Phóng to

Hoa mắt với các loại quảng cáo của trường tư. Trong nội dung quảng cáo của nhiều trường có thông tin không đúng với thực tế - Ảnh: Như Hùng

Theo chân một nhóm phụ huynh ở Long An lên TP.HCM tìm trường tư cho con theo danh sách 85 trường THPT tư thục tại TP.HCM, chúng tôi hoa mắt trước hàng loạt lời quảng cáo, giới thiệu, mời chào về trường. Hầu như đến trường nào chúng tôi cũng thu thập được rất nhiều tờ rơi, thư ngỏ của trường đó và cả các trường khác. Lý do là có cả một đội quân hùng hậu của một số trường chuyên phát tờ rơi, danh thiếp của trường mình tại... cổng trường bạn.

Không như quảng cáo

Cầm trên tay tờ rơi quảng cáo của Trường tư thục Phùng Hưng (tọa lạc trên đường Quang Trung, Q.Gò Vấp) và sau khi tận mắt nhìn ngôi trường này, chị Nguyễn Thị Đăng, một phụ huynh ở Long An có con vào lớp 10, bất ngờ khi thấy ngôi trường này có thực tế khác xa với hình ảnh trên tờ quảng cáo. Bảng hiệu lớn tạo cảm giác trường rất rộng, nhưng khi vào bên trong trường thiết kế khá bít bùng, lối dẫn vào các phòng học chỉ vừa đủ cho hai người, không thấy các hệ thống máy móc hiện đại như trong hình vẽ quảng cáo. Sân sinh hoạt thể thao trong hình vẽ được cán bộ tuyển sinh trường này giải thích là “trường liên kết với những địa điểm xung quanh, không nằm trong khuôn viên chính thức của nhà trường”. Và phân trần: “Hình trong tờ rơi là mô hình giai đoạn hai của nhà trường. Hồ bơi, sân bóng nhà trường vẫn đảm bảo hoạt động vì đã hợp đồng với các đơn vị lân cận. Phụ huynh đến xem cơ sở vật chất, nếu ưng ý thì chọn trường, không thì đi trường khác chứ không có lừa đảo gì ở đây cả”.

Nếu chỉ tin vào tờ rơi quảng cáo, phụ huynh dễ bị lầm tưởng bởi trường nào cũng cung cấp những hình ảnh đẹp về cơ sở vật chất, phòng học, sân bãi khang trang, rộng rãi. Tuy nhiên trên thực tế tại TP.HCM số trường có cơ sở vật chất thật sự đảm bảo cho các hoạt động giáo dục chỉ mới đếm được trên đầu ngón tay. Đa số trường tư, đặc biệt là những trường mới thành lập vài năm trở lại đây, đều có cơ sở vật chất thuê mướn, sửa sang, chuyển mục đích sử dụng, bít bùng, thiếu sân bãi...

Đủ kiểu khuyến mãi

Dù công tác tuyển sinh tại các trường tư thục đã bắt đầu từ tháng 3 với việc tiếp thị thương hiệu tại các trường THCS các tỉnh, gửi thư ngỏ, tờ rơi đến từng nhà phụ huynh, nhưng đến thời điểm này ở một số trường tư thục tốp dưới, số lượng hồ sơ mới chỉ... “nhỏ giọt”. Nhiều trường vẫn đang hi vọng vào lứa học sinh rớt lớp 10 công lập sau khi Sở GD-ĐT công bố điểm chuẩn vào lớp 10 (khoảng giữa tháng 7).

Các trường tốp trên như Nguyễn Khuyến, Trương Vĩnh Ký chỉ tuyển vài ngày đã nhận đủ hồ sơ dù yêu cầu về đầu vào khá cao cùng những cam kết khắt khe. Cánh cửa tại một số trường tư đã có tên tuổi như Thanh Bình, Thái Bình, Ngô Thời Nhiệm bắt đầu hẹp dần khi số hồ sơ nhận vào đã gần đủ so với chỉ tiêu. Trong khi đó, các trường tốp dưới, đặc biệt là những trường tư mới thành lập, vẫn vất vả tìm kiếm từng học sinh. Có trường tuyển sinh từ đầu tháng 5 nhưng đến nay số hồ sơ chưa đủ...

