giống, thức ăn, chế biến và xử lý môi trường. Việc WWF đưa cá tra vào danh sách đỏ vì những lý do liên quan đến môi trường là không hợp lý với tình hình thực tế hiện nay. WWF cần công khai những tiêu chí đánh giá, phương pháp thu thập dữ liệu và những chứng cứ rõ ràng cho kết luận của họ. Dù kết luận của WWF không phải là rào cản thương mại, nhưng ý kiến của họ được người tiêu dùng quan tâm đến môi trường coi trọng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến việc tiêu thụ cá tra VN. * Ông NGUYỄN MINH NHỊ (nguyên chủ tịch UBND tỉnh An Giang): Nói không đúng Nếu mục đích của WWF là để có sự hợp tác giữa Hội đồng quản lý nuôi trồng thủy sản và VN giúp hoàn thiện nghề nuôi cá tra và giúp người tiêu dùng sản phẩm này có thực phẩm sạch và an tâm thì là điều tốt. Nhưng các tiêu chí mà WWF nêu như các trại nuôi gây ô nhiễm môi trường tự nhiên do các loại thức ăn, hóa chất và thuốc trừ sâu được thải ra sông, hồ và cũng là nguồn lây bệnh cho cá ngoài thiên nhiên là điều không hợp lý. Cá tra là loài cá tự nhiên tại Đông Nam Á, nhưng hiện chỉ có VN cho sinh sản nhân tạo và nuôi thương phẩm thành công. Do quy trình nuôi ngày càng cải thiện nên cá tra VN có giá cạnh tranh nhất và cũng ngày càng cải thiện chất lượng tốt nhất. Những loại thuốc thú y và hóa chất sử dụng cho thủy sản đều tuân thủ quy định của thế giới, nhất là những yêu cầu khắt khe của các nhà nhập khẩu. Quy trình kiểm tra chất lượng (thuốc kháng sinh và hóa chất) được thực hiện tại ao, tại nhà máy, của doanh nghiệp nhập khẩu và cơ quan kiểm tra của nước nhập khẩu. WWF Việt Nam không tham gia Ngày 7-12, Quỹ quốc tế bảo vệ thiên nhiên (WWF) tại VN ra thông cáo báo chí về việc WWF quốc tế đưa cá tra VN vào danh sách khuyến nghị khách hàng đừng mua tại một số nước châu Âu gồm Đức, Bỉ, Áo, Đan Mạch, Na Uy và Thụy Sĩ vừa qua. Theo WWF VN, việc WWF chuyển cá tra, cá ba sa nuôi tại VN màu từ “màu vàng - hãy suy nghĩ kỹ trước khi sử dụng” sang “màu đỏ - đừng mua” bắt nguồn từ phương pháp đánh giá mới bao gồm 19 tiêu chí. Các tiêu chí này tập trung chủ yếu vào các vấn đề môi trường do ba tổ chức phi chính phủ bao gồm WWF, Hội Bảo tồn sinh vật biển (MSC) và Quỹ biển Bắc (NSF) cùng tham gia phát triển phương pháp đánh giá. Phần đánh giá thực địa do một tư vấn độc lập thực hiện. WWF VN không tham gia quá trình phát triển phương pháp đánh giá lẫn đánh giá thực địa. Cẩm nang hướng dẫn thủy sản được xuất bản hằng năm tại một số quốc gia nhằm khuyến khích người tiêu dùng sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Đây không phải là rào cản pháp lý đối với thương mại quốc tế. “Hiện WWF VN đang tích cực làm việc với các đồng nghiệp tại một số quốc gia châu Âu để làm rõ các tiêu chí và phương pháp” - WWF VN giải thích.