Phóng to

Atlantis bay trên quỹ đạo Trái đất - Ảnh: Reuters

Atlantis cùng sáu phi hành gia đã hạ cánh xuống Trung tâm không gian Kennedy ở Florida, Mỹ sáng 26-5 (giờ địa phương). Đó cũng là chuyến bay cuối cùng của tàu con thoi này sau hơn hai thập niên hoạt động kể từ lần cất cánh đầu tiên vào ngày 3-10-1985. Còn Discovery và Endeavour cũng sẽ bay chuyến cuối cùng lần lượt vào tháng 9 và tháng 11 tới.

Chúng sẽ “nghỉ hưu” ở đâu? Câu hỏi này đang khiến rất nhiều người băn khoăn. “Đó là những phi thuyền độc nhất vô nhị, mỗi chiếc đều khác nhau - người phát ngôn NASA Allard Beutel mới đây khẳng định - Tôi không tưởng tượng được có một tổ chức nào lại không muốn trưng bày chúng”.

Món đồ cổ không gian: 28,8 triệu USD

Từ tháng 12-2008, NASA đã rao bán ba tàu con thoi này với giá 42 triệu USD/tàu. Tuy nhiên, trước cái giá quá cao này, các bảo tàng và các tổ chức ở Mỹ đều tỏ ra ngần ngừ. Tháng 1-2010, NASA hạ giá chỉ còn 28,8 triệu USD/ tàu. “Không phải là chúng tôi bán chúng - ông Beutel tuyên bố - Đó chỉ là chi phí làm sạch tàu, đảm bảo tàu an toàn khi trưng bày và đưa tàu đến địa điểm trưng bày”. NASA cho biết chi phí này chỉ là để tẩy sạch toàn bộ các loại hóa chất độc hại trên tàu và dùng máy bay Boeing 747 chở tàu đến nơi trưng bày.

NASA đã “để dành” tàu Discovery cho Viện bảo tàng hàng không và không gian quốc gia của Viện Smithsonian ở thủ đô Washington. Tuy nhiên, với kinh phí hằng năm chỉ 28 triệu USD, Viện Smithsonian tuyên bố “đang xem xét các khả năng” và mới đây cho biết “các vấn đề liên quan đến chi phí chuyển giao tàu Discovery vẫn chưa được giải quyết ổn thỏa”.

Trong khi đó, 21 viện bảo tàng và các tổ chức khác tại Mỹ đã nộp hồ sơ và sẵn tiền để xin mua như Viện bảo tàng hàng không, vũ trụ, hàng hải Intrepid ở Manhattan (New York), Viện bảo tàng quốc gia của không quân Mỹ ở Dayton, Ohio, Trung tâm vũ trụ Johnson ở Texas, Cung thiên văn Adler ở Chicago, Tổ hợp trung tâm vũ trụ Kennedy ở Florida...

“Tính sơ sơ tổng số tiền mặt và thỏa thuận vay đang có, chúng tôi hoàn toàn có thể đến lấy một chiếc tàu con thoi ngay từ ngày mai” - ông Bill Moore, giám đốc Tổ hợp trung tâm vũ trụ Kennedy, tự tin tuyên bố.

Sinh lãi 100 triệu USD/năm

Tổ hợp trung tâm vũ trụ Kennedy tỏ ra không hề ngán ngại trước những chi phí khổng lồ khác sẽ phải bỏ ra để đầu tư xây dựng một cơ sở khép kín, an toàn để chứa con tàu. Tổ hợp trung tâm vũ trụ Kennedy thu hút 1,5 triệu lượt khách viếng thăm mỗi năm, và ban quản trị tổ hợp hi vọng sẽ tăng số du khách lên mấy chục phần trăm sau khi mua được một tàu con thoi. “Chúng tôi thu hút khách tham quan từ khắp nơi trên thế giới - ông Moore cho biết - Khi được ngắm nhìn món đồ cổ không gian này, chắc chắn họ sẽ vô cùng xúc cảm”.

Trong khi đó, Viện bảo tàng hàng không, vũ trụ, hàng hải Intrepid cũng tỏ rõ tham vọng muốn sở hữu một tàu con thoi. “Đây là thủ đô du lịch toàn cầu và chúng tôi cho rằng cần phải mang về những hiện vật thu hút nhất mà trong trường hợp này là tàu con thoi, một kiệt tác công nghệ” - bà Susan Marenoff, giám đốc Viện bảo tàng Intrepid, khẳng định và cho biết nếu mua được tàu con thoi, Intrepid sẽ dời máy bay siêu thanh Concord hiện đang ở vị trí “mặt tiền” để nhường chỗ cho tàu con thoi. Bà Marenoff ước tính nhờ con tàu này Intrepid sẽ thu lãi hơn 100 triệu USD.

Dù tàu Atlantis “nghỉ hưu” đầu tiên nhưng nó chưa bị NASA bán vội. Nó chuẩn bị bay thêm một chuyến nữa nếu cần thiết, trong một sứ mạng giải cứu. Và NASA hi vọng nó không phải bay chuyến này. Rồi khi cả Atlantis, Discovery và Endeavour cùng “nghỉ hưu”, chúng sẽ được tân trang để NASA chuyển giao trong tình trạng “hoàn hảo hết mức có thể đối với một con tàu đã bay 185 triệu km trong 25 năm” như ông Beutel hi vọng!