Máy phát điện chạy bằng nước?

Phóng to

TS Nguyễn Chánh Khê (trái) hướng dẫn nhân viên vận hành chiếc máy phát điện chạy bằng nước tại phòng thí nghiệm - Ảnh: Đức Thiện

* TS Huỳnh Quyền (giám đốc Trung tâm Nghiên cứu công nghệ lọc hóa dầu Trường ĐH Bách khoa, ĐHQG TP.HCM):

Công trình máy phát điện chạy bằng nước của TS Nguyễn Chánh Khê có thể dựa trên nguyên lý phản ứng phân hủy nước tạo hydro, sau đó dùng hydro chạy pin nhiêu liệu.

Như chúng ta đã biết, điều kiện để xảy ra phản ứng phân hủy nước là phải có năng lượng lớn (135kcal/mol) để phá hủy liên kết hydro và oxy trong phân tử nước, vì phân tử nước bền và đây là phản ứng thu nhiệt nên không thể sinh ra lượng nhiệt lớn để có thể xem như phản ứng “nội sinh” mà tác giả máy phát điện chạy bằng nước đề cập đến.

Đã có nhiều công trình nghiên cứu được công bố, có một số loại xúc tác có thể giảm bớt năng lượng cho phản ứng phân hủy nước để tạo thành hydro. Tuy nhiên, phản ứng phân hủy nước để tạo thành hydro luôn cần phải có năng lượng.

Một điều lưu ý khi đề cập đến từ ngữ “xúc tác” và vật liệu nano, tác giả cần phải phân biệt rõ ràng về “xúc tác và vật liệu nano”. Thực chất đa số xúc tác rắn đều có thể là vật liệu nano, nhưng vật liệu nano chưa phải là xúc tác.

Khái niệm về xúc tác chúng ta có thể hiểu đó là chất tham gia vào phản ứng và sau khi phản ứng hoàn thành, bản thân chất xúc tác sẽ trở về trạng thái ban đầu. Nếu một chất đưa vào mà sau khi phản ứng không ra thành chất ban đầu mà thành sản phẩm khác để mang về tái chế thì nó gọi là chất tham gia phản ứng chứ không thể xem là xúc tác được. Do vậy, trong nghiên cứu của TS Khê, nếu tác giả sử dụng “xúc tác” thì không thể dùng từ nano lẫn lộn với xúc tác được, bên cạnh đó vấn đề đặt ra ở đây là sự cân bằng năng lượng, hay nói cách khác hơn là hiệu quả thu hồi năng lượng, từ hydro sinh ra so với năng lượng cung cấp cho phản ứng sinh hydro có hiệu quả hay không.

Trên thế giới hiện nay đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về phản ứng phân hủy nước để tạo thành hydro đơn thuần (không phải phương pháp điện phân) cho thấy phản ứng phân hủy nước để tạo hydro là khó khăn khi đưa vào sử dụng vì quá trình tiêu thụ năng lượng quá lớn, không hiệu quả. Hiện nay, tôi vẫn chưa đọc được công bố nào hoặc chưa tận mắt thấy được kết quả nghiên cứu của TS Khê, nhưng tôi nghĩ nguyên lý thực hiện nghiên cứu tạo hydro của TS Khê không mới nhưng cái mới có thể nằm trong việc tìm ra xúc tác mới.

Tuy nhiên, vấn đề này cần phải làm rõ ràng hơn trên cơ sở khoa học, tránh hiểu nhầm trong sự công bố kết quả. “Động cơ vĩnh cửu” đã được chứng minh không thể tồn tại bởi các kết quả nghiên cứu khoa học thông qua định luật bảo toàn về năng lượng. Theo tôi, TS Khê nên có những công bố bằng các bài báo khoa học hoặc báo cáo tại các hội thảo để có thể sáng tỏ hơn về kết quả nghiên cứu của mình, sự góp ý của các nhà khoa học có thể làm kết quả nghiên cứu của ông hoàn thiện hơn.

Bên cạnh đó, cần tránh hiện tượng quá cường điệu về kết quả nghiên cứu khoa học vì sẽ làm giảm niềm tin của mọi người đến các nhà khoa học, đặc biệt tại VN và sẽ đi ngược lại với chủ trương, mục tiêu nghiên cứu khoa học để phục vụ cuộc sống.

Còn đối với vấn đề bí mật công nghệ, tôi nghĩ quá dễ dàng đối với các nhà khoa học trong các báo cáo tại các hội thảo. Hơn nữa, kết quả nghiên cứu, trong trường hợp tác giả muốn, sẽ được bảo đảm bằng đăng ký bản quyền sáng chế mà hiện nay VN chúng ta đang thực hiện. Ngay cả công trình đoạt giải Nobel quốc tế cũng trải qua các hội thảo công bố trước khi được công nhận. Nếu nghiên cứu khoa học mà không dám công bố một cách có khoa học thì chúng ta cần suy nghĩ lại.