Phóng to

Tiểu đoàn trưởng Đinh Thế Văn (thứ hai từ phải qua) và kíp chiến đấu đã bắn rơi bốn máy bay B-52 tháng 12-1972 rút kinh nghiệm sau trận đánh - Ảnh: tư liệu

TT - Đã từng đọ sức với các loại máy bay F, máy bay trinh sát điện tử SR-71, nhưng đứng trước trận đánh bảo vệ thủ đô Hà Nội, các chiến sĩ tiểu đoàn tên lửa 77 vẫn không khỏi bồi hồi, lo lắng. Đánh B-52! Tất cả mới chỉ là trên lý thuyết và những bài luyện tập theo phương án. Còn bây giờ B-52 sẽ vào như thế nào, đánh ra sao đây?

Nghe đọc nội dung toàn bài:

"Chắc ăn"

Trong ký ức đại tá Đinh Thế Văn (nguyên tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn tên lửa 77), những trận đánh máy bay B-52 ngăn quân Mỹ hủy diệt Hà Nội 35 năm trước không thể nào quên: "Đó là lúc 18g50 ngày 18-12-1972, nhận được lệnh của trung đoàn trưởng Nguyễn Ngọc Điển: "Tiểu đoàn tên lửa 77 vào cấp 1, chuẩn bị đánh B-52", tôi và kíp chiến đấu của mình khẩn trương vào vị trí. Bỗng thông báo từ đài 1 nghe gấp gáp: "B-52 xuất hiện!". Lệnh của trung đoàn trưởng Điển truyền xuống: "Tiểu đoàn 77 tiêu diệt tốp B-52". "Rõ!" - tôi nhận lệnh. Đợi mục tiêu B-52 vào cự ly thích hợp, tôi hạ lệnh: "Nâng cao thế, phát sóng".

Đài 2 đã phát sóng, cuộc đọ sức đã vào lúc gay go quyết liệt. Bắt được sóng đài 2 của ta, F-4 liền phóng tên lửa Sơrai theo trục sóng. Phát hiện có tín hiệu Sơrai, sĩ quan điều khiển Nguyễn Văn Đức nhanh chóng dùng các biện pháp gạt Sơrai, hai quả tên lửa Sơrai đã chệch khỏi trận địa. Tiếp tục phát sóng bắt mục tiêu, Văn hô: "Mục tiêu B-52 lại xuất hiện trên nền nhiễu sóng không ổn định". Với tham số đường bay này thì không thể cho phép phát sóng tên lửa được, cả kíp chiến đấu đều thấy tiếc. Ngồi cạnh bên Văn, chính trị viên Dần nói với cả kíp: "Thôi, ta rút kinh nghiệm cho tốt để trận sau đánh cho chắc ăn, tôi tin nhất định tiểu đoàn ta sẽ bắn rơi B-52".

23g30 lại có thông báo của trên: B-52 vào từ hướng tây - bắc, tiểu đoàn nhanh chóng mở máy chiến đấu. Song máy bay Mỹ sử dụng nhiễu tích cực dày đặc nên cả đài 1, đài 2 đều không bắt được mục tiêu đánh vào B-52. 4g36 sáng hôm sau, các tốp B-52 lại lũ lượt kéo vào đánh Hà Nội từ hướng tây - bắc. Tiểu đoàn đã vào cấp 1 và sẵn sàng. Tiếng Văn như quát lên trong tổ hợp, lần này Văn quyết định sử dụng cách đánh mà kíp đã huấn luyện thuần thục, cách mà kíp chiến đấu cho là chắc ăn nhất để tiêu diệt B-52 trong nền nhiễu tích cực, cường độ lớn. Mục tiêu đã ở cự ly phóng, tiếng hô của Văn thật đanh, gọn: "Quả 1 phóng, quả 2 phóng!".

Sĩ quan điều khiển ấn nút phóng bằng chế độ bám sát tự động, phương pháp vượt trước nửa góc, cả hai quả đạn đều gặp mục tiêu và nổ tốt. Tiếng sĩ quan điều khiển Nguyễn Văn Đức: "Mục tiêu bị tiêu diệt!". Văn sung sướng đến nghẹt thở, một cảm giác thật lạ lùng đến với anh. Bên ngoài, không khí còn sôi động hơn nhiều, trắc thủ Nghiêm Xuân Danh đứng trên vị trí quan sát có lẽ là người đầu tiên nhìn thấy quầng lửa sáng bùng lên dữ dội và rơi dần xuống về phía Thanh Oai, Hà Tây, anh hét lên thật to: "B-52 cháy rồi… Cháy rồi!".