Chủ tịch hội đồng quản trị một trường tư thục tại Q.Gò Vấp tâm tư: “Kinh tế đang khó khăn nên phụ huynh khó tính hơn trong việc chọn trường cho con. Không phải trường tư nào cũng hội đủ các thuận lợi về cơ sở vật chất, thương hiệu, vững về kinh tế. Số học sinh khá đã đầu quân cho các trường tên tuổi. Các trường tốp dưới (quy mô nhỏ, mới thành lập...) chia nhau, thậm chí tranh giành nhau số học sinh còn lại. Năm nay chỉ tuyển được khoảng trăm hồ sơ là đã mừng lắm rồi và cũng phải chấp nhận đầu vào rất thấp”.

Chính vì vậy, các trường tốp dưới đang ra sức chiêu mộ phụ huynh và học sinh bằng đủ các hình thức giảm giá, chiết khấu, ưu đãi. Chỉ tính riêng ở Gò Vấp, hầu như tất cả trường tư thục đều có hàng loạt chế độ miễn giảm học phí nghe rất “bùi tai”. Trường Lý Thái Tổ tặng 2 triệu đồng cho học sinh giỏi xin vào trường, đóng học phí cả học kỳ được giảm 5%, cả năm được giảm 10%. Trường Đại Việt giảm 20% học phí nếu đăng ký sớm, tùy theo điểm thi tiếng Anh đầu vào học sinh còn được giảm 500.000-1 triệu đồng/tháng, giảm 10% cho học sinh khá, giỏi...

Nhiều trường có chế độ miễn giảm rất cao nếu đóng tiền trọn gói, miễn giảm cho học sinh khá giỏi, cho anh chị em, họ hàng cùng đăng ký học. Một trường tư thục còn tặng 1 triệu đồng nếu học sinh đăng ký học hè sớm. Nhưng khi nộp hồ sơ phụ huynh mới vỡ lẽ số tiền này đã được quy đổi thành quà tặng (sách giáo khoa, balô, đồng phục). Có trường quảng cáo rầm rộ trên mạng, trên tờ rơi rằng trường mình nằm trong “tốp 4 trường dân lập hàng đầu tại TP.HCM”, tuy nhiên chúng tôi ghi nhận chưa có bảng xếp hạng uy tín nào đề cập thông tin này.

Trường tư thục Phạm Ngũ Lão (cơ sở Q.Tân Bình) phát cho chúng tôi phiếu ưu đãi học phí, trong đó có cả tên, tuổi, số điện thoại người giới thiệu học sinh. Trên phiếu cũng ghi rõ “người giới thiệu học sinh vào học được ưu đãi một lần” với mức 400.000 đồng/học sinh nội trú, 300.000 đồng/học sinh bán trú và 100.000 đồng/học sinh học hai buổi. Cách làm này dễ biến phụ huynh thành “cò mồi” cho trường.

Học phí công bố thấp hơn so với chi phí thực tế

Hiện nay các trường tư đưa ra nhiều mức học phí khá tương xứng với uy tín và cơ sở vật chất nhà trường. Dẫn đầu vẫn là Trường Trương Vĩnh Ký với mức chi phí cho một học sinh nội trú 11-12 triệu đồng/tháng. Kế đến là các trường Thanh Bình, Thái Bình, Nguyễn Khuyến... với mức trên 7 triệu đồng/tháng. Chiếm số đông là các trường có mức học phí, chi phí nội trú tổng cộng khoảng 5 triệu đồng/tháng cũng được nhiều phụ huynh các tỉnh quan tâm.

Tuy nhiên, theo một cán bộ Sở GD-ĐT TP.HCM, hiện nay nhiều trường có mức học phí công bố thấp hơn so với chi phí thực tế. Mức học phí hằng tháng mà các trường đưa ra thường chưa tính thứ bảy và chủ nhật (nếu ở lại cuối tuần phải đóng thêm 200.000 đồng/tuần). Ngoài ra phụ huynh cần hỏi rõ những khoản tiền không được nói rõ trong chi phí hằng tháng như tiền cơ sở vật chất, tiền ăn, tiền đồng phục, tiền hoạt động ngoại khóa, tham quan dã ngoại, chăm sóc sức khỏe...