Phóng to

Lầy lội con đường vào xóm Xuân Sơn 1 - Ảnh: Vũ Toàn

Xa trường học, xa bệnh viện...

Lội qua con đường bùn lầy mới vào đến xóm Xuân Sơn 1. Đây là xóm xa nhất trong 17 xóm của xã miền núi Thanh Xuân. Xóm có 113 hộ (582 nhân khẩu) nhưng chưa có một ngôi nhà mái bằng. Xóm ở cách xã 10km, không có một cái loa phóng thanh. Trạm xá và trường THCS cách xóm 10km, trường THPT cách 20km, bệnh viện huyện cách 40km. Xóm chưa có nhà mẫu giáo nên phải mượn nhà văn hóa xóm.

Ông Đặng Thái Nam - một công dân của xóm - nói: “Năm 2008 xóm mới có điện thắp sáng”. Đi men qua ba quả đồi, chúng tôi gặp ông Nguyễn Quyết Tiến đang quây lại cái nhà tiêu bằng những tấm nilông chắp vá. Ông Tiến cho biết: “Thế này còn đỡ, chứ nhiều nhà trong xóm chưa có nhà tiêu”. Ông Trần Văn Hồng, hàng xóm ông Tiến, nói: “Đường giao thông quá tệ nên hàng nông sản như sắn, lạc, ngô không chở đi bán được. Các thương lái vào mua với giá thấp hơn nhiều so với thị trường nhưng cũng phải bán”.

Ông Tiến chỉ về phía dãy núi xa mờ nói rằng con em trong xóm từ lớp 10 trở lên phải dậy lúc 4g “ăn cơm đèn” rồi đạp xe cật lực qua 20km mới kịp tới trường học. Chiều về muộn, gặp lúc trời tối các em phải dùng đèn pin hoặc đốt đuốc mới soi thấy đường đi. Người ốm nặng phải “võng” (cáng võng) 3km rồi mới dùng xe máy chở đi được. Trời nắng còn đỡ, gặp trời mưa gió cực hơn nhiều. Điều mà nhiều người phàn nàn nhất là chế độ 135 được hưởng từ năm 2008-2012 giờ đã bị mất.

Sở dĩ người dân xóm Xuân Sơn 1 biết chuyện “mất 135” là do một số phụ huynh lên UBND xã xin xác nhận gia đình thuộc diện 135 gửi xuống trường cao đẳng ở Vinh để giảm học phí cho con. Lãnh đạo xã vẫn ký, đóng dấu. Mãi tới khi nhà trường gửi thông báo về cho biết con họ không thuộc diện 135 thì chuyện mới “té ngửa”.

“Cắt xóm xa cho xóm gần”

Theo phản ảnh của người dân, xã cắt chế độ 135 của xóm cuối xã để chuyển cho xóm trung tâm là xóm Xuân Hồng, nơi cư trú của một số lãnh đạo xã. Chúng tôi về xóm Xuân Hồng thấy đường chưa rải nhựa nhưng bằng phẳng, ôtô đi lại được. Xóm ở cách UBND xã vài trăm mét, cách trường THCS 2km, cách trường THPT 3km.

Hỏi về những lý do cắt chế độ 135, ông Hiền - xóm trưởng xóm Xuân Sơn 1 - thành thật nói: “Ngày 13-2, anh Nguyễn Tố Như (phó chủ tịch xã) gọi điện bảo tôi ra xã làm việc gấp. Đêm khuya ra đến nơi, anh Như bảo ký vào biên bản họp xóm để chấm điểm xóm 135 giai đoạn 2008-2012. Bản này do xã làm sẵn chứ xóm chưa họp. Tôi biết ký khống như thế này là sai nhưng do chỉ đạo của cấp trên nên tôi nhắm mắt ký”.

Chúng tôi hỏi ông Nguyễn Khánh Thành, chủ tịch UBND xã Thanh Xuân, về câu hỏi tương tự. Ông Khánh vẫn khẳng định: “Xóm Xuân Sơn 1 vẫn còn chế độ 135”. Khi chúng tôi nêu chuyện ông xóm trưởng thú nhận việc mất 135 và ông xin nghỉ việc thì ông Thành chuyển hướng: “Có gì sai thì tôi xin lỗi dân”.

Trong lúc đó ông Võ Văn Tiến - phó chủ tịch UBND huyện Thanh Chương (người hai lần về xóm Xuân Sơn 1) - cho biết: “Không ai cắt chế độ 135 của xóm Xuân Sơn 1 mà do xóm này có bốn tiêu chí (nước sạch, điện, diện tích đất sản xuất nông nghiệp và khuyến nông) đã vượt nên giai đoạn 2012-2013 không được vào”.

Chúng tôi dẫn bản tường trình của ông xóm trưởng cho biết ký vào biên bản nêu bốn tiêu chí trên do “cấp trên chỉ đạo”. Ông Tiến nói: “Xã đã đóng dấu đỏ chót vào biên bản. Nếu xã làm sai quy trình thì xã chịu, tôi đang bận họp”.