Giấc mơ máy dò xương

TT - Tại chốt chỉ huy hướng 4 đóng trên địa bàn huyện Mường Khăm, chúng tôi bất ngờ khi nghe những người lính quy tập kể chuyện về “cậu Thủy” và nhiều “nhà ngoại cảm” khác đưa người từ nhiều tỉnh sang Lào tìm mộ liệt sĩ.

Người tìm thân nhân của mộ liệt sĩ

Phóng to

Bộ đội quy tập mũi Mường Khăm trên đường đến bản Toong tìm mộ - Ảnh: V.T.

Ma trận ngoại cảm

Trung tá Nguyễn Văn Dậu - đội phó đội quy tập mộ liệt sĩ tỉnh Nghệ An, chỉ huy hướng 4, gồm ba mũi cắm chốt tại ba huyện Noọng Hét, Mường Khăm và Phú Cút đã từng phải can thiệp 10 vụ “nhà ngoại cảm” dỏm.

Vụ đầu tiên, tháng 12-2011, khi người nhà của “cậu Thủy” là một lái xe và một phụ xe (trú tại thị trấn Chờ, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh) chở gia đình ông Bảy (trú ở huyện Duy Tiên, Hà Nam) sang Lào tìm anh trai là liệt sĩ hi sinh thời chống Pháp.

Ông Bảy thuê ôtô “chở hài cốt liệt sĩ” của người nhà “cậu Thủy” với giá 2,5 triệu đồng/ngày (chưa kể tiền công, ăn uống). Ông Bảy đến nhờ bộ đội giúp việc quy tập. Khi đó, anh Dậu đang trực chỉ huy đoàn cử thiếu tá Hồ Nam Thịnh và ba chiến sĩ đi và không quên nói với người nhà “cậu Thủy”: “Các anh đưa bà con sang đây tìm liệt sĩ chúng tôi sẵn sàng giúp đỡ, nhưng nếu các anh lừa thì sẽ mang tội không chỉ với liệt sĩ đâu”. Người nhà “cậu Thủy” nói: “Anh yên tâm, cậu Thủy làm vì nghĩa lớn đối với liệt sĩ“.

Thiếu tá Thịnh kể: “Tháng 12-2011 xe người nhà “cậu Thủy” qua cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn đi 130km lên thị xã Phuonsavan, ăn trưa tại quán cơm người Việt rồi đi tiếp lên huyện Phú Cút.

Đi được 50km, lái xe gọi điện về cho “cậu Thủy” rồi tự dưng bé Yến (cháu ông Bảy) ngồi trong xe bị nhập vong. Yến đập cửa xe dừng lại rồi chạy một mạch lên đỉnh quả đồi bên đường, hai tay đập liên tục xuống đất phán: “Mộ ông nội đây rồi”.

Ông Bảy hỏi: “Mộ nằm sâu mấy mét”. Yến phán: “Ba mét”. Tôi phản ứng ngay: “Mộ liệt sĩ không nằm sâu như thế. Trong chiến tranh đồng đội không có đủ thời gian đào được hố sâu để chôn cất liệt sĩ, nhất là trên đỉnh núi đá”.

Lái xe lại gọi về cho “cậu Thủy” rồi bảo: “Vong bảo ở đâu thì đào ở đó”. Do gia đình ông Bảy yêu cầu nhiều lần nên bốn anh em chúng tôi đào. Ngay những nhát xà beng đầu tiên đã gặp vỉa đá rất cứng. Đào đến 1,5m thì xà beng quăn lên, không thể đục sâu được nữa.

Ngày thứ ba, lái xe chở gia đình ông Bảy đi mua lễ cúng mong tìm thấy mộ thì chiếc xe xấu số lao xuống suối, rất may không ai tử nạn. Tôi hỏi hai người lái, phụ xe làm gì, ở đâu, họ cho biết: “Chúng tôi là người nhà “cậu Thủy”, cậu ứng rồi điều chúng tôi sang đây. Vụ tai nạn khiếp quá, sau chuyến này chắc tôi bỏ nghề luôn”.

Nghe vậy ông Bảy đưa giấy báo tử cho tôi xem mới biết liệt sĩ hi sinh ở Cánh Đồng Chum, thị xã Phuonsavan. Tôi hỏi ông Bảy sao anh trai hi sinh ở Phuonsavan mà bác lại đi tìm ở huyện Phú Cút, ông than: “Ở nhà cậu Thủy phán cứ sang Lào, liệt sĩ ứng vào ai ở đâu thì cứ thế mà đào”.

Tháng 7-2013, hai anh em trú ở Hải Dương ôm một gói đất vào xin trung tá Dậu làm thủ tục công nhận hài cốt liệt sĩ.Trung tá Dậu hỏi đất bốc ở đâu, hai người này kể lại chuyện bốc mộ trong bản Toong, huyện Mường Khăm.

