Phóng to

Nấm nhập khẩu từ Trung Quốc được bán tại chợ Xóm Chiếu, Q.4, TP.HCM (ảnh chụp sáng 20-7) - Ảnh: H.T.Vân

Kỳ 1: Mua tăm tre từ Trung Quốc

Tương tự cà rốt, hành tây, tỏi, gừng Trung Quốc và nhiều mặt hàng trái cây ngoại nhập như đào, lựu, quýt, ổi, chuối... nhập khẩu từ Trung Quốc, Philippines... nấm cũng đã len lỏi vào mọi ngóc ngách và “làm mưa làm gió” trên thị trường nông sản và trái cây Việt Nam.

Từ siêu thị đến chợ lẻ

Chị Phạm Thị Thủy, bán hàng nông sản tại chợ Phú Xuân (huyện Nhà Bè, TP.HCM), cho biết nấm rơm là mặt hàng duy nhất sản xuất trong nước có mặt tại sạp hàng của chị, còn lại đều là hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc...

Theo chị Thủy, trước đây vẫn bán một số loại nấm Việt Nam như nấm bào ngư, đông cô... nhưng gần đây khi đi lấy hàng chỉ thấy có nấm đóng bịch ghi chữ Trung Quốc. Người bán hàng cho biết đó là nấm nhập khẩu. “Từ giữa năm ngoái, nấm đông cô tươi bán theo ký của Việt Nam ít dần và sau đó vắng bóng hẳn. Các đầu mối chỉ bỏ sỉ nấm đông cô Trung Quốc. Giá mặt hàng này rẻ hơn hàng Việt Nam cả chục ngàn đồng/kg” - chị Thủy cho hay.

Tại các chợ bán lẻ trên địa bàn TP.HCM, thậm chí các xe bán rau, củ lưu động, các điểm bán nông sản phát sinh trong các hẻm ở khu dân cư cũng đều bán tràn ngập mặt hàng nấm nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc. Phổ biến nhất là nấm linh chi, nấm đông cô, kim châm, nấm mèo, nấm tuyết...

Đa số nấm nhập khẩu đều được đóng bao bì với trọng lượng 200-250 gam/bịch, được xử lý qua công nghệ hút chân không. Tại các siêu thị Big C, Metro, Maximark... nấm sản xuất trong nước chỉ có nấm rơm, nấm bào ngư... được bày bán nhưng số lượng ít. Còn lại nấm đùi gà trắng của Hàn Quốc, nấm tuyết, kim châm, đông cô... nhập khẩu gần như độc chiếm trên quầy kệ.

Giá ngày càng rẻ

Khảo sát giá nấm tại TP.HCM cho thấy nấm nhập khẩu được bán giá thấp nhất khoảng 70.000 đồng/kg. Cụ thể: nấm kim châm, đùi gà giá 70.000 đồng/kg, nấm đông cô 100.000 đồng/kg, nấm mèo 150.000 đồng/kg, nấm linh chi khoảng 220.000 đồng/kg... Theo Công ty TNHH thương mại xuất nhập khẩu C, giá nấm nhập khẩu có xu hướng ngày càng giảm. So với thời điểm này năm ngoái, giá nấm nhập đã giảm 8-10%.

Mặc dù giá bán lẻ ở mức cao ngất ngưởng (do đã độc chiếm thị trường), nhưng trên thực tế giá nấm nhập khẩu qua các cảng ở TP.HCM và qua các cửa khẩu tại Lào Cai, Lạng Sơn chỉ ở mức trung bình 26.000 đồng/kg. Chưa kể nấm nhập khẩu từ Trung Quốc đang được hưởng thuế suất thuế nhập khẩu 0% (đối với hàng có xuất xứ hàng hóa mẫu E). Đây là những lý do khiến mặt hàng này tràn ngập thị trường Việt Nam.

Theo thống kê sơ bộ, lượng nấm nhập khẩu được Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực I cho phép thông quan trong sáu tháng đầu năm 2010 qua cảng Cát Lái (Q.2, TP.HCM) khoảng 800 tấn, tương đương kim ngạch đạt 660.000 USD. Trong khi đó, lượng nấm nhập về TP.HCM cả năm 2009 chỉ 732,5 tấn (theo thống kê của Trung tâm Kiểm dịch thực vật nhập khẩu thuộc Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, trụ sở tại TP.HCM).

Hàng nội vắng bóng ở chợ đầu mối

Không thua kém mặt hàng nấm, các mặt hàng như tỏi, cà rốt, khoai tây, hành tây... nhập khẩu từ Trung Quốc cũng đã “bám rễ” khá chắc tại thị trường Việt Nam. Điển hình là tỏi và hành tây được bán ở hầu khắp các chợ trên địa bàn TP.HCM. Tại chợ đầu mối nông sản Bình Điền (Q.8), gần như không thể tìm thấy tỏi Hà Nội (tên thường gọi chỉ loại tỏi trồng ở phía Bắc). Tỏi Lý Sơn cũng vắng bóng.

Tỏi Trung Quốc, với giá nhập khẩu khoảng 3.000 đồng/kg, bán sỉ khoảng 32.000 đồng/kg, bán lẻ 45.000-49.000 đồng/kg đã độc chiếm chợ Bình Điền. Tại đây, mỗi buổi chợ phiên có hàng chục sạp hàng với các bao tải tỏi chất cao ngút. Tương tự là hành tây, khoai tây được bốc dỡ từ những xe tải lớn, hàng đầy ắp và theo xe kéo ùn ùn vào chợ.

Bên cạnh sự vượt trội về mẫu mã, giá của nhiều loại rau củ nhập khẩu chỉ bằng 1/10, thậm chí 1/40 giá bán lẻ. Theo ông Nguyễn Bá Định, phó chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn, hàng nông sản Trung Quốc đang được hưởng mức thuế suất 0% khi nhập khẩu vào Việt Nam. Các mặt hàng nhập khẩu trong khu vực ASEAN cũng chỉ chịu thuế suất nhập khẩu 5%.

Đó là lý do khoảng vài năm trước nông sản nhập khẩu vào Việt Nam chủ yếu có nguồn gốc Trung Quốc thì nay nông sản Thái Lan, Malaysia, Philippines (có cả gừng, hành, tỏi, bắp cải, khoai tây...) cũng đã xuất hiện tại thị trường TP.HCM, với tổng số lượng lên đến hàng trăm ngàn tấn/năm.

______________

Kỳ tới: Chi hàng triệu USD nhập cám gạo