Mới đây, tại hội thảo “Đà Lạt thành phố trong rừng, rừng trong thành phố - mô hình phát triển đô thị hiện đại và bản sắc”, kiến trúc sư Nguyễn Trường Lưu nói một điều đáng lưu ý: “Nhiều người cứ nhìn Đà Lạt bằng cái nhìn của du khách và muốn Đà Lạt phát triển cho nhu cầu du lịch của mình chứ chưa để ý đến việc người dân Đà Lạt muốn gì”. Đây chính là một mệnh đề quan trọng khi nghĩ về sự phát triển của Đà Lạt.

Sự kiện mới nhất và ảnh hưởng lâu dài nhất tới vùng đất này là câu chuyện khai trương siêu thị Big C Đà Lạt. Hơn một tháng ròng, người dân Đà Lạt chen đông cứng mọi gian quầy hàng, bất kể giờ giấc... khi Big C mở cửa. Người ta xếp hàng hai giờ để mua được một con gà từ Big C. Người dân lao động hồ hởi với hộp cơm 15.000 đồng của Big C, với những món hàng khuyến mãi mà họ chưa từng thấy từ chợ Đà Lạt truyền thống. Đấy là một bước đột phá vào một thị trường vốn đóng cửa đã quá lâu.

Có vài người bạn tôi đi nhiều, biết nhiều nói rằng mình không ngờ về “cú sốc Big C” với dân Đà Lạt. Họ nghĩ rằng lẽ ra người Đà Lạt đã phải biết, phải được Big C, Metro, Co.op Mart... tương đương cư dân các thành phố khác như Buôn Ma Thuột, Quy Nhơn, Cần Thơ, Đà Nẵng... Và cũng ít ai biết rằng tại thành phố du lịch Đà Lạt này chưa hề có một rạp chiếu phim 3D.

Đà Lạt là một thành phố được quy hoạch trước khi “chọn cư dân” đến ở. Nhiều du khách bảo vẫn thấy Đà Lạt không thay đổi so với cách đây mười, hai mươi năm. Nhiều người từ phương xa tới thì hài lòng và luôn mong muốn thành phố này cứ giữ nguyên vẻ lãng mạn, nho nhỏ, hiền lành của một phố núi đầy hồ, thông reo, biệt thự và sương mù. Nhưng với chính người Đà Lạt, đó là một sự thiệt thòi. Trong phát biểu của mình, kiến trúc sư Lưu nhắc rằng: “Đà Lạt cần phải phát triển bền vững cho du khách thưởng thức, nhưng cũng cần phải nâng cao đời sống của người dân. Chứ nếu chỉ nói chuyện phát triển mà bắt dân phải thế này thế nọ thì khó mà phát triển!”.

Nói đi rồi nói lại cũng phải trở lại câu hỏi: Đà Lạt phát triển cho ai? Trước hết, nó phát triển phải cho cư dân địa phương. Rồi sau đó mới trả lời tiếp các câu hỏi khác.