Cơ chế... mặt trận

“Tôi đề nghị nâng tỉ lệ đại biểu Quốc hội chuyên trách ít nhất là 45% cho Quốc hội có điều kiện hoạt động tốt hơn, đáp ứng được yêu cầu đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội” - đại biểu Nguyễn Văn Tuyết (Bà Rịa - Vũng Tàu) đề nghị. Theo ông Tuyết, qua hoạt động thực tế trong thời gian qua, nếu các ủy ban có nhiều đại biểu kiêm nhiệm tham gia thì khi họp toàn thể ủy ban hết sức khó khăn, phải đôn đốc, thậm chí đôn đốc nhưng thành viên tham gia không thể đầy đủ được. Ý kiến của ông Tuyết được đa số đại biểu phát biểu sau đó tán thành.

Theo đại biểu Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng), phần lớn công việc của Quốc hội đều do đại biểu Quốc hội chuyên trách thực hiện, còn các đại biểu khác chỉ tham gia ở mức độ nhất định. “Để tiến tới chuyên nghiệp hóa hoạt động của Quốc hội, việc quy định nâng tỉ lệ đại biểu chuyên trách lên đến 50% là cần thiết, lúc đó chúng ta có khoảng 250 đại biểu chuyên trách, một nửa số này hoạt động ở các cơ quan của Quốc hội, còn lại 63 đoàn đại biểu Quốc hội chỉ có hai đại biểu chuyên trách là không nhiều, bảo đảm hợp lý. Nếu công tác chọn lựa tốt thì tôi nghĩ chỉ cần một nửa số đại biểu Quốc hội mỗi năm tham gia giám sát đến cùng một vụ khiếu nại, tố cáo kéo dài thì cả nước có đến 250 vụ oan sai được giải quyết, chắc rằng cảnh “con ong, cái kiến kêu gì được oan” mà Nguyễn Du than thở sẽ vắng hẳn trong đời sống hiện nay” - ông Nghĩa phân tích.

“Nói nôm na Quốc hội vẫn còn cơ chế mặt trận, chưa có cơ chế khác. Như vậy, làm sao số đại biểu chuyên trách này không còn là mặt trận nữa mà là những người chuyên nghiệp?” - đại biểu Trần Du Lịch (TP.HCM) đặt vấn đề. Ông đề nghị “chấm dứt tình trạng hành chính hóa, đẻ ra một loạt chức vụ mà guồng máy của ta quá nhiều chức vụ rồi”.

Chọn người tài cùng ăn, cùng làm với nhân dân

Vẫn trong bài diễn văn được chuẩn bị rất kỹ, đại biểu Huỳnh Nghĩa nhấn mạnh: “Có thể nói chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội chính là ở từng vị đại biểu Quốc hội. Muốn tìm được người giỏi, có tâm, có tầm, có thể đóng góp nhiều cho đất nước, cho Quốc hội thì trước tiên phải chọn được người xứng đáng. Vì vậy cần xây dựng quy định thật chặt chẽ, có cơ chế chính sách thông thoáng, bảo đảm tính khả thi, tăng cường dân chủ, đổi mới mạnh mẽ khâu hiệp thương thì mới có được những ứng cử viên xuất sắc để cử tri bầu vào Quốc hội”. Theo vị đại biểu này, dự thảo luật quy định tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội vẫn còn thiếu một phẩm chất rất quan trọng, đó là tư duy phản biện. “Thực tế cho thấy khá nhiều cán bộ, công chức của chúng ta hiện nay hình như thiếu tư duy phản biện, dễ chấp nhận những kết luận, nhận định vuông vức, tròn trịa, êm thuận mà cấp trên đưa ra, dù trong thực tế cuộc sống còn đầy những gai góc, gập ghềnh. Đây không phải là chuyện bới bèo ra bọ mà là thái độ khoa học cần thiết phản biện là dân chủ. Vì người phản biện chỉ có thể giành phần thắng khi chân lý thuộc về họ, chứ không vì chức vụ quan trọng mà người ấy nắm giữ” - ông nói.

Ủng hộ quan điểm của các đại biểu Trần Du Lịch và Huỳnh Nghĩa, đại biểu Trần Khắc Tâm (Sóc Trăng) nói: “Từ thực tiễn cuộc sống cảm nhận được, tôi tha thiết đề nghị ban soạn thảo khi thiết kế các điều luật cần làm bật lên vai trò trung tâm của đại biểu, thông qua việc gắn bó mật thiết với cử tri của mình như một trong những điều kiện tối thiểu mà người đại biểu phải đáp ứng. Cần tăng cường hơn nữa đại biểu chuyên trách cùng sống, cùng ăn, cùng làm với nhân dân, cử tri, doanh nghiệp thì mới có thể nắm bắt kịp thời tâm tư, nguyện vọng hay những hiến kế đa dạng, phong phú trong nhân dân. Tôi nghĩ sức sống của hoạt động nghị trường chính nằm ở sự gắn bó mật thiết này và có mang được nhiều hơn hơi thở của đời sống dân sinh, sinh hoạt làm ăn của các tầng lớp nhân dân, doanh nghiệp vào hoạt động nghị trường hay không cũng chính nằm ở điều cốt yếu này”.