Phóng to

Các chiến sĩ Mùa hè xanh Trường ĐH Nông lâm TP.HCM tại bốn huyện của tỉnh Gia Lai chuẩn bị làm lồng đèn Trung thu cho trẻ từ rất sớm - Ảnh KIM ANH

Có điều chẳng hiểu vì sao trong nhiều năm gần đây, gọi là bánh trung thu nhưng nó đã xuất hiện rầm rộ từ đầu tháng bảy âm lịch, để rồi đến vài ngày trước đêm rằm tháng tám thì xem như đã hết mùa, các hiệu bánh đua nhau rao “mua một tặng một”?

Theo Wikipedia, bánh trung thu xuất xứ từ Trung Quốc. Có điều, khi đến các nước thì nó đã thay đổi nhiều theo gu ẩm thực của người bản xứ. Ví dụ bánh trung thu ở Nhật không bao giờ có nhân lòng đỏ trứng muối, bánh trung thu ở Malaysia thì phần vỏ được áo thêm một lớp sôcôla, bánh trung thu ở

Philippines chỉ có nhân bằng đậu xanh, khoai môn chứ không có kiểu nhân thập cẩm, với Hàn Quốc thì bánh trung thu chính là bánh songpyeon (hay songpyun) đầy màu sắc... Còn ở Việt Nam, từ thời xa xưa cha ông ta có tục bày cỗ Trung thu. Mâm cỗ gồm hoa quả và những loại bánh nướng, bánh dẻo có hình vuông, tròn hay hình heo mẹ cùng đàn heo con béo múp míp hoặc hình cá chép.

Hạt bưởi thường được bóc vỏ và được xiên vào những dây thép, phơi khô 2-3 tuần trước khi đến hôm rằm, và đến đêm Trung thu, những sợi dây bằng hạt bưởi được đem ra đốt sáng. Đến khi trăng lên tới đỉnh đầu chính là giây phút phá cỗ, mọi người sẽ cùng thưởng thức hương vị của Tết Trung thu. Với trẻ con, hiếm có giây phút nào hạnh phúc như lúc ấy khi vừa rước đèn vui đùa vừa được phá cỗ bên cạnh ông bà, cha mẹ.

Tuy nhiên, dù ở đâu đi nữa thì ý nghĩa nguyên thủy của bánh trung thu cũng là để dành cho trẻ con, dành cho tình cảm gia đình khi quây quần bên nhau vừa thưởng thức bánh, vừa ngắm trăng rằm tháng tám - trăng đẹp nhất trong năm.

Nhưng bánh trung thu bây giờ có còn dành cho trẻ con, có còn dành cho gia đình quây quần bên nhau? Bánh trung thu bây giờ phần lớn là dịp “ơn nghĩa” của người lớn. Chính vì vậy mới có những chiếc bánh nhân “chỉ”, “khâu”, có hộp bánh trung thu nhân vi cá, hải sâm... đi kèm với chai rượu XO, hộp trà Thiết quan âm ngoại nhập trị giá vài triệu đồng...Và vì là quà ơn nghĩa, quà chạy chọt nên mới càng phải đi sớm càng tốt. Sớm đến độ trăng tháng tám chưa kịp tròn thì Trung thu đã tàn!

Đến dịp Trung thu, nhiều “hoạt cảnh” cười ra nước mắt trong nhiều gia đình khi vừa nhận được hộp bánh biếu thì lại vội mang đi “ơn nghĩa” chỗ khác. Có người đã ví “bánh trung thu chạy vòng quanh như đèn kéo quân”! Có nhà bánh nhiều đến độ từ người lớn đến trẻ con nhơi nhơi vài miếng rồi vứt, trong khi không ít trẻ nghèo có nằm mơ cũng không thấy được chiếc bánh trung thu vì một hộp bánh bằng 1/4 thu nhập của bố mẹ chúng.

Đã không còn giữ được ý nghĩa tốt đẹp như ngày xưa, thế thì gọi “bánh trung thu” làm gì nhỉ? Có lẽ bây giờ nên gọi là bánh chung - thu. Nghĩa là bánh chung đi để mong thu về đấy mà...