Một quả đạn đổi một B-52

Phóng to

Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) bị máy bay B-52 ném bom hủy diệt lúc 4g sáng 22-12-1972 - Ảnh: Chu Chí Thành

Chúng tôi tìm đến nhà trung tướng Nguyễn Văn Phiệt trên đường Lê Trọng Tấn (Hà Nội). Ông là anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên phó tư lệnh chính trị quân chủng phòng không - không quân, tiểu đoàn trưởng phân đội 57 ngày ấy - Đoàn tên lửa Thành Loa, bộ đội phòng không Hà Nội. Ở tuổi xưa nay hiếm, ông lần mò những kỷ vật, đó là tập vở đã ố vàng ghi lại ký ức của ông về trận đánh diễn ra đêm 20 rạng ngày 21-12-1972 (đêm thứ ba của cuộc oanh tạc bằng máy bay B-52 của Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng và các vùng phụ cận).

Vào trận đêm đó tình trạng thiếu đạn đã bất ngờ ập đến không chỉ với phân đội 57 của ông Nguyễn Văn Phiệt mà cả với nhiều phân đội tên lửa khác tại mặt trận Hà Nội. Do vậy, mãi tới đợt chiến đấu thứ ba trong đêm, phân đội 57 mới được lệnh đánh. 5g, lệnh báo động từ sở chỉ huy đoàn Thành Loa được truyền xuống các trận địa, 5 phút sau phân đội 57 đã sẵn sàng chiến đấu. Máy bay Mỹ đã xuất hiện trên bảng tiêu đồ của phân đội, kiểm tra lại cả phân đội chỉ còn ba quả đạn đang sẵn sàng trên bệ phóng (xe đi nhận thêm đạn chưa về kịp). Đây là điều khiến cả kíp phải trăn trở suy nghĩ, phân đội trưởng Phiệt truyền quyết tâm cho cả kíp chiến đấu, dùng một quả đạn tên lửa tiêu diệt một chiếc B-52.

"Khi B-52 vào đến cự ly, tôi lệnh cho sĩ quan điều khiển Nguyễn Đình Kiên phóng một quả. Nhưng khi ấn nút đạn không rời bệ phóng. Không để vụt mất cơ hội, phải chớp lấy thời cơ có lợi, tôi lệnh phóng quả hai, đạn rời bệ nhìn rõ trên màn hiện sóng, bắt được tín hiệu ở cự ly 28km, các trắc thủ đã nhanh chóng bám sát, thận trọng khéo léo đưa đạn đến mục tiêu chính xác. Đạn nổ. Cả kíp trắc thủ đồng thanh hô: "Nổ! Tiêu diệt mục tiêu". Lập tức trắc thủ báo cáo: "Mục tiêu bốc cháy ở hướng tây - nam", đó là lúc 5g09", ông Phiệt nhớ lại.

Vui mừng trước chiến công vừa lập được, mọi người chưa kịp trao đổi rút kinh nghiệm về trận đánh thì cảnh báo lại vang lên: "B-52, cự ly 45km". Ông Phiệt lệnh cho hai đài chọn giải nhiễu và so sánh. Sau 1 phút kíp chiến đấu đã xác định mục tiêu ở cự ly 30km. Tôi động viên các anh "cố gắng còn một quả đạn cuối, chúng ta phải đổi bằng một B-52", lập tức lệnh phát sóng, bắt mục tiêu. Quả đạn rời bệ phóng, trên màn hiện sóng hai tín hiệu tiến sát vào nhau và một tiếng nổ vang lên, kíp chiến đấu đồng thanh hô: "Mục tiêu bị tiêu diệt". Tiếp đó trắc thủ cũng báo: "Mục tiêu bốc cháy rơi tại chỗ". Đó là chiếc B-52 trong tốp B-52 số 532 rơi tại khu vực chợ Thá, gần núi Đôi, lúc đó là 5g19.

-----------------

Trong khi các lực lượng phòng không - không quân đã vào cuộc, một phi đội bay đêm xuất kích.

Kỳ tới: Săn lùng "ngáo ộp"