Trung tá Dậu từ chối thì họ đưa giấy báo tử của sư đoàn 316 cho biết liệt sĩ hi sinh và mai táng ở bản Phù Lao, huyện Huở Mường, tỉnh Hủa Phăn (giáp Thanh Hóa). Trung tá Dậu giải thích: “Phần mộ anh trai của hai bác ở nghĩa trang Phù Lao cách đây 120 km”. Hai người này không tin vì “cậu Thủy chỉ mộ ở đây” nên trung tá Dậu gọi điện cho thiếu tá Lê Đình Trung, đội trưởng đội quy tập liệt sĩ tỉnh Thanh Hóa. Anh Trung cho biết tất cả phần mộ liệt sĩ của sư đoàn 316 ở nghĩa trang Phù Lao đã quy tập về nghĩa trang liệt sĩ tỉnh Thanh Hóa từ năm 1997. Hôm đó, người nhà “cậu Thủy” không dám vào gặp trung tá Dậu.

Phóng to

Đào hào tìm mộ trên đồi bản Toong - Ảnh: V.T.

Hành trình gian nan

Hướng 4 có 33 cán bộ chiến sĩ tỏa về ba mũi “cắm chốt” tại ba huyện Noọng Hét, Mường Khăm và Phú Cút. Mùa khô năm nay chỉ tiêu trên giao hướng 4 là tìm kiếm và quy tập 37 mộ liệt sĩ.

Sáng 30-11, dưới bầu trời đêm rét, ngày nắng nóng, tôi theo anh em quy tập hướng 4 đi tìm mộ liệt sĩ tại bản Toòng, huyện Mường Khăm. Đây là vị trí một người dân bản Toòng báo tin năm 1993 phát hiện một hàng có năm bia mộ của liệt sĩ.

Sau khi phối hợp với huyện họp dân, họp bản và tìm gặp người báo tin, trung tá Dậu quyết định điều anh em đi quy tập. 12 lính quy tập chia làm ba hàng bắt đầu đào ba dãy hào, mỗi dãy cách nhau 1,5m.

Trên quả đồi cỏ lau khô khốc, dưới nắng nóng hầm hập, những người lính quy tập thay nhau người đào người nghỉ. Đến gần trưa, ba dãy hào đất cứng như đá đã được đào sâu 50cm nhưng vẫn chưa có dấu vết mộ liệt sĩ.

Thiếu tá Dậu mở điện thoại liên lạc với người báo tin đã chuyển về tỉnh Vientiane trao đổi về thông tin năm bia mộ. Xong anh nói: “Người báo tin cho biết anh ta nhìn thấy hàng mộ này từ năm 13 tuổi. Do địa hình thay đổi nên rất có thể hàng mộ nằm trên đồi kế tiếp phía giáp với nhà dân bản cách đồi này 150m”.

Trưa hôm đó, lính quy tập rút từng đôi găng tay đã sờn để mở cơm nắm và cá đinh (cá cơm khô). Nhìn những bàn tay chai sạn bẻ từng miếng cơm dưới bóng mấy cây chuối, tôi mới hiểu thêm hình ảnh người lính thời bình.

Sau khi nghỉ khoảng 20 phút, họ bắt đầu di chuyển sang tìm mộ trên quả đồi mới. Trung tá Dậu nói: “Mộ trên sơ đồ ở khu vực này chúng tôi đã quy tập hết rồi. Bây giờ tiếp tục tìm mộ theo thông tin từ người dân. Mọi thông tin về mộ liệt sĩ đối với lính quy tập đều rất quý. Có điều có thông tin tìm thấy mộ ngay, có thông tin đào mãi không thấy nên phải xác định lại để tìm tiếp”. Đầu mùa khô, mũi Phú Cút được dân báo đã tìm được ba mộ, mũi Noọng Hét tìm được hai mộ. Còn thông tin của hai sư thầy cho biết năm 1968 có hai mộ nằm dưới gốc cây thông ở bản Sai cũng thuộc huyện này nhưng tìm mãi chưa ra. Năm 1993 một cựu chiến binh người Lào đi đào sắt phát hiện năm mộ cạnh gốc cây lim cũng ở bản Sai nhưng giờ đồi trọc không thấy lim với thông đâu cả. Chúng tôi đã xác định vị trí theo nguồn tin nhưng hai đợt triển khai tìm mộ vẫn chưa thấy. Đang nóng ruột lắm”.

Nhìn ra mênh mông rừng núi, trung tá Dậu nói: “Nhiều đêm chúng tôi nằm ước gì có một chiếc máy dò xương để nhanh chóng tìm thấy mộ và đưa các bác về quê. Các gia đình liệt sĩ cũng không bị những ma trận của các nhà ngoại cảm dỏm lừa gạt. Ước chiếc máy dò xương là bởi chưa tìm hết mộ là tâm trí lính quy tập chưa yên”.

______________

Kỳ tới: Tìm mộ trong mù mưa